Dünya Sağlık Örgütü 75 yıl önce bugün kuruldu (7 Nisan 1948) | Prof. Dr. Haluk Eraksoy yazdı

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 75 yıl önce bugün Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kuruldu (7 Nisan 1948)

BM’YE BAĞLI ULUSLARARASI BİR SAĞLIK ÖRGÜTÜ OLUŞTURMAK ÜZERE BİR KURULUŞ YASASI HAZIRLANMIŞTI

Üye ülkelerden 26’ncısının da onayının elde edilmesi koşulunun yerine gelmesiyle birlikte, iki yıl önce hazırlanmış olan kuruluş yasası yürürlüğe giren DSÖ, resmen bir BM ihtisas kuruluşu haline geldi. BM’nin himayesinde bir uluslararası sağlık örgütü oluşturulması, ilk kez 1945 yılında ABD’nin San Francisco kentinde toplanan Birleşmiş Milletler Konferansı sırasında gündeme gelmişti. Bu amaçla 19-22 Temmuz 1946 tarihlerinde New York’ta düzenlenen Uluslararası Sağlık Konferansı’nda BM’ye üye 51 ülkenin temsilcisiyle FAO, ILO, UNESCO, merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Halk Sağlığı Bürosu (OIHP), Kızılhaç, Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu ve Rockefeller Vakfı Temsilcileri, DSÖ Anayasası’nı hazırlamışlardı. Aynı tarihte Türkiye dahil 62 ülke bu kuruluş yasasını imzalamıştı.

DSÖ'NÜN KURULUŞUNUN TAMAMLANMASI İKİ YILDA GERÇEKLEŞTİ

DSÖ kuruluş yasasının yürürlüğe girmesi için en az 26 üye ülkenin resmen onaylaması gerektiği kabul edilmiş; bu gerçekleşene kadar DSÖ işlevlerini yerine getirmek üzere Yugoslav Prof. Dr. Andrija Stampar başkanlığında bir ara komisyon seçilmişti. DSÖ kurulduktan sonra onun yönetim organı olan Dünya Sağlık Asamblesi de bir ay sürecek ilk çalışması için, 48 ülke temsilcisinin katılımıyla, 24 Haziran 1948 tarihinde Cenevre’deki BM Sarayında toplanacaktır.

DSÖ’NÜN KURULUŞ YILDÖNÜMÜ, HER YIL “DÜNYA SAĞLIK GÜNÜ” OLARAK KUTLANIYOR

DSÖ'nün temel amacı, mümkün olan en fazla sayıda insanı fiziksel, zihinsel ve sosyal anlamda sağlıklı kılmaktır ve DSÖ’nün 7 Nisan’daki kuruluş yıldönümü, her yıl “Dünya Sağlık Günü” olarak kutlanmaktadır.

Bu yılki “Dünya Sağlık Günü” bildirisinde de “son 75 yılda, çiçeğin eradike edilmesi, polio insidansının %99 oranında azaltılması, çocukluk çağı aşılamaları yoluyla milyonlarca yaşamın kurtarılması, anne ölümlerinin azaltılması ve daha milyonlarca insanın sağlık ve esenliğinde iyileştirmeler sağlanması da dahil olmak üzere, insanları hastalıklardan ve yok olmaktan korumada olağanüstü ilerlemeler kaydedildiği” vurgulanıyor.

DSÖ Genel Direktörü Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, "DSÖ'nün tarihi, uluslar ortak bir amaç için bir araya geldiğinde nelerin mümkün olduğunu gösteriyor" diyor ve ekliyor:

- Gurur duyacağımız çok şey var, ancak tüm insanlar için ulaşılabilir en yüksek sağlık standardına yönelik kurucu vizyonumuzu gerçekleştirmek için daha yapacak çok işimiz var. Sağlık hizmetlerine erişimde büyük eşitsizliklerle, sağlıkla ilgili acil durumlara karşı dünyanın savunmasındaki büyük boşluklarla ve sağlığa zarar veren ürünler ve iklim krizinden kaynaklanan tehditlerle karşılaşmaya devam ediyoruz. Bu küresel zorlukları ancak küresel işbirliğiyle aşabiliriz.

Günümüzde DSÖ’nün 194 üyesini oluşturan devletler, BM’ye üye olan tüm devletler (Lihtenştayn hariç) ve her ikisi de Yeni Zelanda’yla ilişkili devletler olan Cook Adaları ve Niue'dir. Porto Riko ve Yeni Zelanda’ya bağlı özerk bir ada ülkesi olan Tokelau ise ortak üyedir.

Kaynak: Prof. Dr. Haluk Eraksoy