Türkiye'deki fay hatları nerede? Evimin altından fay hattı geçiyor mu?
Kahramanmaraş'ta peş peşe medyana gelen depremlerden sonra Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya ve Hatay illerinde de yıkıma yol açtı. Depremin ardından vatandaşlar, Türkiye'deki fay hattının nerelerde, hangi illerde yoğun olduğunu araştırmaya başladı.
Fay hattı sorgulama, meydana gelen depremlerin ardından merak edilen konular arasında yer alıyor. "Evimin altından fay hattı geçiyor mu?" soruna yanıt arayan vatandaşlar, AFAD ve e-Devlet aracılığıyla hizmete konulan, Türkiye Deprem Tehlike Haritaları İnteraktif Web Uygulaması üzerinden, evlerinin altından fay hattı geçip geçmediğini sorgulayabiliyor. İşte e-Devlet fay hattı sorgulama ekranı...
E-Devlet fay hattı sorgulama sayfası üzerinden, bulunduğunuz bölgeden fay hattı geçip geçmediğini görüntüleyebilirsiniz.
E-DEVLET FAY HATTI SORGULAMA NASIL YAPILIR?
Evinizin altından fay hattı geçip geçmediğini sorgulamak için, e-Devlet ekranından AFAD'ın hizmeti olan Türkiye Deprem Tehlike Haritaları İnteraktif Web Uygulaması üzerinden kolayca fay hattı sorgulama yapabilirsiniz.
FAY NEDİR?
Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri sonucu oluşan gerilme ve sıkışmalar, yer kabuğunun bazı bölümlerinde yüzyıllar boyunca enerji biriktirir. Bu enerjiler zaman zaman ortaya çıkar. Yer kabuğundaki bu hareketli kesimlere FAY adı verilir.
Birbirlerinin hareketini engelleyen levhalar arasında sürtünme başlar. Levhaların birbirlerine sürtünmesi sırasında, büyük kaya kütlelerinin arasında kalan “fay” adını verdiğimiz zayıf yerler zorlanırlar ve buralarda gerilme enerjisi birikir.
Zorlanma ve sürtünmenin etkisiyle kısa bir zaman içerisinde çok şiddetli bir kırılma ve hareket ortaya çıkar. Oluşan ilk harekete “deprem” (ana şok), şiddetli sarsıntının etkisiyle o bölgedeki yer kabuğunun zayıf diğer kısımlarının kırılmasına da “artçı depremler” (artçı şoklar) denir.
TÜRKİYE'DE KAÇ TANE FAY HATTI VAR?
Jeolojik olarak en aktif deprem kuşağı üzerinde yer alan Türkiye'de; Kuzey Anadolu Fay Hattı, Doğu Anadolu Fay Hattı ve Batı Anadolu Fay Hattı olmak üzere 3 adet fay hattı bulunmaktadır.
FAY TÜRLERİ NELERDİR?
DOGRULTU ATIMLI FAY
Bu tür fay düzlemleri, yeryüzünde 90 dereceye yakın dik bir konumda olan ve yerin içine doğru hafifçe eğimlenen yalnızca yatay atımın oluşturduğu yanal atımlı faylardır. Bu faylar, atımlarina öre sağ ya da sol yönlü olabilirler. Kuzey Anadolu Fayı, sağ; Doğu Anadolu Fayı ise sol yönlü doğrultu atımlı faylardır.
NORMAL ATIMLI FAY
Bu tür faylarda fay düzleminin bir tarafındaki blok yükselirken diğer tarafındaki düşerek uzaklaşır. Burada hareket yine göreceli olarak gelişmektedir. Bir başka değişle, bir blok yükselirken diğeri yerinde durabilir yada bir taraf yerinde dururken diğer taraf düşebilir. Örneğin; 1970 Gediz ve 1995 Dinar depremi ile ilgili faylar bu türden normal atımlı faylardır.
TERS ATIMLI FAY
Bu tür faylar da düşey atımlı faylar olup, yalnızca fay düzlemi boyunca hareket eğim yönüne göre ters yönde olmakta ve bloklar birbirine göre yaklaşmaktadır. Örneğin; 1975 Lice depremi ile ilgili faylar ters atımlı faylardır.
VEREV (OBLİK) ATIMLI FAY
Fay düzlemi boyunca ortaya çıkan hareketin hem düşey hem de yatay yönde olduğu faylardır.