Kurtuluş Savaşı’nda büyük rol oynayan 9 kadın kahraman

1. HALİME ÇAVUŞ

1898 yılında Kastamonu’da doğan Halime Çavuş, ailesi istememesine rağmen Kurtuluş Savaşı’na katıldı. Saçlarını kazıttı, sakal tıraşı oldu ve erkek kılığında milis güçlere katıldı. Arkadaşları onu uzun süre Halim olarak tanıdı. Ordunun lojistiğinde görev alan Halime Çavuş, İnebolu’ndan Ankara ve Sakarya’ya öküz arabalarıyla silah ve mühimmat taşıdı. Bir gün İnebolu’dan cepheye cephane taşırken hava karlı ve soğuktu. Cephane zarar görmesin diye montunu üstüne örttü. Tam bu sırada Mustafa Kemal Atatürk ve heyete denk geldi ama onları tanıyamadı. Cepheye taşıdığı mermilere hayatından daha çok önem veren bu askeri gören Mustafa Kemal Atatürk çok etkilendi ve ona “Neden üzerindeki montu mermilerin üstüne örttün, üşümüyor musun?” diye sordu. Halime Çavuş ise “Bey, yüz bin kişi kurtulacak. Ben öleceğim de ne olacak?” cevabını verdi. Vatanı için kendi canını hiçe sayan Halime Çavuş, 20 Şubat 1976 tarihinde Kastamonu’da vefat etti.

2. HALİDE EDİB ADIVAR (HALİDE ONBAŞI)

Kurtuluş Savaşı kadın kahramanlar arasında bulunan Halide Edib Adıvar, 1919 yılında İstanbullu insanları ülkenin işgaline karşı harekete geçirmek için yaptığı konuşmalarla akıllarda yer etti. Kurtuluş Savaşı yıllarında cephede Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında sivil olarak görev aldı. Sivil olmasına rağmen katkıları sayesinde rütbe aldı ve savaş kahramanı sayıldı. Ayrıca savaş yıllarında Anadolu Ajansı’nın kurulmasında büyük bir rol aldı. 1882 veya 1884 yılında doğan Halide Edip Adıvar, 9 Ocak 1964 tarihinde hayata gözlerini yumdu.

3. FATMA SEHER ERDEN (KARA FATMA)

1888 yılında Erzurum’da doğan Fatma Seher Erden, I. Dünya Savaşı’ndan sonra ülkede işgallerin başlaması üzerine önceleri yakın aile çevresi, akrabaları, köylüleri ile küçük savunma çeteleri kurdu. Ardından çetesi ile birlikte orduya katıldı. Kurtuluş Savaşı sırasında 3 sene boyunca vatanına hizmet verdi ve 300 kişilik bir müfrezeye önderlik etti. Yaya ve atlı olarak silah ve cephane yükleri ile cepheden cepheye gitti. İzmit’in düşman işgalinden kurtulmasına katkıda bulundu. Daha sonra I, II. İnönü Muharebesi, Sakarya Meydan Muharebesi ile Dumlupınar Meydan Muharebesi’nde çarpıştı. Ayrıca cesareti ve katkıları nedeniyle İstiklal Madalyası’na layık görüldü. Kurtuluş Savaşı kadın kahramanlar arasında yer alan Fatma Seher Erden, 2 Temmuz 1955 yılında İstanbul’da vefat etti.

4. ŞERİFE BACI

Kahraman Türk kadınları arasında yer alan Şerife Bacı, Kastamonulu yaşlı kadın ve erkeklerle birlikte Kastamonu’daki cephanelerin Ankara’ya götürülmesinde büyük bir rol oynadı. Öyle ki cephaneler ıslanmasın diye kazağını cephanelerin üzerine örttü ve bebeği soğuktan donmasın diye ona sarıldı. Bunun sonucunda 1921 yılında henüz 21 yaşındayken soğuktan donarak hayatını kaybetti. Ancak cesareti ve fedakarlıkları asla unutulmadı.

5. GÖRDESLİ MALBULE

Makbule Hanım daha bir yıllık evliyken eşinin yanında Kuvâ-yi Milliye’ye katıldı. 15 Mayıs 1919 tarihinde Yunanlılar İzmir’e geldiler ve Batı Anadolu’yu işgale başladılar. Bunun üzerine Makbule Hanım ve eşi Halil Efe, 7 Kasım 1921 yılında Türk direniş çetelerine katıldı ve Yunan askerleri ile çıkan çatışmalarda yer aldı. Makbule Hanım, Şahinkaya Köyü ve Akkocalı Köyü civarındaki Kocayayla mevkiinde baskın yüzünden geri çekilen arkadaşlarına cesaret vermek için öne çıktı ve bunun sonucunda başından vurularak şehit oldu.

6. NEZAHAT ONBAŞI (NEZAHAT BAYSEL)

Kurtuluş Savaşı kadın kahramanlar arasında yer alan Nezahat Onbaşı, I. Dünya Savaşı yıllarında annesini verem yüzünden kaybetti. Bunun üzerine 70. Alay Komutanı olan babası onu cepheye götürmek zorunda kaldı. Böylece Nezahat Onbaşı ilk önce Çanakkale Savaşı’na katıldı. Daha sonra 70. Alay ile birlikte Milli Mücadele’de yer aldı. Çocukluğu savaşlarda geçen Nezahat Onbaşı, ata binmeyi ve silah kullanmayı öğrendi. Henüz 9 yaşındayken Kurtuluş Savaşı’na katıldı ve 12 yaşında tümen komutanı Ahmet Derviş Paşa tarafından onbaşılığa terfi ettirildi.

İlk asker elbisesini 1920 yılında giyen Nezahat Onbaşı, Yunan askerlerinin “Kızlı Alay” dedikleri 600 kişilik 70. Alay’ın simgesi haline geldi. Hayatının büyük bir bölümünde savaşan cesur kadın, Geyve Savaşı, Konya İsyanı, I. ve II. İnönü Savaşları ile Sakarya ve Gediz muharebelerine katıldı. Ayrıca İnönü Savaşı’ndaki katkıları nedeniyle Mustafa Kemal Atatürk’ün takdirini kazandı. 1915-1922 yılları arasında vatanına hizmet eden Nezahat Onbaşı, 24 Eylül 1994 yılında vefat etti.

7. TAYYAR RAHMİYE

1890 yılında Osmaniye’de doğan Tayyar Rahmiye, gönüllü olarak Kuvâ-yi Milli’ye bağlı 9. Tümen’e katılarak, Fransız askerlerinin ele geçirdiği Osmaniye yakınındaki demiryolu tünelini patlatmış ve bölgedeki Fransız güçlerinin cephane ikmalini büyük sekteye uğratmıştır. Osmaniye’deki Fransız karargahına düzenlenen saldırıda askerler tereddüt edince Tayyar Rahmiye, “Ben kadın olduğum halde ayakta duruyorum da siz erkek olarak yerlerde sürünmeye utanmıyor musunuz?” diyerek arkadaşlarına cesaret aşılamıştır. Aynı muharebede ateş hattında kalan iki arkadaşını korumak için ileriye atıldığı sırada Fransızlar tarafından vurulmuş ve şehit olmuştur.

8. HAFIZ SELMAN İZBELİ

Kurtuluş Savaşı kadın kahramanlar arasında yer alan Hafız Selman İzbeli, Kastamonulu kadınları toplayıp Kurtuluş Savaşı’nda savaşan askerler için çorap, kazak ve flanel ördü. Varlıklı bir aileden geliyordu ve paranın alabileceği her şeye sahip olabilirdi. Ancak o, vatanının ve milletinin hürriyetini ve refahını daha çok önemsiyordu. Bu yüzden vatanı için elinden gelen her şeyi yapmaya çalıştı. Askerler Kastamonu’ya geldiklerinde hepsini yolda karşılayıp karınlarını doyurdu. Her zaman “Ben Cumhuriyetçiyim” dedi ve savaştan sonra yeni Türkçe alfabe ile okuma yazmayı öğrendi. 

Hafız Selman İzbeli’ye milletvekili olması önerildi, ancak başörtüsünü çıkarması gerekeceği için bunu reddetti. Ayrıca söylenene göre, Mustafa Kemal Atatürk Kastamonu’ya geldiğinde İzbeli’nin evini ziyaret etmiş ve birlikte kahve içmişlerdir.

9. ÇETE EMİR AYŞE

Kurtuluş Savaşı kadın kahramanlar arasında bulunan Çete Emir Ayşe, 1894 yılında Aydın’da doğmuştur. Yunanlar 1919 yılında Aydın’ı işgal edince Çete Emir Ayşe, vatanını savunmak için Yörük Ali Efe grubuna katılmış ve Malgaç Baskını’nda yer almıştır. Aydın’ın Yunanlar tarafından ilk işgali efelerin yardımıyla engellenmiştir. Yunanlar, Aydın’ı ikinci kez işgal edince Köşk cephesinde de mücadele etmiştir. Yunan askerlerinin Aydın’dan Anadolu’nun iç kesimine girmesini engellemek için elinden gelen her şeyi yapmıştır.

1933 yılında Aydın’da Mustafa Kemal Atatürk, Çete Emir Ayşe’ye İstiklal Madalyası vermiştir. Çete Emir Ayşe bu anısını şu cümlelerle anlatmıştır: “O günlerden iki hatıram kaldı. Biri kadınlığımla verdiğim savaş, öteki de rahmetli Atatürk’ün göğsüme taktığı İstiklal Madalyası’dır.”