Dünden bugüne Ukrayna krizi

Rusya ve Ukrayna’yı savaşın eşiğine getiren gerilim 21 Kasım 2013’te başladı. Ukrayna’nın 4. Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç Avrupa Birliği ile anlaşmayı reddedince Batı emperyalizmi kriz düğmesine bastı.

Batı yanlısı gösteriler bir anda ülke geneline yayıldı ve şiddet eylemlerine dönüştü. Turuncu kalkışmanın 17. gününde göstericiler başkent Kiev’deki Lenin heykelini devirdi. Ukrayna polisinin bütün müdahalesine rağmen ABD ve Avrupa emperyalizminin devreye aldığı turuncu ayaklanması 2014 yılı ilk çeyreğine kadar devam etti. 2003 yılındaki Turuncu ayaklanma ile cumhurbaşkanlığına gelen Yanukoviç yine bir turuncu kalkışma ile iktidardan düşürüldü. Yerine Amerikan yanlısı Petro Proşenko getirildi.

Rusya Federasyonu hükümet değişikliğinin bir darbe olduğunu açıkladı. 16 Mart 2014 tarihinde Kırım’da referandum yapıldı ve Rusya Kırım’ı ilhak etti. Ardından Rus etnik kökenlilerinin yaşadığı Oda, Kharkiv, Donetsk, Lugansk şehirlerde protestolar başladı. Gösteriler Donbass Bölgesinde çatışmaya yol açtı. Rusya sınırındaki Donetsk ve Lugansk’ta halk cumhuriyetleri kuruldu. 2014 yılı Nisan ayı sonunda Lugansk ve Donetsk halk cumhuriyetleri güçleri iki eyaleti ele geçirdi ve Ukrayna bayrakları indirildi.

Bunun üzerine Ukrayna Ordusu Lugansk ve Donetsk’e genel taarruza geçti. Ordu havadan ve karadan yerleşim yerlerini bombaları ve yüzlerce sivil öldü. On binlerce insan da Batı Ukrayna başta olmak üzere Rusya, Macaristan ve Bulgaristan gibi bölge ülkelerine sığındı.

Ukrayna Ordusu Lugansk ve Donetsk bağlantısını şiddetli çatışmaların ardından kesti. 5 Eylül 2014’te Belarus’un başkenti Minsk’te ateşkes anlaşması imzalandı. Ancak Minsk Anlaşması savaşı durdurmada başarılı olmadı. 12 Şubat 2015 tarihinde de Minsk 2 protokolü ile taraflar ateşken konusunda anlaştı.

2015’ten bu yana Amerikancı Ukrayna yönetimleri Lugansk ve Donetsk halk cumhuriyetleri üzerindeki baskıyı azaltmadı. Joe Biden’ın ABD Başkanı seçilmesiyle birlikte Minsk Protokolü çiğnendi. ABD ve İngiltere’nin Ukrayna’yı NATO’ya alma girişimi ve nükleer füze konuşlandırma planına Rusya sınıra 100 bin asker yığarak karşılık verdi. Ancak ABD, Zelenskiy yönetimi ve bölgedeki CIA elemanları vasıtasıyla Minsk Protokolüne uymadı. Rusya ve ABD arasındaki görüşmelerden de barış adına hiçbir ilerleme sağlanmadı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Lugansk ve Donetsk halk cumhuriyetlerinin bağımsızlığını tanıyarak ABD ve Avrupa’daki müttefiklerine güçlü ve kararlı bir karşılık verdi.