Destansı Savaş İşte Böyle Kazanılmış! Cephede Gücü Böyle Korudular! 108 Yıl Önce Çanakkale'de Askerlere Böyle Moral Verilmiş

Kahraman Mehmetçik 108 yıl önce dünyanın en güçlü donanmalarına geçit vermeyerek 'Çanakkale Geçilmez’ Destanı’nı yazdı. 108 yıllık haklı gurur içinde Çanakkale savaşlarında cephede verilen bağımsızlık mücadelesinin yanı sıra cephe gerisinde de kahraman Mehmetçiğin moralini ve psikolojisini düzeltmek için birçok faaliyet yürütüldü. Tarihi Gelibolu Yarımadası’ndaki Çanakkale Savaşları sırasında günde 2 bin ile 3 bin arası şehit ve yaralının olduğu bir ortamda, cephe gerisinde askerin moralini ve psikolojisini düzeltmek için tiyatro oynandı. Tiyatro oyununun yanı sıra halat çekme oyunu ve askerlerin kendi aralarındaki çeşitli yarışmalarla savaş ortamından uzaklaşması sağlandı.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdürü Doç. Dr. Barış Borlat, Çanakkale Savaşları sırasında cephe gerisinde askerin moral ve psikolojisini düzeltmek için tiyatro oynandığını söyledi. Kendisi sanat eserlerine ilham olan bu destansı direniş sırasında moral çalışmalarını işte böyle anlattı. 

Çanakkale Cephesindeki Kara Muharebeleri 25 Nisan 1915 gününde başladığını kaydeden Doç. Dr. Barış Borlat şunları söyledi: 

“25 Nisan gününde başlayan Kara Muharebeleri içerisinde kısa zamanda hızla şehit ve yaralı sayıları artmıştır. Hatta kimi günlerde 2 bin, 3 binden fazla yaralının ve şehitlerin geldiği görülmektedir. İşte böyle bir savaş ortamı içerisinde muharebeden, muharip sınıftaki askerlerin psikolojisini, moralini düzeltmek amacıyla özellikle cephe gerisinde birçok faaliyet yürütülmüştür."

Borlat askerlerin cephe gerisinde oyunlar oynadıklarını da belirtti: 

"Bunlardan özellikle askerin cephe gerisinde değişik oyunlar oynayarak bir anda olsa savaşın sıcaklığı içerisinden çıkartılmış olduğunu söyleyebiliriz. Bunun haricinde askerler halat çekme oyunları ve kendi aralarında yarışmalar yapmışlar. Ama belki de daha enteresan olan ise askerin cephe gerisinde tiyatro oynamıştır. İlginç bir durumdur. Çünkü şunu varsayın muhabereniz şartları içerisinde yanında ve etrafınızdaki, muhabere arkadaşlarınız, silah arkadaşlarınız günden 3 bin, 4 bin kayıp verilen bir ortamın bir savaşın sıcaklığı içerisinde siz cephe gerisinde aynı zamanda psikolojisini, moralini de sağlam tutmak zorundasınız. Yoksa muharebe etme azmini, savaşma azmini daha fazla devam ettiremezsiniz."

Yıldız Tabyasının kurduğu tiyatro sahnesine dikkat çeken Borlat şunları ekledi: 

"İşte bunun içinde cephenin gerisindeki kimi alanlarda örneğin bunlardan bir tanesi Yıldız Tabyası, bu bölge içerisinde askerlere bir tiyatro sahnesi kurulmuş. Askerler kendi aralarında tiyatrodaki, müsameredeki rollerini paylaşmışlar, ezberlerini yapmışlar ve bir nebze de olsa kendi silah arkadaşlarının savaşın içerisindeki o anda moralini düzeltmek amacıyla tiyatro yapmışlardır."

Borlat sözlerine şöyel devam etti:

"Ancak daha önemli şeylerden bir tanesi ise bizlerin bugüne kadar aslında tarihsel süreçte gerçekliğini bildiği bu tiyatro olayıyla ilgili ilk defa Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı, Çanakkale Cephesi esnasındaki askerlerin tiyatro yaptıklarına dair arşive, görsellere ulaşmışlardır. Aslında böylece Çanakkale Cephesinde askerlerimizin tiyatro yaptığı o özel, önemli anlara ait fotoğraflar, görseller günümüzde kamuoyuna ulaşmıştır. Bugün ise Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı bünyesindeki arşivde, kütüphane de insanlar tarafından görebilmekte ve kullanılabilmektedir."

Fotoğrafların Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı bünyesinde sergilendiğini belirten Borlat morallerini yükseltmek için savaş gerisinde oynanan oyunlara dair fotoğraflara da müzeden ulaşılabileceğini belirtti. 

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı'na ait internet sitesine bu linkten ulaşmak mümkün.