Atatürk'ten ağlatan Anzak mektubu

Türkiye-Avustralya ilişkilerinin tarihinde Türk ve Anzak ordularını karşı karşıya getiren Çanakkale Savaşları önemli yer tutmaktadır. İki ülke arasında dünyada eşi bulunmayan bir şekilde, şiddetli bir savaş sırasında başlamış karşılıklı saygı ve dostluk duyguları günümüze kadar devam etmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, bu dostluğun bir ifadesi olarak 1934 yılında Avustralyalı ve Yeni Zelandalı annelere aşağıdaki mesajı göndermiştir.

- Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar! Burada bir dost vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler, Mehmetçiklerle yanyana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlâtlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlâtlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra, artık bizim evlâtlarımız olmuşlardır.

Bunun üzerine Avustralyalı bir anne ATA'ya aşağıdaki cevabı yollamıştır:

- Gelibolu topraklarında yitirdiğimiz evlatlarımızın acısını, alicenap sözleriniz hafifletti. Gözyaşlarımız dindi. Bir ana olarak bana, bir güzelim teselli bahşetti. Yavrularımızın sonsuz uykularında, huzur içinde dinlendiklerinden hiç kuşkumuz kalmadı. Majesteleri kabul buyururlarsa bizler de kendilerine Ata demek istiyoruz. Çünkü, yavrularımızın mezarları başında söylediğiniz sözler, ancak bir öz babanın sözleri gibi yüce, ilahi. Evlatlarımızı bir baba gibi kucaklayan büyük Ata’ya tüm analar adına şükran,sevgi, saygıyla...

Atatürk bu mesajında “düşman” askerlerini “bu memleketin topraklarında kanlarını döken kahramanlar” diye tanımlarken, bir asker ve komutan olarak, Anzaklar hakkında beslediği takdir duygularını içtenlik ve olgunlukla dile getirmektedir.

Anzak askerlerinin vatanlarından kilometrelerce uzakta, hiç tanımadığı topraklarda ve hiç bilmediği insanlarla, ayrıca neden ve hangi amaçla savaştıklarını dahi bilmeden kahramanca çarpışmalarını takdir eden Atatürk, “dost bir vatanın toprağındasınız, huzur ve sükun içinde uyuyunuz, sizler, Mehmetçiklerle yanyana koyun koyunasınız” sözleriyle anmıştır.

Yaklaşık 10 ay süren savaş sonrasında on binlerce şehitin yanı sıra geride evlat acısıyla dolu binlerce anne kalmıştır. Atatürk burada Anzak annelerine “Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve rahat uyuyacaklardır. Onlar bu topraklarda canlarını verdikten sonra, artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.” diye hitap ederek evlatlarınızı bizimkilerle eş tutuyor ve onların mezarlarına da aynı sevgi ve saygıyla sahip çıkıyoruz mesajını vermek istemiştir.

Atatürk’ün bu sözlerinin yanı sıra aynı tarihlerde Melburn’de yayınlanan “Star” gazetesinin talebi üzerine Avustralyalılara gönderdiği bir mesajı daha bulunmaktadır. Sözkonusu haber, birgün sonra Sidney’de kain “The Sydney Morning Herald” gazetesinde de yayınlanmıştır.

“25 Nisan 1915 Gelibolu ihraç (çıkarma) hareketi ve bu Yarımada’da cereyan eden bütün muharebeler, dünyaya orada kanlarını dökenlerin kahramanlığı ile beraber, bu mücadelenin sebep olduğu zayiatın milletleri için ne kadar elemli olduğunu göstermiştir.”

Kısa bir zaman aralığıyla ve aynı samimi duygularla söylenen bu sözler, Çanakkale Savaşları’na bizzat katılmış, çarpışmaların şiddetini şahsen yaşamış, onbinlerce genç insanın trajedisine en yakından tanık olmuş muzaffer bir komutan olan Atatürk’ün insani değerlerinin ve devlet adamlığının güzel bir örneğidir.

1915’den günümüze Avustralyalıların Türklerin gönlünde özel bir yeri vardır, bunun temelinde şiddetli muharebeye rağmen Mehmetçik ile Avustralyalı askerler arasında gelişen karşılıklı derin saygı bulunmaktadır.