Çin Yeni Yılı nedir?

Dünyada geçmişte antik dönemlerde kullanılan Ay-Güneş takvimine göre 1 Şubat tarihinde 4720 yılına giriliyor.

Çin'de yıllarca köklü bir gelenek olarak kutlanan Ay-Güneş takviminin yeni yılı da milyonlarca kişinin takip ettiği gelenekler, inanışlar ve hakkında yapılan tahminlerle merak uyandırıyor.

ÇİN YENİ YILI NEDİR?

Çin yeni yılı, bütün yıl boyunca kutlanan en uzun bayram olarak kabul ediliyor. Söz konusu kutlamalar 15 gün sürerken, bu süre içinde çalışmaya ara verilip sadece kutlamaların yapıldığı bir şölen gerçekleştiriliyor.

Tapınaklardaki seremoniler, sokaklardaki alaylar ve süslemeler, aile içindeki adetlerle Çin yeni yılı büyük bir geleneği temsil ediyor.

Çin'de de dünyanın geri kalanı gibi miladi takvim kullanılmakla birlikte, ülkede Çin geleneklerinden gelen ve yüzyıllar önce Ay’ın hareketleri baz alınarak hazırlanmış Ay-Güneş takvimi de etkisini sürdürüyor. Bu takvime göre Çin'de geleneksel günlerin kutlanması ve yeni yıla giriş yapılıyor. Yeni yılın başlangıcından bir sonraki dolunaya kadar da kutlamalara ara vermeden devam ediliyor.

Çin'de her yeni yıla sırasıyla 12 farklı hayvanın ismi sırasıyla verilmekte. Her yılın belli karakteristik bir özelliği olduğuna inanılırken, bu yıllarda doğanların da kendine has özellikler taşıdığı düşünülüyor.

ÇİN YENİ YILINA İSMİNİ VEREN HAYVANLAR

Çin'de 1 Şubat 2022 tarihinden itibaren başlayan yeni yılın ismi ise ''Kaplan'' olarak adlandırılıyor. Çin yeni yıllarına isim veren hayvanlar ise sırasıyla; fare, öküz, kaplan, tavşan, ejderha, yılan, at, keçi, maymun, horoz, köpek ve domuz. Kaplan yılının ardından 2023’te tavşan, 2024’te ejderha, 2025’te yılan, 2026’da at, 2027’de keçi, 2028’de maymun, 2029’da horoz, 2030’da köpek, 2031’de domuz, 2032’de fare, 2033’de öküz yılı kutlanacak.

Çin yeni yılının Bahar Bayramı olarak da anıldığı görülüyor. Bunun nedeni eski çağlarda yeni yıl başlangıcıyla birlikte kışın da geride kaldığına inanılması ve artık havaların ısınmaya başlaması olarak biliniyor.

2022 KAPLAN YILININ ANLAMI

Çin'de her yeni yıla bir hayvan ismi verilirken 2022 yılının ismi ''kaplan''. Çin'de yeni yıla ismini veren hayvanın o yıl boyunca önemli bir anlamı olacağı inancı da mevcut. Kaplan yılının hayatta iz bırakacak büyük değişikliklerin olacağı, beklenilenden çok daha fazlasına ulaşılabileceği bir yıl olarak hatırlanacağına inanılıyor.

Çin takvimine göre Kaplan yılında doğanların, Çin burcu da Kaplan oluyor. ''Kaplan'' isminin verildiği yılda doğanların, kendine güvenli, cesur, pes etmeyen, güçlü ve çalışkan olduklarına inanılıyor. Söz konusu kişilerin, liderlik özellikleri baskın olduğu için kariyerlerine bu şekilde yön vermeleri öneriliyor.

Çin'de geleneksel takvime göre 60 yıllık, beş farklı elementten oluşan bir döngü de mevcut.

Geleneksel Çin takviminde 12 hayvan isminden oluşan döngünün yanı sıra bir de 60 yıllık, beş farklı elementten oluşan döngü var. 2022, diğer Kaplan yıllarından farklı olarak aslında ‘Su kaplanı’ yılı. Bu yıl doğanların üstün öğrenme yeteneği olmasının yanında kendine saygı duyan kişiler olacağına da inanılıyor. Su yılı olduğu için atılan her adımda sezgilere güvenilebilecek yıl olarak tanımlanıyor.

BİRÇOK ÜLKEDE KUTLANIYOR

Dünya haritasında geniş bir yer kaplanayan Çin, sosyolojik olarak da çok çeşitliliği barındıran bir ülke. Yeni yıl kutlamaları Çin dışında, Kuzey ve Güney Kore, Endonezya, Malezya, Moğolistan, Vietnam, Tayland, Filipinler, Kamboçya gibi ülkelerde de yapılıyor.

Diğer ülkelerde yaşayan Çinliler de dahil edildiğinde yeni yıl kutlamalarının da anlamı büyümüş oluyor. Bu yüzden yeni yıl kutlamaları ne kadar geniş bir bölgede yapılsa da değişmeyen ortak gelenekler de bulunuyor.

ÇİN YENİ YILINDAKİ GELENEKLER

Çin yeni yılı, kırmızı süslemeler, sokakta dolaşan maskotlar ve havai fişek gösterilerinin ötesinde çok daha fazlasını barındıran kültürel bir gelenek. 15 gün boyunca ülkede her yer tatil olurken, milyonlarca kişi yeni yılı ailesiyle geçiriyor. Farklı şehirlerde yaşayan insanların ailelerini görmek için yollara dökülmesi ise ''Bahar Göçü'' adı verilen büyük göçü oluşturuyor. Yeni yıl kutlamalarında özel ritüeller takip edilirken, şanslı kabul edilen yemekler yeniliyor ve kutlamalar yapılıyor.

Zenginliği temsil eden ve ne kadar çok yerseniz yıl boyunca o kadar çok para kazanacağınıza inanılan mantı, bereket getireceğine inanılan balık, Bahar Bayramı’na özgü olan Spring Roll, kariyerde ilerlemek için Niangao-pirinç keki, uzun ömürlü olmak için noodle, zenginlik getirmesi için - altın renkli- mandalina ve portakal yeniyor. Tüm bu yemeklerin nasıl hazırlandığı ve sofrada nasıl sunulduğu da geleneğin bir parçası. Bazı evlerde bol kazanç için sahte para ve altın yakıldığı da oluyor.

Yeni yıl arifesinde başlayan kutlamalarda evler günler öncesinden temizleniyor ve kırmızı süslemelerle bezeniyor, evli çiftler aileleri ziyaret ediyor, çocuklara bir yaş daha büyüdükleri için kırmızı zarflar içerisinde harçlık veriliyor, vefat eden aile büyükleri anılıyor ve yeni kıyafetler giyiliyor.

Yeni yılın ilk beş günü duş almak, ev temizlemek ve çöp atmanınsa kendinizden bir şeyleri sıyırıp attığınız için kötü şans getireceğine inanılıyor. Bununla birlikte yulaf ya da pirinç lapası yenmiyor, el işi yapılmıyor, bıçak ya da makas kullanılmıyor, hastaneye gidilmiyor. Yeni yıl arifesinde kaybedilen büyüklerin mezarlarının ziyaret edilmesi ve onlara yemekler, içecekler sunulması da geleneğin parçalarından bir tanesi.

12 HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ İLE BENZERLİĞİ

Çin'deki Ay-Güneş takvimi, eski Türklerdeki 12 Hayvanlı Türk Takvimi ile de oldukça benzerlik göstermekte. Bu takvimde de her yıla bir hayvan ismi veriliyor. İlk defa Türkler tarafından kullanılan güneş yılını esas alan takvimde, yıl özellikleri hangi hayvana denk geliyorsa o hayvana göre belirgin özellikleri var. İnsanların doğdukları yıllara göre karakterleri üzerinde etkileri olduğuna inanılıyor.

12 Hayvanlı Türk Takvimi'nde yıllara göre verilen isimler sırasıyla; fare, öküz, pars, tavşan, ejderha, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek ve domuz.

12 Hayvanlı Takvim, Asya'da, özellikle Çinliler ve Türk halkları tarafından yaygın olarak kullanılmış bir takvim olarak öne çıkıyor.