Hatalı ikilem safsatası nedir?

Tartışmalarda sıkça karşılaşılan hatalı ikilem safsatası, iletişimde problemlere yol açıyor. Uzmanlar, bu mantık hatasının, sadece iki seçenek sunarak karmaşık konuları sabote ettiğini belirtiyor. Etkili iletişim kurmak için bu safsatanın ne olduğunu bilmek sosyal iletişimimizde fark yaratacak.

Hemen bir örnek ile somutlaştıralım:

Eğitim Seçenekleri

   - "Ya üniversiteye gidip başarılı olmalısınız ya da geleceğiniz karanlık olacak."

   - Bu ifade, meslek edinebilmek için sadece üniversiteyi seçmenin doğru olduğunu öne sürüyor, oysa mesleki kurslar veya diğer eğitim yolları da mevcut.

İlişkilerde Baskı

   - "Beni tamamen sevmiyorsan, demek ki benden nefret ediyorsun.”

   - Burada, bir kişinin hisleri yalnızca sevmek ya da nefret etmekle sınırlı olarak tanımlanıyor; oysa, bir kişiyle olan ilişki karmaşık hisleri içerebilir.

Siyasi Bağlamda 

Kişi A: "Eğer bu yasaların çıkarılmasını desteklemiyorsanız, demek ki insan haklarına duyarsızsınız."

Kişi B: "Ama bu yasaların çıkarılmasının toplumda bazı olumsuz sonuçlar doğurabileceğini düşünüyorum."

Kişi A: "Ya bu yasaları savunuyorsunuz ya da insanlığa karşısınız."

Bu durumda Kişi A, Kişi B'ye yalnızca iki seçenek sunarak karmaşık bir konuyu basitleştiriyor: "Yasaları desteklemek" veya "insanlığa karşı olmak." Oysa, Kişi B, yasaların desteklenmesini kendi çıkarları doğrultusunda eleştirmiştir. Belki de Kişi B, insan haklarına duyarlı bir duruş sergileyerek daha farklı bir yaklaşımı tercih edebilir; bu, yasaların daha adil bir biçimde düzenlenmesi veya alternatif çözümler üretilmesi olabilir.

Bu tür hatalı ikilemler, tartışmaların derinliğini engelleyebilir ve bireyleri kendi görüşlerini doğru şekilde ifade etmekten alıkoyabilir. Net bir yanıt aramak yerine, daha opsiyonel bir yaklaşım benimsemek tartışmaları tartışmaları daha verimli hale getirebilir.