Yerebatan Sarnıcı'ndaki Medusa Lahitini Sultan Bu Yüzden Kaldırttı
Yerebatan Sarnıcı İstanbul'da turistlerin en uğrak yeri olmaya devam ediyor. Yerebatan Sarnıcı 4 yıl kapalı olmasına rağmen Yerebatan Sarnıcı'ndaki çekilen filmler ve yapılan oyunlar popülerliğini her zaman korudu. Yerebatan Sarnıcı'ndaki Medusa Lahitini Sultan mı buldu? Ayrıntılar....
İstanbul'un dolambaçlı sokaklarının altında, Ayasofya'dan sadece 490 feet (149 metre) uzakta, Medusa'nın son dinlenme yeri olabilecek antik bir sarnıç yatıyor! Yerebatan Sarnıcı olarak da bilinen Yerebatan Sarnıcı, İstanbul şehrinin altında yer alan ve yağmur suyunu toplamak ve tutmak için tasarlanmış yüzlerce antik sarnıçtan en büyüğüdür. Sadece Türkiye'nin değil, dünyanın en ünlü ve etkileyici sarnıçlarından biridir. Peki gerçekten de Yunan canavarı Medusa'nın lahitini barındırıyor olabilir mi?
Yerebatan Sarnıcı Kökenleri
Yerebatan Sarnıcı MS 6. yüzyılda, Bizans İmparatoru I. Justinianus döneminde inşa edilmiştir. O zamanlar şehir Konstantinopolis olarak biliniyordu ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. Sarnıç, adını bir zamanlar üzerinde bulunan Basilica Stoa'dan veya Basilica Illus'tan almıştır. Stoa Bazilikası, Konstantinopolis'in ilk tepesinde bulunan büyük bir kamusal meydandı. Bu bazilika, Erken Roma Çağı'nda 3. ve 4. yüzyıllar arasında ayakta kalmış ve ticari, hukuki ve sanatsal bir merkez olarak kullanılmıştır. MS 476'da çıkan bir yangının ardından Romalı general Flavius Illus tarafından yeniden inşası yaptırıldı.
Orijinal bazilika, I. Konstantin (MS 306-337) döneminde inşa edilmiş, ancak şehri harabeye çeviren M.S. 532'deki Nika isyanlarının ardından I. Justinianus'un emriyle yeniden inşa edilmiştir. Bazilika, sarnıç da dahil olmak üzere daha büyük ve daha iyi bir şekilde yeniden inşa edildi. Tarihi kaynaklara göre bu devasa sarnıcın inşaatı 7.000 köle tarafından tamamlanmış ve Büyük Konstantinopolis Sarayı'nın su filtreleme sistemi sağlanmıştır.
Sarnıç dikdörtgen şeklindedir ve yaklaşık 138 x 65 metre (453 x 213 feet) boyutlarındadır. Bu ona 100.000 tonluk bir depolama kapasitesi sağladı. Tavan, her biri 28 mermer sütundan oluşan 12 sıra olmak üzere toplam 336 sütunla desteklenmektedir. Her sütun 9 metre (29,5 fit) yüksekliğindedir ve birbirinden 4,8 metre (15,7 fit) aralıklıdır. Bu sütunların başlıkları farklı tarzlarda yapılmıştır. Bunlardan doksan sekizi Korinth tarzında, geri kalanı ise Dorian tarzındadır. Bununla birlikte, özellikle hayal gücü daha fazla olanların ilgisini çeken dev Gorgon Medusa kafaları şeklindeki iki sütun var.
Medusa Hakkında Söylentiler
Sarnıcın kuzeybatı ucundaki iki sütun üzerinde iki büyük Medusa başı yer alıyor ve sarnıçla ilgili birçok söylenti de bu yüzden ortaya çıkıyor. Sarnıcın yeniden inşasında kullanılan malzemenin çoğu, M.S. 532'deki Nika isyanlarının ardından başka yerlerden getirildi. Arkeologlar malzemenin çoğunun nereden geldiğini tespit edebildiler ancak Medusa başları konusunda bunu başaramadılar. Ancak bazıları bunların sarnıcın inşası sırasında sütun desteği olarak kullanılmak üzere getirildiğini ve daha sonra eklenmediğini öne sürüyor. Şu anda İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde bulunan benzer bir başın Konstantin Forumu'nda da bulunması, bu başların aynı yerden gelmiş olabileceğini düşündürmektedir.
Medusa başları araştırılırken araştırmacıların kafalarına fantastik fikirler ilham eden bir belgeye rastlandı. Osmanlı İmparatorluğu'nu 1876'dan 1909'a kadar yöneten Sultan II. Abdülhamid'in tuttuğu günlüğü olan belgede çok ilginç bir hikaye anlatılıyor. Bu belgeye göre 1456 yılında Fatih Sultan Mehmet ile görüşmek üzere Venedik'ten bir heyet gönderilmiştir. Padişahla görüşmek istediler ama o, kendi yerine sadrazamı onlarla görüşmek üzere göndermeyi tercih etti. Heyet, vezire Yerebatan Sarnıcı'nın içinde bulunan bir hazineyi bildirdi ancak bu hazinenin yerini padişah dışında kimseye söylemeyi reddetti.
Bu bilgiyi alan padişah meraklandı ve heyetin bir üyesiyle görüşmeyi kabul etti. Bu toplantıda seçilen üyeler, padişaha sarnıçta bulunan hazinenin maddi bir şey değil, bir ceset olduğunu söylediler. Sultan II. Abdülhamid'in günlüğüne yazdığı bilgileri nereden öğrendiği belli değil ancak potansiyel Medusa lahitiyle yakından ilgilendi.
Medusa Lahitinin Kaldırılması
Sultan II. Abdülhamid, konuyla ilgili araştırma yapılmasını istedi ve sonuçları aldıktan sonra lahitin kaldırılmasına karar verdi. Lahitin Yerebatan Sarnıcı'nın koridorlarından birinde bulunduğu sanılıyor. Efsaneye göre lahit açıldığında korkunç bir yaratığın mumyası ortaya çıkar. İnsan kafasına sahipti ama tüm vücudu dev bir yılan gibi kavisliydi.
Bazıları yaratığın Medusa değil, efsanevi yaratık Şahmeran olduğunu öne sürdü. Şahmeran İran kökenli olmasına rağmen Türkiye'de popüler bir mitolojik yaratıktır. Medusa'ya çok benzer, o da yarı insan yarı yılandır. Hatta bazıları Medusa ve Şahmeran'ın aslında aynı kadın olduğunu bile iddia etti.
Sarnıç, kapsamlı restorasyon çalışmaları nedeniyle 2017-2021 yılları arasında 4 yıl süreyle kapalı olmasına rağmen bugün İstanbul şehrinin en popüler turistik mekanlarından biri. Bu, dar giriş ve çıkış alanlarını genişletmek ve içeri girmek için bekleyen turistlerin uzun kuyruklarını azaltmak için yapıldı. Sarnıç, James Bond'un "Rusya'dan Sevgilerle" filmi ve 2011 tarihli video gibi popüler medyada bile yer aldı.