Türklüğün Kazak Öncüsü Çokay Ankara'da Anıldı

Küresel Gazeteciler Konseyi (KGK) Ankara genel merkez binasında bulunan Veli Altınkaya konferans salonu Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında anlamlı ve önemli bir etkinliğe ev sahipliği yaptı.

KGK, SASAM (Sahipkıran Stratejik Araştırmalar Merkezi) ve Türkiye-Kazakistan Dostluk Derneği tarafından ortaklaşa düzenlenen etkinlikte, Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün çağdaşı ve akranı olan, onunla çok benzer düşünce, vizyon ve misyon sahibi olan Türkistan Türklüğünün önderlerinden Kazak Mustafa Çokay anılarak aziz hatırası yad edildi.

KGK Danışma Kurulu Üyesi Cesurhan Taş’ın moderatör, Zafer Kibar, Prof. Dr. Abdülvahap Kara ve Eski Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek’in esas konuşmacı olduğu etkinlikte, KGK Genel Başkan Yardımcısı Bülent Aydemir, SASAM Başkan Yardımcısı Mesut Emre Karaköse ve Türkiye-Kazakistan Dostluk Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Alina Bokoyeva da birer selamlama konuşması yaptılar.

Çokay Kimdir?

Mustafa Çokay, Çarlık Rusyası ve Sovyetler Birliğindeki Türk halklarının birliğini savunması ile tanınır. Bu fikrin temsilcisi olan Alaş Orda hükûmetinin üyesi, gazeteci, yazar ve politikacıdır. Kazakistan’ın Kızılorda kentinde doğan Mustafa Çokay, çocukluğunda yöneticilerin haksız uygulamalarına mâruz kalan babasının ve yakınlarının çektiği büyük sıkıntıları gördüğünden haksız davranışlara karşı hukuk mücadelesi verme amacıyla Petersburg Üniversitesi’nde hukuk Fakültesine girip buradan mezun olmuştur.

Türkistan Türklüğünün temel insan hakları ve özgürlükleri mücadelesini Rus Duması’na taşıma başarısı göstermiştir. 1917 Ekim İhtilâli ile Bolşevikler’in güçlenmesi Türkistan müslümanlarının Taşkent’teki siyasî faaliyetlerini sona erdirince Hokand’da Orta Asya Türk tarihinde ilk modern devlet yapılanması olan Türkistan Muhtariyeti 27 Kasım 1917 tarihinde ilân edildiğinde kurulan hükümette Mustafa Çokay önce dışişleri bakanı, ardından başbakan olarak görev almıştır. Öğrencilik yıllarından itibaren Türkçülük ve Cedîdcilik akımlarını benimseyen Mustafa Çokay’ın siyasî fikirlerinin oluşmasında Kazak Alaş Millî Hareketi’nin lideri Alihan Bökeyhanov’un büyük etkisi olmuştur.

Kitabı da Tanıtıldı

Etkinlikte Türkiye Kazaklarından olan Prof. Dr. Abdülvahap Kara tarafından 3 dile çevirisi yapılan Mustafa Çokay’ın 1928 yılında Paris’te yayınladığı Sovyetlerin Orta Asya Politikası (Chez les soviets en Asie centrale) adlı kitap da tanıtıldı. Çok sayıda siyasetçi, bürokrat, akademisyen, işadamı ve öğrencinin katıldığı ve Kazakistan’dan gelen çok sayıda konuğun da hazır bulunduğu etkinlik Türkistan Pilavı ikramı ile son buldu.