Kahramanmaraş depremleri üzerine söylenen yalanlar ve gerçekler: İşte sosyal medyada yayılan yalanlar ve daha sonra ortaya çıkan gerçekler
Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremlerle Türkiye son 100 yılın en büyük doğal afetini yaşadı. Depremler sonrası devlet ve millet elele verirken, sosyal medyada yayılan yalan ve yanlışlarla bilgi kirliliği ortaya çıktı. İşte Kahramanmaraş depremleri üzerine söylenen yalanlar ve gerçekler...
Türkiye, Kahramanmaraş'taki 7.7 ve 7.6'lık depremlerle son 100 yılın en büyük doğal afetlerinden birini yaşadı. Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman, Hatay, Diyarbakır, Malatya, Şanlıurfa, Adana, Osmaniye ve Kilis'te büyük yıkıma neden olan depremlerin ardından on binlerce kişi hayatını kaybetti. Felaketin ardından devlet ve millet elele verirken sosyal medyada yayılan yalan ve yanlışlar bilgi kirliğine yol açtı. Ortaya atılan yalanlara ait gerçekler ise daha sonra ortaya çıktı. İşte Kahramanmaraş depremleri üzerine söylenen yalanlar ve gerçekler...
1. “Türkiye’nin Milano Konsolosluğu, AFAD ve Kızılay yerine Diyanet Vakfı’nın yardım hesaplarını paylaştı.”
YALAN
Fatih Altaylı twitter hesabından attığı bir tweette Türkiye’nin Milano Büyükelçiliğinin AFAD ve Kızılay yerine Diyanet Vakfı’nın yardım hesaplarını paylaştığını ileri sürdü.
GERÇEK
7 Şubat tarihinde Türkiye’nin Milano Büyükelçiliği’nin yaptığı paylaşımda AFAD, Kızılay ve TDV’nin yardım hesaplarını birlikte paylaştığı ortaya çıktı.
2. "Hatay’a hiçbir yetkili gelmedi”
YALAN
CHP milletvekili Suzan Şahin "Hatay'a hiçbir yetkili gelmedi" iddiasında bulundu.
GERÇEK
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay tarafından Bakan Soylu’nun Kahramanmaraş; Bakanlar Kirişçi, Akar ve Koca’nın Hatay; Bakan Kasapoğlu’nun Osmaniye; Bakan Karaismailoğlu’nun Adıyaman; Bakan Bozdağ’ın Diyarbakır; Bakan Nebati’nin Şanlıurfa; Bakan Kurum’un Gaziantep ve Kilis; Bakanlar Yanık ve Dönmez’in Adana; Bakanlar Ersoy ve Özer’in ise Malatya’da olduğu açıklandı.
3. “Şanlıurfa Ertuğrul Gazi mah. 345. sk. Yağmur apt no 12: Çöktü ve yardım gitmedi.”
YALAN
Sosyal medyada yapılan “Şanlıurfa Ertuğrul Gazi mah. 345. sk. Yağmur apt no 12” adresiyle ilgili çöktüğü ve yardım gitmediği iddiaları ortaya atıldı.
GERÇEK
Şanlıurfa Valiliği: “Bu adresle ilgili asılsız ihbarlar yapılmakta. Ekiplerimiz adresi kontrol ettiğinde ihbarın asılsız olduğunu görmüşlerdir.”
4. “İş makinesi, ekipman vb. cihazların gümrük geçişlerinde alınan vergileri kaldırılmadı”
YALAN
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu paylaştığı bir tweette deprem bölgelerinde kullanılmak üzere iş makinesi, ekipman vb. cihazların gümrük geçişlerinde alınan vergilerinin kaldırılmadığını iddia ederek devleti suçlamıştı.
GERÇEK
7 Şubat tarihinde Ticaret Bakanlığı deprem bölgelerinde kullanılmak üzere gümrükten geçirilecek olan yardım malzemelerinin geçişinde kolaylık sağlandığını açıkladı.
5. “Deprem bölgesinde plakasız sinyal kesici (jammer) araçları dolaşıyor”
YALAN
“Deli mi ne?” isimli Youtube kanalı sahibi Fester Abdü bağlandığı bir yayında deprem bölgesinde plakasız sinyal kesici (jammer) araçların dolaştığını söyledi.
GERÇEK
Fester Abdü instagram hesabında yaptığı açıklamada bahsettiği araçların (jammer) özel askeri ekiplerin kullandığı radyo frekans cihazları olduğunu ve depremde yıkılan bölgelerin haritalandırılmasında kullanıldığını söyledi.
6. “Erdoğan deprem sonrası CHP’li belediyeleri aramadı.”
YALAN
Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, deprem zamanı bile ayrımcılık yaparak, depremde zarar gören illerden CHP’li başkanları aramadı.
GERÇEK
Depremin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar ve Hatay Valisi Rahmi Doğan’la telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Sözcü, bu haberi sonradan sildi.
7. “Deprem bölgesinde arama kurtarma çalışması yapılmıyor”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından deprem bölgesinde arama-kurtarma çalışması yapılmadığı iddia edildi.
GERÇEK
Depremden sonra 10 dakika içinde arama-kurtarma faaliyetleri başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 6 Şubat saat 13:04 itibariyle 9 bin personelin arama kurtarma çalışması yürüttüğünü ve bu sayının sürekli artmakta olduğunu ifade etmişti. 6 Şubat - 23:50 itibari ile 6 bin 345 kişi enkaz altından kurtarılmıştı.
8. “Deprem sonrası Malatya’da Kızılay Bölge Kan Merkezi tamamıyla yıkıldı”
YALAN
Deprem bölgesinden alınan bilgiye göre, Malatya Kan Merkezi yıkıldı.
GERÇEK
Depremler sonrası Malatya Kızılay Bölge Kan Merkezi binasında ufak çaplı hasar meydana geldi. Hasar, binadaki faaliyetleri durduracak düzeyde değildi. Malatya Kızılay Bölge Kan Merkezi, faaliyetlerine devam etmektedir.
9. “Malatya Özel Güvenim Bakım Merkezi’ndeki engelli bireyler sokakta kalıyor”
YALAN
Deprem sonrası yaşlı ve engelliler sokakta yaşam savaşı veriyor. Malatya Yeşilyurt'ta bulunan Güven Bakımevi'nin ağır hasar almasının ardından ortaya bu görüntüler çıktı. Bakımevi görevlileri sosyal medyadan yardım çağrısı yaptı.
GERÇEK
13:24’te meydana gelen 7,6 şiddetindeki depremin Malatya’da hissedilmesi sebebiyle, deprem esnasında Özel Güvenim Bakım Merkezinde kalmakta olan engelli bireyler bahçeye ve kurum dışına çıkarıldı. Videodaki görüntü, deprem anına aitti ve binada herhangi bir problem olmaması sebebi ile engelliler tekrar kurum içine alınmıştı.
10. “Sakarya’da 5,5 büyüklüğünde deprem meydana geldi.”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında Sakarya’da 5,5 büyüklüğünde bir depremin meydana geldiği iddia edildi.
GERÇEK
Türkiye’de en çok sismik istasyona sahip AFAD kurumunun verilerinde böyle bir kayıt yoktur. Kandilli Rasathanesi’nin yanı sıra uluslararası deprem araştırma kuruluşlarının da verileri incelendiğinde, böyle bir depremin söz konusu olmadığı görülmektedir.
11. “Adana Havalimanı ikinci bir karara kadar uçuşlara kapatıldı”
YALAN
Kahramanmaraş'ta sabah saatlerinde meydana gelen 7.7 ve öğle saatlerinde meydana gelen 7.6'lık depremlerin ardından Adana Havalimanı ikinci bir karara kadar uçuşlara kapatıldı.
GERÇEK
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Adana Havalimanı’nın hava trafiğine açık olduğunu açıkladı.
12. “Deprem sonrası Uşak’ta 100 liralık battaniye bir günde 250 lira oldu”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında deprem sonrasında Uşak’ta fiyatı 100 lira olan battaniyelerin 300 liraya satılmaya başlandığı iddia edildi.
GERÇEK
Uşak Valiliği, şehirde üretilen battaniyelerin fiyatları içerdikleri materyallere göre 100 TL ile 350 TL arasında değişiklik gösterdiğini açıkladı. Ticaret İl Müdürlüğü, deprem öncesi ve sonrasında herhangi bir fiyat tutarsızlığı tespit etmedi.
13. “Kahramanmaraş’ta deprem anı” iddiasıyla paylaşılan bazı görüntüler
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında deprem anına ait olduğu iddia edilen görüntüler paylaşıldı.
GERÇEK
Söz konusu görüntüler, 30 Ekim 2020’de İzmir’in Seferihisar ilçesinde meydana gelen 6,6 şiddetindeki deprem anına aittir.
14. “Samsun’da bir saat içerisinde 6,3 şiddetinde deprem olacak” iddiası
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından Samsun’da bir saat içerisinde 6,3 şiddetinde bir deprem meydana geleceği iddia edildi.
GERÇEK
Samsun Valiliği’nden yapılan açıklamada, saat 13:24’te Elbistan merkezli meydana gelen 7,6 büyüklüğündeki depremden Samsun’un da etkilendiği ve şu ana kadar bildirilen herhangi bir olumsuzluğun bulunmadığı belirtildi. Açıklamada vatandaşların, “Samsun’da 1 saat içerisinde deprem olacak” şeklindeki asılsız iddialara itibar etmemeleri ve resmi kaynakların açıklamalarını takip etmeleri çağrısında bulunuldu.
15. “Afet bölgelerindeki arama kurtarma çalışmalarında TSK devreye girmedi”
YALAN
Bazı sosyal medya hesapları ve basın yayın kuruluşlarından deprem sonrası TSK’nın herhangi bir şekilde olaya müdahil olmadığı iddia edildi.
GERÇEK
Depremden hemen sonra binlerce TSK unsuru arama kurtarma ve asayişi sağlama çalışmalarına destek vermeye başladı. Örneğin İnsani Yardım Tugayı Malatya’da, KKTC’de konuşlu bulunan 14’üncü Zırhlı Tugay Komutanlığı Mersin’de, 5’inci Kolordu İstihkam Alayı Doğal Afetler Arama Kurtarma Timi Hatay Kırıkhan’da çalışmalara hemen başladı.
41’inci Komando Tugay Komutanlığında görevli Mehmetçikler, arama tarama faaliyetlerini aralıksız sürdürdü. TSK, kurduğu hava koridoru aracılığıyla A400M nakliye uçaklarının da bulunduğu 37 hava aracı ile arama kurtarma ekiplerini ve yardım malzemelerini taşımaya ve yaralı vatandaşları tahliye etmeye başladı.
CH-47 ve AS-532 tipi helikopterler, Deniz Kuvvetlerine ait TCG SANCAKTAR, TCG BAYRAKTAR ve TCG OSMANGAZİ gemileri, deprem bölgesine temel ihtiyaç malzemeleri sevkine başladı. İskenderun Limanı’na demirleyen TCG İskenderun gemisi, afet bölgesindeki yaralıları Mersin’deki hastanelere taşımak için görevlendirildi.
16. “TÜBİTAK depremin meydana geldiği bölgeyle ilgili projeyi reddetti”
YALAN
Prof. Dr. Naci Görür, şu manipülatif açıklamayı yaptı: “Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerle ilgili, “Depreme ilişkin proje hazırladık. Harita Genel Müdürlüğü ile valiliklerle,belediyelerle proje hazırladık. Devlet Planlamaya, TÜBİTAK’a sunduk, fakat reddedildi.”
GERÇEK
2010 yılında sunulan iddiaya konu proje, 110G101 numaralı ve “Doğu Anadolu Fay Zonu Boyunca Güncel Deformasyonun Ölçülmesi ve Bu Zonda Yer Alan Yerleşim Alanları İçin Tehlike Analizlerinin Yapılması (DAFTAP)” başlıklı TÜBİTAK Kamu Araştırmaları Destek Grubu (KAMAG) 1007 projesidir.
Projede müşteri kurumlar: Elazığ Valiliği, Elazığ Belediye Başkanlığı, Bingöl Valiliği, Bingöl Belediye Başkanlığı, Malatya Belediye Başkanlığı, Kahramanmaraş Valiliği, Kahramanmaraş Belediye Başkanlığı.
Projeye, “Valilikler ve/veya belediyeler, kendi sorumluluk alanı dışında, ülkenin diğer bölgelerini de ilgilendiren sorun ve ihtiyaçlara ilişkin projelerde tek başına müşteri kurum olamaz” koşulunu yerine getirmediği için revize verilmiştir.
İade sonrası 2010 yılından bu yana herhangi bir düzeltme veya yeniden başvuruda bulunulmamıştır.
Ayrıca, Prof. Dr. Naci Görür bugüne kadar TÜBİTAK’a yürütücü ya da araştırmacı olarak 1992-2012 yılları arasında 17 proje sunmuştur. Bu 17 projeden 13 tanesi desteklenmiştir. Görür’ün yürütücü ve araştırmacı olarak yer aldığı ve sonuçlanan 10 projesine 2023 sabit fiyatlarıyla yaklaşık 11 milyon TL ödenek aktarılmıştır.
17. “Depremde hasar gören Mersin Şehir Hastanesi boşaltılıyor”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından “Mersin Şehir Hastanesi yeni yapılmasına rağmen şehirde çatlayan tek bina o oldu” ve “Mersin Şehir Hastanesi ciddi hasar gördü, boşaltılıyor” iddiaları ortaya atıldı.
GERÇEK
Deprem nedeniyle Mersin Şehir Hastanesi’nin dış cephesindeki fayans kaplamalarında ufak tefek kırıklar meydana geldi. Hastane hizmet vermeye devam etti. Hasta kabulüyle ilgili herhangi bir sorun yaşanmadı, yatan hastaların odalarında tedavileri sürdü. Herhangi bir hasar veya tahliye söz konusu değildir.
18. “Sosyal medya ve whatsApp gruplarında “AFAD Uyarısı” başlığıyla paylaşılan bazı iddialar”
YALAN
Bazı sosyal medya hesapları ve Whatsapp gruplarında “AFAD Uyarısı” başlığıyla fay hattının yayıldığı ve büyük bir depremin daha meydana geleceği iddia edildi.
GERÇEK
Kahramanmaraş’taki depremler, Doğu Anadolu Fay Hattı’nda meydana gelmiştir. Bahsi geçen şehirler, bu fay hattı üzerinde bulunmamaktadır ve bu fay hattına oldukça uzaktadırlar. “Fay hattı yayıldı” şeklindeki ifadelerin hiçbir bilimsel dayanağı yoktur. Ne AFAD ne de herhangi bir uluslararası kuruluşun, bu şekilde bir açıklaması olmamıştır.
19. “Osmaniye’de deprem felaketi yaşanırken MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli partisinin yıl dönümünü kutluyor.”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında deprem felaketine rağmen MHP’nin ve Devlet Bahçeli’nin MHP’nin kuruluş yıldönümünü kutladığı iddia edildi.
GERÇEK
Bahçeli, MHP’nin 54’üncü kuruluş yıldönümü ile ilgili, “Partimizin 54’üncü yıl dönümünü, yaşadığımız felaketlerden dolayı buruk bir vicdanla kutluyor, daha nice yıllarda üç hilalin var olmasını Allah’tan niyaz ediyorum.” ifadelerini kullanmıştır. Bahçeli’nin tüm konuşması incelendiğinde, “Deprem felaketi önemsenmeden kutlama yapıldı” algısı oluşturmak için yapılan paylaşımların kasıtlı manipülasyon içerdiği anlaşılmaktadır.
20. ”Deprem sonrasında Atatürk Barajı’nda çatlaklar oluştu”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından deprem sonrası Atatürk Barajında çatlaklar
oluştuğu iddiası yayıldı.
GERÇEK
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, depremin ardından yaptığı açıklamada tüm barajlarımızla alakalı bölgenin tamamının kontrolden geçirildiğini ve Malatya Sultansuyu Barajı dışında herhangi bir barajda sorun yaşanmadığını açıkladı. Şanlıurfa ve Malatya Valiliği ile Birecik Kaymakamlığı, resmi sosyal medya hesaplarından barajlarda herhangi bir sorun yaşanmadığını açıkladı.
21. “Afet bölgesine giden iş makinaları engelleniyor”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında afet bölgesinde giden iş makinalarının engellendiği iddia edildi.
GERÇEK
8 Şubat saat 22:00 itibariyle depremden etkilenen bölgelerde 5 bin 531 araç ve iş makinası, arama kurtarma çalışmalarında fiilen kullanılmaktaydı. Bölgedeki çalışmalara destek vermek için gelen bazı iş makinaları, plan ve koordinasyonun ardından yönlendirilmekteydi. Zira planlı hareket etmeyen araçlar, bölgedeki çalışmaları sekteye uğratacak trafik yoğunluğu ve karmaşaya neden olmaktaydı. Bir engelleme veya keyfi bekletme durumu söz konusu değildi.
22. “İsrail’den gelen yardım ekibi bekletiliyor”
YALAN
Fatih Altaylı İsrail’den gelen yardım ekibinin havalimanında bekletildiğini iddia etti.
GERÇEK
İsrail’den gelen yardım ekibi, diğer ülkelerden gelen yardım birimleri gibi koordinasyon amaçlı kısa bir süre bekletilmiştir. Uzun süreli bir bekleyiş ya da kasıtlı bekletme söz konusu değildir. Dışişleri Bakanlığı’ndan edinilen bilgiye göre, gelen yardım ekipleri koordinasyon ve işlemlerden sonra afet bölgelerine intikal ettirilmiştir. İddianın kaynağı olan Fatih Altaylı son açıklamasında, “İsrailli kurtarma ekibi görev yerine intikal etmiş.” ifadelerini kullanmıştır.
23. ”Hatay Havalimanı Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından onarıldı”
YALAN
Kemal Kılıçdaroğlu ve Mansur Yavaş tarafından Hatay Havalimanının Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından onarıldığı iddia edildi
GERÇEK
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı koordinesinde İGA Airport ekipleri tarafından havalimanında onarım çalışmalarına başlandı. Ankara Büyükşehir Belediyesine ait araçlar, diğer birçok belediyenin araçları gibi moloz ve hafriyat atıklarının taşınması için havalimanında görevlendirildi.
24. “Macaristan’dan gelen yardım ekibi kötü muameleye maruz kaldı”
YALAN
Bazı yayın organları ve sosyal medya hesaplarında Macaristan’dan gelen yardım ekibinin kötü muameleye maruz bırakıldığı iddia edildi.
GERÇEK
Macaristan Büyükelçisi Viktor Matis, sosyal medya hesabından “Macar kurtarma ekibini taşıyan otobüsün benzini bitince benzin parasını halktan birinin ödediğini, poğaça aldıkları yerde dükkan sahibinin elindeki poğaçaların yarısını hediye ettiğini” açıkladı.
25.“HDP’li Ağrı Patnos Belediyesinin deprem bölgesinem ulaştırmaya çalıştığı yardım aracına kaymakamlık tarafından el konuldu”
YALAN
HDP tarafından gönderdikleri yardım aracına kaymakamlığın el koyduğu iddia edildi.
GERÇEK
Patnos Belediyesi’nde toplanan yardımların yüklendiği bir aracın; trafik sigortası, muayenesi ve plakası bulunmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca ilgili araç, uzun yol kış şartlarına da elverişli olmayışı sebebiyle Patnos Belediye Başkanı Emrah Kılıç ve beraberindekilerin kendi rızasıyla, kaymakamlığın yardım toplama alanına teslim edildi. Bahse konu yardımlar, yardım toplama tırlarına yüklenerek AFAD tarafından Ağrı’daki AFAD Yardım Toplama Merkezi’ne sevk edildi.
26. “Hatay’da yıkılan binaları Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ödül verdiği Servet Altaş’ın firması Ser-Al İnşaat yaptı”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından Hatay’da yıkılan binaların Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ödül verdiği Servet Altaş tarafından inşa edildiği iddiası paylaşıldı.
GERÇEK
Anadolu Yayıncılar Derneği’nin düzenlediği ödül töreninde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın elinden ödül alan Servet Altaş’ın Hatay’da birçok inşaat projesi olan SerAl inşaat firmasıyla herhangi bir ilişkisi yoktur. Altaş, Ordu’da yaşayan, Ordu MÜSİAD başkanlığını yapan ve Hatay’da hiçbir yatırımı olmayan bir iş insanıdır. İftiraların kaynağı, isim benzerliğidir.
27. “Deprem bölgesinde millet cenazelerini toprağa veremiyor, savcılar mesai bitti diye işlem yapmıyor”
YALAN
Fatih Altaylı tarafından savcıların “Mesai bitti” diyerek işlem yapmadığı için cenazelerin toprağa verilemediği iddiası ortaya atıldı.
GERÇEK
6 Şubat’ta mevcut savcılara ilave olarak HSK, deprem bölgesindeki illere 304 ilave savcı görevlendirdi. Ölü muayene işlemlerinin en kısa sürede yapılabilmesi için bu illerdeki savcılar, mesai mefhumu gözetmeksizin 7/24 esasına göre görev yapmaya başladı. Sağlık Bakanlığına bağlı bölgede görev yapan hekimlere ilave olarak Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurum Başkanlığı tarafından da deprem bölgesindeki ölü muayene işlemleri için 258 ilave Adli Tıp Uzmanı ve Teknikeri görevlendirildi.
28. “Hatay T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda deprem sonrası yaşanan olaylarda kadın hükümlü ve tutuklulara tecavüz edildi”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından deprem sonrasında Hatay T Tipi Kapalı Cezaevinde isyan çıktığı ve kadın hükümlülere tecavüz edildiği iddiası yayıldı.
GERÇEK
Deprem sonrası bir kısım adli hükümlü ve tutuklu, firar teşebbüsünde bulunmuş, ardından yangın çıkarmıştır. Yasal mevzuat çerçevesinde firar girişimine gerekli müdahalede bulunulmuş, firar girişimi engellenmiş ve yangın söndürülmüştür. Müdahale sorasında 12 adli hükümlü ve tutuklu yaralanmış, yaralılardan 3’ünün vefat ettiği açıklanmıştır. Ceza infaz kurumunda kadın hükümlü/tutuklulara tecavüz edildiği gibi iddialar tamamen asılsızdır. Firar teşebbüsüyle ilgili adli ve idari tahkikat başlatılmıştır.
29. “Kızılay’ın afet bölgesinde hiç çadırı olmadığı, Kızılay Başkanı’nın afet/yardım tecrübesi olmadığı ve ilahiyat mezunu olduğu”
YALAN
Kızılay'ın afet bölgesinde çadırı yok. Bir tane Kızılay çadırı gören var mı? Çorba dağıtan Kızılay var mı? Niye? Başkanı ilahiyat mezunu.
GERÇEK
9 Şubat itibariyle bölgeye intikal eden Kızılay ekiplerinin sayısı 4 bin kişiyi buldu. AFAD ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile birlikte 137 bin 973 çadır ve 1 milyon 507 bin 494 battaniye sevk edildi. Toplam 97 bin 973 Aile Yaşam Çadırının kurulumu tamamlandı.
Kızılay Genel Başkanı Kerem Kınık, 1993’te İstanbul Üniversitesi Tıp 65 Fakültesi mezunu bir doktordur. Ayrıca Kınık, 2019 yılında Bezmialem Vakıf Üniversitesinde Afet Tıbbı doktorasını tamamlamıştır. Kınık, 1993’ten itibaren de birçok alanda sağlık yöneticiliği yapmıştır. Üniversite yıllarından itibaren çeşitli insani yardım faaliyetlerine katılan Kerem Kınık, 2013 yılında Yeryüzü Doktorları Derneği Başkanlığına seçilmiş ve Pakistan, Filistin, Orta Afrika, Somali gibi çok sayıda çatışma ve afet bölgesinde insani yardım faaliyetleri yürütmüştür.
İnsani yardım, göç politikaları, kalkınma, insancıl hukuk ve insani diplomasi konularında birçok makale kaleme alan Kınık, 2015-2017 arası Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonunda yönetim kurulu üyeliği yapmıştır. 2015’te Türk Kızılay Genel Başkan Yardımcılığına getirilen Kerem Kınık, Kızılay’ın 2016’da gerçekleştirilen olağan genel kurulunda Kızılay Genel Başkanı seçilmiştir.
30. “Darülaceze Başkanlığı, deprem bölgesinden gelen çocuklarla ilgilenecek gönüllü anne ya da abla olabilecek vatandaşlar arıyor”
YALAN
Darülaceze Başkanlığı, deprem bölgesinden gelen çocuklarla ilgilenecek gönüllü anne ya da abla olabilecek vatandaşlar arıyor.
GERÇEK
Depremzede çocuklar ve koruma altındaki mevcut çocukların tüm bakım ve ihtiyaçları Darülaceze Başkanlığı tarafından karşılanmaktadır. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Darülaceze Başkanlığı, koordineli şekilde çalışmalarını yürütmektedir. Darülaceze Başkanlığı tarafından herhangi bir gönüllü annelik veya ablalık çağrısında bulunulmamıştır. Kurum yalnızca ayni ve nakdi bağış kabul etmektedir.
31. ”Gaziantep’te kız öğrenci yurdu yıkıldı ve tek bir kişi kurtuldu”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında ve bazı basın yayın organlarında “Gaziantep'te kız öğrenci yurdu yıkıldı ve tek bir kişi kurtuldu” iddiası ortaya atıldı.
GERÇEK
Gaziantep’te herhangi bir öğrenci yurdu yıkılmamıştır. Gaziantep Kredi ve Yurtlar Kurumu İl Müdürlüğü; kentteki özel yurtlar dahil hiçbir yurdun yıkılmadığını, 15 bin kişi kapasiteli yurtlarda tatil nedeniyle sadece 700 öğrenci olduğunu ve onların da geçici konaklama merkezlerine yerleştirildiğini açıkladı.
32. “Fenerbahçe’nin depremzedelere gönderdiği yardım tırı yağmalandı”
YALAN
Fenerbahçe'nin yardım için deprem bölgesine gönderdiği yardım tırları yağmalandı.
GERÇEK
Fenerbahçe Yöneticisi Can Gebetaş, hem TIR şoförüyle hem de iletişime geçilen kişilerle durumu görüştüklerini ve herhangi bir yağmanın söz konusu olmadığını, yardım malzemelerinin dağıtımının gerçekleştiğini açıkladı.
33. “Türkiye’deki deprem sırasında nükleer santral patladı”
YALAN
Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremler sırasında Türkiye'de nükleer santral patladı.
GERÇEK
Sosyal medyada yayılan görüntüler, 4 Ağustos 2020 tarihinnde Lübnan’daki Beyrut Limanı’nda meydana gelen patlamaya aittir. Türkiye’de henüz faal bir nükleer tesis bulunmamaktadır. İnşaat halindeki Akkuyu Nükleer Santrali’nde de herhangi bir hasar meydana gelmemiştir.
34. “Kimliği tespit edilemeyen cenazeler resmi verilere dahil edilmiyor”
YALAN
DEVA Partisi Genele Başkanı Ali Babacan'ın, "Kimliği tespit edilemeyen cenazeler resmi verilere dahil edilmiyor." iddiası.
GERÇEK
Kimlik tespiti yapılan veya yapılamayan tüm müteveffalar, vefat sayılarına eklenmektedir. Enkazdan çıkarıldığında yaşam belirtisi olmayan ya da hastanede vefat edenler de bu sayılara dahil edilmektedir.
35. “Elektrik Mühendisleri Odası’nın destek verme talebinin AFAD tarafından reddedildiği”
YALAN
CHP’li Özgür Özel Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda Elektrik Mühendisleri Odası'nın çadır ve konteyner kentlerine gönüllülük esasıyla yapacağı çalışmaları AFAD'ın engellediğini ileri sürdü.
GERÇEK
AFAD Başkanı Yunus Sezer: “Sayın vekilin iddialarını araştırdık, ancak ne öyle bir yazı, ne de bir talep var. Dünyanın karşılaştığı en büyük afetlerden birini yönetmek için çalışırken, bir de bu dezenformasyona zaman ayırmak zorunda kaldık. Şimdi işimizin başına dönüyoruz"
36. “Gölbaşı Çocuk Sığınma Evine deprem bölgesinden 70 çocuk geldi”
YALAN
Bazı haberleşme uygulamalarında paylaşılan, "Gölbaşı çocuk sığınma evine deprem bölgesinden 70 çocuk geldi. Yaşları 8-15 arası yatacak yerleri ve yemek sorunu çözüldü. Kıyafet ihtiyacı var destek olmak isteyenler yardımda bulunabilir" şeklinde bir mesaj paylaşıldı.
GERÇEK
Gölbaşı Kaymakamlığından yapılan açıklamaya göre deprem bölgelerinden gelen 6 tane çocuk, Gölbaşı'ndaki sevgi evlerinde misafir edilmekte ve her türlü ihtiyaç ve sağlık işlemleri Gölbaşı Kaymakamlığı tarafından karşılanmaktadır. Çocukların iddia edildiği gibi ne yemek, ne de kıyafet ihtiyaçları bulunmamaktadır.
37. “Cumhurbaşkanı Yardımcısı sol tarafta konuşuyor, sağ taraftaki mavi yağmurluklu Suriyeli canlı yayında itfaiye erinin cep telefonunu çalıyor.”
YALAN
Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay açıklama yaptığı sırada “Suriyeli birinin itfaiye erinin cep telefonunu çaldı” şeklinde bir iddiada bulundu.
GERÇEK
Bu sosyal medya paylaşımıyla ilgili olarak yapılan araştırmada, haberin gerçeği yansıtmadığı, habere konu olan arama kurtarma çalışmasının 06.02.2023 günü saat 00:52 de İpekyol Mahallesi Osman Ağan Apartmanında gerçekleştirildiği, bahse konu çalışmalara katılan Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı ile yapılan görüşmede personellerine ait herhangi bir çalınan telefonun olmadığı anlaşıldı.
Konuyla ilgili yapılan çalışmalarda Suriyeli olduğu iddia edilen şahsın Abdulbaki BOZDAĞ (2000 doğumlu Akcakale nüfusuna kayıtlı) olduğu, halen ilimizde hafızlık eğitimi alan imam adayı olduğu, olay günü Şanlıurfa ilinde gönüllü olarak arama kurtarma çalışmalarına katıldığı, ayrıca bir gün sonra Adıyaman ilinde de arama kurtarma çalışmalarına katıldığı anlaşılmıştır. Sosyal medya paylaşımında çalındığı iddia edilen telefonun ise kendisine ait olduğu ve içerisinde adına kayıtlı 0541 717 12 79 numaralı hattın takılı olduğu tespit edilmiştir.
38. “Arap ülkelerinden Türkiye’ye deprem yardımı gönderilmedi”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında “Arap ülkelerinden ülkemize deprem yardımı
gönderilmedi” şeklinde bir iddia ortaya atıldı.
GERÇEK
Depremin yaşandığı ilk günden itibaren birçok Arap ülkesinden Türkiye’ye ayni ve nakdi yardımlar gönderilmiş ve gönderilmeye de devam etmektedir.
39. “AFAD’ın adı Arapça”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında, "AFAD'ın adı toplumu korkutuyor. Sonra, neden bir Arapça isim? AFAD'ın adı, KURTAR olarak değiştirilsin." şeklinde iddialar ortaya atıldı.
GERÇEK
“AFAD” kelimesi, “Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı” kurumundaki ilk 3 kelimede yer alan ilk harflerin bir araya getirilmesiyle meydana getirilmiştir.
40. “Mersin’de KYK yurdunda kalan Suriyeliler olumsuz görüntülere sebebiyet verdi”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından Mersin’de KYK yurdunda kalan Suriyelilerin olumsuz görüntülere sebebiyet verdiği iddiası yayıldı.
GERÇEK
CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, sosyal medyada yer alan iddialar üzerine ilgili yurda gitmiş, ve odaları tek tek gezerek herhangi bir olumsuzluğa rastlamadığını ifade etmiştir.
41. “Cüneyt Özdemir’in yayınına AFAD gönüllüsü olarak katılan kişi”
YALAN
Cüneyt Özdemir'in yayınına AFAD gönüllüsü olarak bir kişi katıldı ve AFAD’a yönelik eleştirilerde bulundu.
GERÇEK
Katılan kişinin aslında AFAD gönüllüsü olmadığı ortaya çıktı.
42. “İskenderun Limanındaki yangın İBB tarafından söndürüldü”
YALAN
İskenderun Limanındaki yangın, engellenmesine rağmen yalnızca İBB tarafından söndürülmüştür
GERÇEK
Konya BŞB başta olmak üzere birçok ekip yangın söndürme çalışmalarına İBB kadar değerli katkı sunmuş, iBB dahil hiç kimse engellenmemiştir.
43. “Hatay'da depremzedelerin sığınabileceği çadırlar dağıtılmadı, kurulmadı”
YALAN
Gazeteci İsmail Saymaz, Hatay'da depremzedelerin sığınabileceği çadırların dağıtılmadığını ve kurulmadığını iddia etti.
GERÇEK
AFAD’dan yapılan açıklamaya göre Hatay'da, şu ana kadar kurulan çadır sayısı 8 bin 924'tür ve bu sayı sürekli olarak artmaktadır. Sevkiyat durumundaki çadırlarla birlikte, ilk aşamada 15 bin çadır kurulması hedeflenmektedir.
44. .“Deprem bölgesine mobil mescidin gönderilmesinin zamanı mıydı?”
YALAN
“Deprem bölgesinde birçok ihtiyaç varken neden mescitler gönderiliyor” denildi.
GERÇEK
Bölgeye gönderilen mobil mescitler barınma ihtiyacı için gönderiliyor.
45. Hatay Samandağı’na kurtarma ekiplerinin gitmediği iddiası
YALAN
Nevşin Mengü attığı tweette Hatay Samandağı’na kurtarma ekiplerinin gitmediği iddiasında bulundu.
GERÇEK
Türk Sahil Güvenliği, deprem Türkiye'yi vurduktan sonra Hatay'ın Samandağı ilçesinde çöken bir binanın enkazından bir kadını kurtardı.
46. “Birecik Barajı'nda çatlaklar var”
YALAN
Bir sosyal medya kullanıcısı Birecik Barajı'nda çatlaklar olduğunu iddia etti.
GERÇEK
Şanlıurfa Valiliği, yaptığı açıklamada Birecik Barajı'nda herhangi bir sorun bulunmadığını duyurdu.
47. “1 saat içinde Şam’a Atina’ya gireriz diyen hükümet deprem bölgelerine yardım gönderemedi”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından, hükümetin deprem bölgelerine yardım gönderemediği iddia edildi.
GERÇEK
AFAD, Hatay'da birçok noktada çadır kent alanları kurdu. Türk Kızılay, deprem bölgelerinde yardım faaliyetlerini gerçekleştirmeye başladı.
48. “7,5 şiddetinde bir tsunami olacak”
YALAN
Deprem sonrasında 7,5 şiddetinde bir tsunaminin beklendiği ifade edildi.
GERÇEK
AFAD'dan yapılan açıklamada, depremlerden sonra Doğu Akdeniz'de kıyıları etkileyecek herhangi bir tsunami tehlikesi bulunmadığı ifade edildi.
49. “Fatih Altaylı’nın yardım toplama programına RTÜK engel oldu”
YALAN
Fatih Altaylı, televizyonda yapılacak yardım toplama programına RTÜK'ün engel olduğunu açıkladı.
GERÇEK
İddia tamamen asılsızdır. RTÜK hiçbir yardım yayınını kesmedi. Tüm yayınlardan yapılacak ortak yayın ve duyuru yapıldı.
50. “Müge Anlı’nın Kızılay için topladığı 10 milyon lira ile Kızılay’ın 48 tane yatak alması" iddiası
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında Müge Anlı'nın Kızılay için 10 milyon lira topladığı ve Kızılay'ın bu para ile 48 yatak aldığı iddia edildi.
GERÇEK
Müge Anlı SMS ile 30 milyon lira topladı ve Kızılay bunu deprem bölgesindeki insanların barınması ve geçinmesi için kullandı.
51. “AFAD'ın akşam saatlerinde 8,5 şiddetinde bir deprem beklendiğine dair açıklama yaptığı”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından AFAD'ın akşam saatlerinde 8,5 şiddetinde bir deprem beklendiğine dair açıklama yaptığı iddia edildi.
GERÇEK
Malatya Valiliğinden konuyla ilgili yapılan açıklamada, Müftülükten 1 saat içerisinde çok büyük bir deprem olacağı yönünde anonslar yapıldığına dair tamamen asılsız ve halkı paniğe sevkeden paylaşım ve söylentilere itibar edilmemesi gerektiği ifade edildi.
52. “Türkiye’nin Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü’nün deprem bölgelerine girişine izin verilmedi”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında, Türkiye'nin Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü'ne Türkiye'ye giriş için izin vermediği iddia edildi.
GERÇEK
İddia gerçek dışıdır. Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü 7 Şubat 2023 tarihinde yaptığı açıklamada Gaziantep’te bir ekibinin olduğunu belirtmiştir.
53. “Malatya’da deprem sonrası havalimanı yıkılarak kullanılamaz hale geldi”
YALAN
Bazı sosyal medya hesapları ve haber sitelerinde Malatya Havalimanı’nın yıkılarak kullanılamaz hale geldiği iddia edildi.
GERÇEK
DHMI Genel Müdürlüğü havalimanının insani yardım ve arama-kurtarma uçuşlarına açık olduğunu açıklamıştır.
54. “AFAD ve dış ülkelerin kuruluşlarının yaptıkları açıklamalara göre, fay hatlarının Türkiye'ye gittikçe yayıldığı ve vatandaşlarımızın güvenlik amacıyla dışarda kalmaları rica olunduğu”
YALAN
Bazı sosyal medya hesapları ve WhatsApp gruplarında AFAD'dan uyarı başlıklı bir takım iddialar paylaşıldı.
GERÇEK
Bazı sosyal medya hesapları ve WhatsApp gruplarında AFAD'dan uyarı başlıklı bir takım iddialar paylaşıldı.
55. “Efes ve Tuborg logosu var diye yardımlar kabul edilmedi”
YALAN
Bazı sosyal meyda hesaplarında AFAD'ın, üzerinde Efes Pilsen ve Tuborg marka logosu var diye bu firmaların polar ve mont bağışını kabul etmediği iddiası.
GERÇEK
İddiada yer alan görseldeki polar Google Tersine Arama Yöntemi ile taratıldığında poların ikinci el giysi uygulaması olan "Gardrop" uygulamasına yüklendiği görüldü. Görseldeki poların iddia edildiği gibi AFAD tarafından reddedilen polar olmadığı tespit edildi. AFAD yetkilisi bu iddianın doğru olmadığını konuyla ilgili resmi bir açıklama yapacaklarını aktardı.
56. “Depremzede ağlayarak derdini anlattı. Nurettin Canikli dönüp bakmadı”
YALAN
Bazı basın yayın organları ve sosyal medya hesaplarında bir depremzedenin ağlayarak derdini anlattığı fakat Nurettin Canikli’nin dönüp bakmadığı iddia edildi.
GERÇEK
Konuya ilişkin açıklama yapan Nurettin Canikli, yayınlanan görüntülerin öncesinde depremzede vatandaşın derdini dinlediğini ve vatandaşın talebini karşılamak için koordinatör sorumlusu İsmail Çataklı’ya mesaj gönderdiğini ifade etti. Vatandaşın talebinin ise sonrasında yerine getirildiği de açıklamada yer aldı.
57. “Deprem alanından çıkarılan çocukları başkaları alıyor”
YALAN
Birçok sosyal medya kullanıcısı ve Meral Akşener, çocuk kaçırma ile ilgili iddialarda bulundu.
GERÇEK
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, deprem bölgesindeki refakatsiz çocuklarla ilgili tek yetkili kurumun bakanlık olduğunu, çocukların bakanlık haricinde herhangi bir kişi ya da kuruma teslim edilmesinin söz konusu olmadığını duyurdu:
"Deprem bölgesinde şu ana kadar ailelerine ulaşılamayan refakatsiz çocuklar konusunda tek yetkili kurum bakanlığımızdır. Çocukların bakanlığımız haricinde herhangi bir kişi ya da kuruma teslim edilmesi kesinlikle söz konusu değildir. Vatandaşlarımızın bu tip paylaşımlara itibar etmemeleri önemle rica olunur."
58. “Kahramanmaraş depremlerinden paylaşılan fotoğraflar”
YALAN
Bazı fotoğrafların Kahramanmaraş depremlerinden sonra çekildiği iddia edilerek sosyal medyada paylaşıldı.
GERÇEK
Paylaşımda yer alan fotoğraf tersine görsel arama metodu ile arandı. Bahse konu olan görselin, Ukraynalı fotoğrafçı Zapylaieva Hanna tarafından çekildiği ve "Harabeler arasında ağlayan çocuk" başlıklığıyla stok görsel olarak Shutterstock ve Adobe Stock'ta yayınladığı tespit edildi. Söz konusu iddiada kullanılan görselin 2020 yılında bir haber kaynağı tarafından da kullanıldığı belirlendi.
59. “Deprem vergileri nerede?”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından “Deprem vergileri nerede?” içerikli manipülatif paylaşımlar yapıldı.
GERÇEK
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 7 Şubat’ta Devlet Bilgi Koordinasyon Merkezi’nde depreme ilişkin yaptığı konuşmada ise sadece acil yardım ve destek faaliyetleri için ilk etapta hemen 100 milyarlık bir kaynağın kurumların emrine tahsis edildiğini açıklamıştır.
60. "NEREDEYIM" yazıp 7777'ye gönderildiğinde yetkililere konum bildiriliyor”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında, tüm operatörlerden "NEREDEYIM" yazıp 7777'ye mesaj atıldığında konumun yetkililere bildirildiği iddia edildi.
GERÇEK
Bu hizmet SMS aracılığıyla Turkcell operatör kullanıcıları tarafından kullanılabiliyor. Turkcell Neredeyim servisi; kendi konum bilgisine ulaşmak isteyen kişiye yardımcı oluyor. Kendi konum bilgisini sorgulayan kişiye; kişinin bulunduğu bölgenin adres bilgisi, bulunduğu en yakın noktalar ve telefonları, coğrafi konum bilgileri, polis ve sağlık acil durum telefonları cep telefonuna SMS olarak gönderiliyor. Teyit Hattı, iddianın gerçekliğini araştırmak için hem 7777'ye hem de 2222'ye "NEREDEYIM" yazarak mesaj attı. Turkcell'in bulunulan konum bilgisini, en yakın noktaları ve telefon bilgilerini, coğrafi konum verilerini ilettiği fark edildi.
61. “Barınma gibi imkanlardan yararlanmak isteyen afetzedelerden bilgi kartı isteniyor”
YALAN
Sosyal medyada afetzedelerden bilgi kartı istendiği iddia edildi.
GERÇEK
Depremzedelerden ayrıldıkları şehir veya gittikleri şehirlerde herhangi bir belge istenmemektedir.
62. “Arama kurtarma çalışmaları esnasında tam enkazdan çıkarma aşamasına gelindiğinde başka bir ekip gelerek kameralarla depremzedeyi enkazdan çıkardı”
YALAN
Canlı yayında Mehmet Akif Ersoy, “Arama kurtarma çalışmaları esnasında tam enkazdan çıkarma aşamasına gelindiğinde başka bir ekip gelerek kameralarla depremzedeyi enkazdan çıkardı” iddiasında bulundu.
GERÇEK
Buna dair hiçbir kanıt ortaya atılmadı. Bu iddiayı savunan kimse bulunamadı. Bir duyum üzerine Mehmet Akif Ersoy tarafından haberleştirildi.
63. “Deprem bölgelerinde AFAD’dan başka kuruluşların çadır kurmasına izin verilmiyor”
YALAN
Habertürk yazarı Kemal Öztürk canlı yayında AFAD dışındaki kuruluşların çadır kurmasına izin verilmediğini iddia etti.
GERÇEK
Fakat çok geçmeden haberin yalan olduğu Kemal Öztürk’ün kendisi tarafından açıklanarak böyle bir yasağın olmadığı bilgisi verildi.
64. “Hatay Yarseli Barajı'nın patladığı iddiası”
YALAN
Önce Babala TV platformundan ortaya atılarak Ekşi Sözlük de dahil olmak üzere hızla yayılan bir iddia olarak Hatay Yarseli Barajının patladığı için çevresinin tahliye edildiği haberi paylaşıldı.
GERÇEK
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi tarafından söz konusu iddiaların asılsız olduğu açıklanarak konu aydınlatılmıştır.
65. “Türk İHA’ları depremler sonrasında kullanılmadı.”
YALAN
Fox TV haber kanalında Sözcü Gazetesi yazarı Deniz Zeyrek depremler sonrasında Türk İHA’larının kullanılmadığını iddia etti.
GERÇEK
Depremlerin meydana geldiği ilk gün itibariyle Türk İHA’larının kullanıma alındığı Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar tarafından duyurulmuştu. Ayrıca İHA’lar tarafından çekilen fotoğraflar da basında yer bulmuştu. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı, deprem bölgesinde kullanılan Türk savunma sanayiinin geliştirdiği teknolojilerini sosyal medya hesabından paylaşmıştır. Buna göre 50 insansız hava aracı ile 1000 saatin üzerinde uçuş gerçekleştirilmiştir.
66. “Deprem bölgesinde bir AFAD ekibi Aksaray Valisi Hamza Aydoğdu’nun Elbistan'daki bir akrabası için enkazdan ayrıldı.”
YALAN
Bazı yayın organlarında Aksaray Valisi Hamza Aydoğdu’nun talimatı üzerine AFAD personelinin çalışmakta olduğu enkazdan ayrılarak Aydoğdu’nun bir akrabasının bulunduğu başka bir enkaza gittiği iddia edildi.
GERÇEK
Konuyla alakalı açıklama yapan Vali Aydoğu herhangi bir ekibi geri çağırmadığını, Elbistan’da ise hiçbir akrabasının bulunmadığını ifade etti.
67. “Kahramanmaraş'ta volkanik hareketlilik var.”
YALAN
Yer Bilimci Ahmet Ercan tarafından Kahramanmaraş Göksun’da lav akıntısı ve volkan ihtimali olduğuna dair bir iddia ortaya atıldı.
GERÇEK
AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar tarafından herhangi bir lav akması veya volkanik külün söz konusu olmadığı açıklanmıştır.
68. “Gaziantep'te yağma yapmaya kalkışan Suriyelileri, Gaziantepliler tekme tokat dövdü.”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında Gaziantep'te yağma yapmaya kalkışan Suriyelileri Gazianteplilerin tekme tokat dövdüğü iddia edildi.
GERÇEK
Fotoğraf, depremin ardından yağma yaptığı için şiddete maruz kalan bir Suriyeliyi göstermiyor. Paylaşımlardaki görüntüler, 2022 yılının Eylül ayında Sakarya'nın Serdivan ilçesinde yaşanan bir kavgaya aittir.
69. “Avusturya ordusu Türkiye'deki deprem kurtarma çalışmalarını güvenlik nedeniyle durdurdu.”
YALAN
Avusturyalı arama kurtarma ekibinin Türkiye'de güvenlik riski bulunduğu için çalışmalarına ara verdiği iddia edildi.
GERÇEK
Türkiye Cumhuriyeti Viyana Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada Avusturyalı kurtarma ekibinin herhangi bir güvenlik sorunu yaşamadığı, teknik aksaklıklar giderildikten sonra çalışmalara devam edeceği bildirildi.
70. “Afgan bir kişi deprem bölgesinde cenazelerin kolunu keserek altınını çaldı.”
YALAN
Sosyal medyada Uğur Kardaş isimli bir şahıs Afgan bir şahsın deprem bölgesinde cenazelerin kollarını keserek altınlarını çaldığını iddia etti.
GERÇEK
İddianın doğru olmadığı kısa sürede ortaya çıkarılarak provokasyona imza atan şahsın gözaltına alındığı İçişleri Bakanlığı tarafından açıklandı.
71. “AHBAP Platformu engelleniyor.”
YALAN
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu tarafından AHBAP Platformu’nun çalışmalarının engellendiği iddia edildi.
GERÇEK
Ahbap Platformu Genel Başkanı Haluk Levent, valisinden komutanına kadar tüm devlet yetkililerinden her zaman destek gördüklerini belirterek tüm kurumlarla koordinasyon içinde çalıştıklarını belirtmiştir.
72. “Bekir Bozdağ’ı protesto eden depremzedeler gözaltına alındı.”
YALAN
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ı protesto eden depremzedelerin gözaltına alındığı iddia edildi.
GERÇEK
Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada hiçbir depremzedenin gözaltına alınmasının söz konusu olmadığı bildirildi.
73. “Kurtarma çalışmalarını takip eden muhabire polis tekme attı.”
YALAN
Halk TV’de deprem bölgesinde olayları takip eden bir muhabire polisin tekme attığı iddia edildi.
GERÇEK
Sahadaki ekiplerden alınan bilgiye göre, böyle bir olayın hiç yaşanmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca Emniyet Genel Müdürlüğü ekiplerine de böyle bir konunun intikal etmediği öğrenilmiştir.
74. “Depremzede çocuğa şiddet uygulanıyor.”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan görüntülerde depremzede bir çocuğa şiddet uygulandığı iddia edildi
GERÇEK
Konuyla ilgili Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından açıklama yapılmıştır. Görüntülerde küçük çocuğa şiddet uygulayan S.D isimli şahıs, Ankara Etimesgut İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından 10 Şubat'ta gözaltına alınmıştır. Koruma altına alınan kız çocuğunun depremzede olmadığı belirlemiş, olaylı ilgili soruşturma başlatılmıştır.
75. “Binlerce yurttaşın öldüğü Antakya’da cenazeler isim yerine numara verilerek gömülüyor.”
YALAN
Bazı sosyal medya hesapları ve basın yayın organlarında binlerce yurttaşın öldüğü Antakya’da cenazelerin isim yerine numara verilerek gömüldüğü iddiasıyla manipülasyon gerçekleştirilmiştir.
GERÇEK
Arama-kurtarma çalışmalarında cansız bedenine ulaşılan ve kimlik tespiti yapılamayan cenazeler ise teşhise elverişli fotoğrafının çekilmesi, parmak izi ve DNA örneği alınarak ve cenazeye bir numara verilerek kayıt altına alınmaktadır. Cenazeler, defin ruhsatı düzenlenmesi, cenazenin defnedildiği yer ve mezarlığın bu numarayla ilişkilendirilerek tutanakla kayıt altına alınmasının ardından defnedilmektedir.
76. “Deprem mağdurlarına yardım yaparken önce GBT yapıldığı ve KHK'lı ise yardım verilmedi.”
YALAN
Bazı sosyal medya hesaplarında deprem mağdurlarına yardım yaparken önce GBT yapıldığı ve KHK’lı ise yardım verilmediği iddia edildi.
GERÇEK
Deprem bölgesine gönderilen tüm yardımlar, AFAD koordinesinde hiçbir depremzede arasında ayrım yapılmadan dağıtılmaktadır.
77. “Suriyeliler TSK ile çatışıyor"
YALAN
Ekşi Sözlük’te hiçbir dayanağı olmadığı halde Suriyelilerin TSK ile çatıştığına dair başlık açıldı.
GERÇEK
Hiçbir dayanağı olmayan bu iddia tamamen gerçek dışıdır.
78. "İç savaş çıktı."
YALAN
Ekşi Sözlük’te hiçbir somut kanıt içermeden tamamen uydurma olacak şekilde “iç savaş çıktığına” dair bir başlık açıldı.
GERÇEK
Bu iddia tamamen gerçek dışı olup insanları galeyana getirmek amacıyla yapılan bilinçli bir provokasyondur.