Dün ben 20’li yaşlarda bir gençken

Sosyal medyada bir süredir yirmili yaşların fotoğraflarını paylaşma modası var. Ben bu modaya uymadım ama sevgili çocukluk arkadaşım Mehmet Ali Özçelik ona hatıra olarak verdiğim bir fotoğrafımı göndererek bana o günleri hatırlattı. Gönderdiği iletiye “Berber Recai’nin dükkanında” notunu düşmüş.

Ben de eski günlere gittim. Berber Recai’nin dükkanını anlatsam roman olur. Ne gırgırlar ne muhabbetler... Artık aramızda olmayan sevgili arkadaşım Mehmet Özyiğit aklına geldikçe benim bir maç anlatmamı anımsatır gülerdi. O zaman sıkı Galatasaraylıyız. Maçları Recai’nin dükkanında radyodan dinliyoruz… Bir maçta Fenerbahçe’yi yenmişiz… Ben tekrar anlatıyorum. “Suat ileri attı, İsfendiyar koştu, topa yetişti, bir pas, Metine verdi. Metin koştu, bir çalım bir çalım daha, on sekize ilerliyor. GOLÜNÜ ÇEKTİ ŞUUUUT… Bir kahkaha bir kahkaha… Ben hatamın farkında değilim, şaşkın bakıyorum… Şimdi artık ne Recai’nin dükkanı var, ne radyoda maç dinleme, ne o muhabbetler… Her birimiz bir tarafa savrulmuşuz… Ben yarım asrımı yurtdışında geçirmişim, Mehmet Ali Denizli’de, Mehmet sonsuza uçtu. İnsan yaşı ilerledikçe geçmişi, dostlarını, köklerini daha çok arıyor, özlüyor. Bir yandan ne çok şey yaşadığımızı düşünüyoruz. Öte yandan hayata yeni başlamış gibi, yarın ne olacağımızı, ne yapacağımızı planlıyoruz. Hani Nazım diyor ya: “Yani, öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı,

yetmişinde bile, mesela, zeytin dikeceksin,

hem de öyle çocuklara falan kalır diye değil,

ölmekten korktuğun halde ölüme inanmadığın için,

yaşamak yanı ağır bastığından”.

Ben de ailemden kalan zeytinliği en güzel zeytinlik yapmaya çalışıyorum. Duvarlar yıkılmış. O duvarları şimdi yaptırmak mümkün değil. O taşları çektirmeye para yetmez. Hadi parayı buldunuz, o taş duvarları örecek usta bulamazsınız. Kendim tamir ediyorum. Atalarımın “aferin” dediğini duyar gibi oluyorum.

Öte yandan metal yorgunluğu da var kuşkusuz. Beyin ve yüreğin isteklerine beden yeterince ayak uyduramıyor. Bir de eskisi kadar vurdumduymaz değilim. “Gailesiz, dünya umurunda değil bu adamın” derlerdi. Yıllar geçtikçe daha çabuk üzülüp kızan biri oluyorum… Hele sevdiklerim düş kırıklığına uğratırsa çıldırıyorum. Defterden siliyorum. Hoşgörülü olmaya, yapıcı olmaya, iyimser olmaya elimden geldiğince uğraşsam da, iktidara da, muhalefete de, Emperyalizme de işbirlikçilerine de daha çok öfkeliyim. Hırsızlara, uğursuzlara, gürültü yapanlara, doğayı bozanlara, motosikletin egzozunu çıkarıp carıltı curultuyla gidenlere, yanlış park edenlere, beş liralık malı on liraya satanlara, çocuğun kulağını çekene, saygısız, sevgisize, tüm kötülere kızgınlığım artıyor. Düzeltemiyoruz diye karamsarlığa düşmekten kendimi alamıyorum. Çareyi zorunlu olarak, “Ne olacak bu memleketin hali?” demekte buluyorum.

Aklıma, o zamanlar İzmir Alsancak’ta Gündoğdu Meydanı’nda olan, Tam Tam Açıkhava pastanesi geliyor. Ne güzel plaklar çalardı… Tom Jones’ler, Engelbert Humperdinck’ler, Frank Sinatra’lar… Hep kulaklarımda... Ve Charles Aznavour’un şarkısı Yesterday when I was Young(Dün Ben Gençken)… Bugüne ne kadar uyuyor…

Aznavour, bu şarkısını 1964 yılında Georges Garvarentz ile birlikte yazmıştı. Ama şarkının ilk Fransızca adı “Dün yeniden” anlamına gelen “Hier Encore” idi.

Şarkının İngilizcesini ise Aznavour’un sık sık birlikte çalıştığı Herbert Kretzmer kaleme almıştı. Kretzmer “Hier Encore”deki aynı temayı ne denli zarif ve bilgece işlemiş ki...

Her iki metin de yaşamının ilerlemiş yaşlarında birinin gençliğine dönüp bakışını anlatıyor. Yaşam yolu boyunca parmaklarının arasından kayıp giden güzelliklerin, şansların, aşkların, fırsatların ayırdına varıyor. Yüreğinde o güne kadar tatmadığı eskileri arayışını, “ah eski günler” dercesine özlem içinde duygusal bir içtenlikle anlatıyor.

Yirmili yaşlarımda da çok beğenerek dinliyordum ama şimdi daha anlamlı ve hüzünlü geliyor. Fransızcasını da çok beğenirdim. Aşağıdaki bağlantıdan Fransızcasını dinleyebiliriz.

( https://www.youtube.com/watch?v=bHokx2L1wi4 )

Fransızcasının (Hier Encore), ilk bölümünü İngilizce üzerinden Türkçeleştirmeye çalışalım:

Dün, yirmi yaşımdayken

Zamanı okşadım, hayattan zevk aldım

Bir kurtarıcıya olan aşk gibi

Geceler için yaşadım

Günlerimi sayamadan

Boşa akıp gitti

Hiç gerçekleşmeyen planlar yaptım

Solup giden umutlar üstüne inşa ettim

Nereye gittiğimi bilmeden kaybolacağım

Gözlerim gökyüzünü arıyor

Ama kalbim yere bağlı

Unutulmayan şarkıcının, o nefis şarkısının muhteşem İngilizcesi, YESTERDAY WHEN I WAS YOUNG’ı da (Dün Ben gençken) dinleyip eski günleri yad edelim… Her yaştan genç için Charles Aznavour söylüyor:

( https://www.youtube.com/watch?v=N_2esWqNAec )

Şarkıyı ben şöyle yorumlayıp Türkçeleştirdim…

DÜN BEN GENÇKEN

Orijinal Fransızca sözler ve beste: Charles Aznavour

İngilizce sözler: Herbert Kretzmer

İngilizce sözleri yorumlayıp Türkçeleştiren: Abdullah Gürgün

Dün ben gençken

Her zaman vardı aşk sanki

Benden önce de

En yakıcı cinsten

Şimdi o yüzden öyle yaşlı hissediyorum ki kendimi

Dün ben gençken

Yaşam bir yağmur damlası kadar tatlıydı dilimde

Hep alay ettim hayatla aptal bir oyunmuş gibi

Bir mum alevini nasıl kızdırırsa akşam meltemi

Gördüğüm binlerce rüyayı, düşlediğim muhteşem şeyleri

Dayanmak istediğim her şeyi zayıf ve kaygan kumlara inşa ettim

Geceleri yaşadım gündüzün aydınlığından kaçtım

Ve sonunda görüyorum yılların nasıl geçip gittiğini

Dün ben gençken

Sayısız şarkılar vardı bekleyen söylenmeyi

Sayısız çılgın eğlenceler bekliyordu beni

Ve sayısız acı benim kamaşan gözlerimin görmek istemediği

O denli hızlı koştum ki zaman ve gençliğim aktı gitti

Hiç bırakmadım yaşamın anlamını düşünmeyi

Ve anımsayabiliyorum tüm sohbetlerimi

Benimle endişeleniyorlar ve başka hiçbir şeyle değil

Dün ay maviyken

Ve her çılgın gün yapacak yeni şeyler getirmişken

Sihirli yaşımı bir sihirbaz değneği gibi kullandım

Ve geride kalanlara ve boşluğa hiç bakmadan

Küstahça ve gururla oynadım aşk oyunlarını

Ve çabucak söndü her alev kolayca tutuşturduğum

Nasıl kayıp gitti edindiğim tüm arkadaşlarım

Ve yalnızca ben kaldım sahnede oyunu bitirmek için

İçimde sayısız şarkılar var artık söylemeyeceğim

Dilimin üstünde hissediyorum gözyaşlarımın acı tadını

Artık geldi ödeme zamanı

Genç olduğum dün için

Yaşamınızın, dostlarınızın, köklerinizin kıymetini bilin.

İyi kalın.