Gerçek bal nasıl anlaşılır? Bal alırken nelere dikkat etmeliyiz?
Asırlardır sofralara lezzet insana sağlık katan bal, günümüzde yine en değerli besinler arasındadır. Arının; çiçeğin, ağacın, bitkinin özünden yaptığı doğanın mucizesi olan bu besin tamamen doğaldır. Ancak günümüzde çeşitli etkenler bu doğallığı bozabilmektedir. Peki, gerçek bal nasıl anlaşılır?
GERÇEK BAL NASIL ANLAŞILIR?
Balın kalitesi, hilesiz ve kalıntısız olmalarıyla ilgilidir. Hilesiz ve hiçbir kalıntı içermeyen ballar kaliteli olarak nitelendirilebilir. Çiçek balı ya da çam balı daha kalitelidir şeklindeki bir yaklaşım yanlıştır.
• Ilık su içerisine eklediğiniz bal, çözünmeden kalıyorsa gerçektir.
• Gerçek bal, kaşığınıza aldığınızda uzama yapar, eğer katı bir şekilde kaşığınızda kalıyorsa sahtedir.
• Gerçek bal, şekerlenir.
• Buzdolabında uzun süre bekletildiğinde krem, tereyağ kıvamına geliyorsa gerçektir.
• Kağıt havlu üzerine koyduğunuz bal, emilmiyorsa gerçek baldır.
• Gerçek bal soğuk havada donma yapmaktadır.
• Fazla yendiği zaman genizde hafif yanma yapması, balın gerçek olduğunu göstermektedir.
• Gerçek ve katkısız bal, ateşe dayanıklıdır; yanmaz.
• Yukarıda bahsettiğimiz ipuçları balın gerçek olup olmadığı hakkında fikir verse de en doğru tespit laboratuvar analizleri ile belirlenebilmektedir.
ŞEKERLENİR
Sanılanın aksine gerçek bal şekerlenir. İçerisindeki glikoz ve fruktoz miktarına göre şekerlenme oranı değişebilmektedir. Şekerlenmeyen balın içerisinde koruyucu olduğu düşünülebilmektedir. Özellikle marketlerde düşük sıcaklıklarda uzun süre raflarda kalan ve şekerlenmeyen balların doğal olması ihtimali düşüktür.
Balın şekerlenmesi doğallığı açısından tek başına ayırt edici olmayabilir. Çünkü son yıllarda farklı katkı maddeleri kullanılarak balın şekerlenmesi sağlanabilmektedir.
DONAR
Her maddenin olduğu gibi balın da bir donma noktası vardır. Sıcaklığın ortalama 14-15 derecenin altına düşmesiyle bal donar. Donmaya başlayan balın akışkanlığı azalarak kavanozun dibine çöker. Balın donması aslında şekerlenmesi anlamına gelmektedir. Donan bal direkt ateşte değil benmari usulüyle ısıtılmalıdır. İçine katkı maddesi konulan bal donmadan ve hiçbir hava koşullarından etkilenmeden uzun yıllar aynı kalabilmektedir. Ancak doğal bal koruyucu içermediği için donar, şekerlenir, erir.
BAL ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
Markalı Bal Alın; Balın kalitesini tadarak ya da başka herhangi bir duyusal özelliğinden anlamak mümkün değildir. Açıkta satılan ballarda, riski tüketici, markalı bazıları ise riski ambalajlayan firma taşır.
Süzme Bal Alın; Her ne kadar petek ballarda hile yapılmayacağı yolunda bir inanış varsa da bu ballar da araya şeker yedirilmek suretiyle imal edilebilmektedir. Ayrıca arıcılıkta kullanılan ilaç uygulamalarının pek çoğu direk petekler üzerine olmaktadır. Dolayısıyla petekli balda kalıntı riski yüksektir.
Markayı sorgulayın; Aldığımız balığın markasını yıllar içerisinde kanıtlamış, güvenli bir marka olmasına, üründe parti numarası, dolum tarihi, son kullanma tarihi, firma adı ve adresi, telefonu gibi ürün ve firma kimliğini açıkça belli eden ibarelerin bulmasına ve kapakta garanti bandı olmasına dikkat ediniz. Tüm bunlara ilave olarak markayı üreten firmanın, kalite kontrol sistemini ve bal konusunda uzman deneyimli kadroya sahip olup olmadığını hijyen, şartlarda üretim yapıp yapmadığını sorgulayınız.
Etiketi iyi inceleyin; Doğal bal sadece Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne uygun olarak satışa sunulabilir. Ancak bağlı olmadığı halde isminde bal geçen bazı ürünler “Bal Aromalı Şurup” adı altında satışa sunulabilmektedir. Bu durum etiketlerinde kolayca okunacak formatta belirtilmemektedir. Bu ürünleri bal zannederek almamak için, aldığınız ürünün etiketini iyice okuyunuz.
GERÇEK BALIN RENGİ NE RENK OLUR?
Gerçek ve hakiki balın renkleri çeşitlidir. Bu nedenle, balın renkleri bölgeden bölgeye ve mevsimlere göre değişebilir. Örneğin, ilkbaharda üretilen bal genellikle daha açık renklidir, ancak yaz aylarında üretilen bal daha koyu renklidir. Ayrıca, balın rengi bitki örtüsüne ve arıların topladığı nektar ve polenlere de bağlı olarak değişebilir.