Hıdırellez ne zaman? Hıdırellez nedir? Nasıl kutlanır? Ne yapılır?

Hıdırellez baharın gelmesiyle birlikte doğanın canlanmasını, üretkenliği ve yaşamın devamlılığını simgelemesiyle biliniyor. Baharın gelişini, aynı zamanda bolluk ve bereketi müjdeleyen Hıdırellez, Orta Asya ve Türk kültüründe de önemli bir yere sahip.

Hıdırellez, 2017 yılında "UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri"ne kaydettirildi. Anadolu'nun yanı sıra Balkan ülkelerinde, Orta Doğu, Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan'da bayram olarak kutlanan Hıdırellez, dünyanın farklı yerlerinde Ağrice, Altı Mayıs, Aya Yorgi, Aziz George, Bahar Bayramı, Ederlez, Eğrice, Eğrilce, Hederlez, Hıdrellez, Hiderlez, Hızır ile İlyas, İderlez, İlk Yaz, Mantifer, Mar Curcos, Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) isimleriyle de biliniyor.

HIDIRELLEZ NEDİR?

Her sene coşkuyla ve eğlenceyle yurt genelinde kutlanan Hıdırellez, Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlar arasında bulunuyor. Hızır ile İlyas peygamberlerin isimlerinin birleştirilmesiyle oluşan Hıdırellez, İslam kültüründe Hızır'ın ölümsüzlük ve iyilik sembolü olarak kabul edilmesi ve İlyas peygamberin de Yahudi, Hristiyan ve İslam kültüründe yer alan bir peygamber olarak saygı görüyor olması nedeniyle önemli bir dini ve kültürel anlam taşır.

HIDIRELLEZ NASIL KUTLANIR?

Baharın gelmesiyle birlikte kutlanmaya başlanan Hıdırellez, doğanın yeniden canlanmasını, insanların da umutlarını tazelemesini, dualar etmesini ve dileklerinin kabul olmasını istemesini simgelemektedir.

Hıdırellez kutlamalarında insanlar evlerini ve çevrelerini temizler, sembolik ritüeller gerçekleştirir, piknikler düzenler ve birbirlerine hediyeler verirler. Farklı yerlerde farklı adetleri ve kutlama şekilleri olan Hıdırellez, genel olarak yenilenme ve umut temasını içerir.

İlk Çağ döneminden bu yana, Mezopotamya, Anadolu, İran, Osmanlı itibarıyla Balkanlar ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar aylarının gelmesiyle birlikte belli sevinç kutlamaları yapılmaktadır. Günümüzde de Anadolu'da dilek dilenmiş kâğıdı ağaca asma, ateşten atlama gibi eski Türk ritüelleri devam etmekte ve Hıdırellez'de bu ritüeller yerine getirilmektedir.

Hıdırellez kutlamaları genelde yeşillik ve ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu dönemde baharın taze bitkilerini ve taze kuzu eti ya da kuzu ciğeri yeme adeti de vardır.

2023 HIDIRELLEZ NE ZAMAN?

Büyük bir coşku ve eğlenceyle kutlanacak olan Hıdırellez, 2023 yılında 5 Mayıs Cuma akşamı başlayacak. Hıdırellez kutlamaları 6 Mayıs Cumartesi günü ikindi ezanında bitecek.

HIDIRELLEZ DUASI NASIL YAPILIR?

Bin bir adım bir adım /Allah bir adım adım / Kerim kerem Allah /Başımda bir duman var yardım eyle ya Allah / La ilaha illallah muhammeden resullullah yetiş imdadıma hızır ile Allah birsin sen kulla mişersin biz gibi kulların yardımcısı sensin hızır deryada erdim murada amin.

HIDIRELLEZ DİLEĞİ NASIL DİLENİR?

Hıdırellez gecesi, iyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır.

Ev, bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, gül ağacının altına istediklerinin küçük bir modelini yaparlarsa Hızır’ın kendilerine yardım edeceğine inanırlar. Aynı zamanda dileklerini kırmızı kurdaleye bağlayıp gül ağacına asarlar. Bir yıl boyunca dileklerinin yerine gelmesini beklerler.

Bazı kimseler de ateş yakıp, dilek dilerler ve yaktıkları ateşin üstünden atlarlar.

Hıdrellezde baht açma törenleri oldukça yaygın olarak uygulanır. Baht açma törenleri şu şekilde yapılır:

Talih ve kısmet açtırmak isteyen genç kız ve kadınlardan yüzük, küpe gibi eşyalarını çömleğe atmaları istenir ve çömleğin üzerine su eklenerek ağzı kapatılır. Kapalı çömlek bir gece boyunca bir gül ağacının dibinde bekletilir. Ertesi günü bir araya toplanan kadınlar, çömleği ortaya koyarak maniler eşliğinde eşyaları çıkarmaya başlarlar. Bu törene İstanbul ve çevresinde “baht açma”, Denizli ve çevresinde “bahtiyar”, Yörük ve Türkmenlerde “mantıfar”, Balıkesir ve çevresinde “dağara yüzük atma”, Edirne ve çevresinde “niyet çıkarma”, Erzurum’da “mani çekme” adı verilir.