Ali Rıza Taşdelen
Ali Rıza Taşdelen Paris

ABD'nin Avrupa'yı denetim altına alma çabası

Biden sonrası ABD yönetiminin, AB ülkelerini NATO üzerinden Çin ve Rusya’ya karşı bir arada tutma ve kışkırtma çabalarına hız verdiği görülüyor.

17-18 Şubat 2021 tarihleri arasında,NATO Savunma Bakanları, video konferans yoluyla iki günlük bir toplantı gerçekleştirdi. Amaç; ABD’nin öncülüğünde Donald Trump döneminde İttifak ile ilişkilerde oluşan çatlakları onarmak, birliği sağlamak ve bu doğrultuda üye ülkelerin veto hakkını kullanmalarının zorlaştırılması ve NATO'ya üye olmayan AB ülkeleriyle daha yakın işbirliği gibi konularda yapılacak reformları ele alarak İttifakın geleceğini belirlemek.

Hemen ardından, 25-26 Şubat tarihlerindeNATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ’in de katıldığı, yine video konferans yoluylaAB liderleri özel bir zirvesi gerçekleştirdi. Biden sonrası ABD ile ilişkiler,NATOve AB’nin savunma politikaları görüşüldü.

Bu hafta ise NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı Brüksel'deki NATO karargahında yapılacak ve Koronavirüs küresel salgınından bu yana ilk kez yüz yüze düzenlenmiş olacak. ABD Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken toplantıya katılmak üzere bugün Brüksel’e geliyor. ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre “23-24 Mart tarihlerinde, Bakan Blinken, Biden Yönetiminin Transatlantik ittifakını güçlendirme ve Müttefiklerle bağlarımızı NATO aracılığıyla yeniden canlandırma kararlılığının altını çizmek için NATO Müttefikleri ve Genel Sekreter Stoltenberg ile bir araya geleceği NATO Dışişleri Bakanları toplantısına katılacak”.

DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ VE NATO 2030 STRATEJİK KONSEPTİ

Bu toplantının esas gündemini “NATO 2030: Yeni Bir Çağ İçin Birliktelik” başlıklı rapor oluşturacak. Aslında önceki iki toplantının da konusu: Değişen dünya dengeleri içinde ABD’nin başını çektiği Atlantik güçlerinin içine girdiği çıkmaz, buna karşılık Asya’da yükselen Çin ve Rusya’nın yeni bir çekim merkezi haline gelmesi ve NATO’ya üyeliği devam eden Türkiye’nin de bu cephede yer alması. Bu gerçekliği gören ABD, Atlantik ile Asya arasında sıkışan, yalpalayan Avrupa ülkelerini denetim altına almak için yoğun bir çaba içine girdiği görülüyor.

HEDEFTE ÇİN VE RUSYA VAR

ABD yönetimi, NATO 2010 Stratejik Konseptinin, bugün özellikle Çin ve Rusya’ya karşı konumlanmanın ihtiyaçlarına cevap vermediğini düşünüyor. 2010’da alınan kararlarda “Rusya’yla ortak güvenlik çıkarların bulunduğunu, füze savunması, terör karşıtı operasyonlar, uyuşturucu maddelerle ve korsanlara karşı mücadele ile uluslararası güvenliğin desteklenmesi konusunda işbirliğinin arttırıldığının altı çizmekteydi”. Yukarda belirttiğim gibi bugün dünya dengeleri değişmiştir. İşte bunun için NATO 2030 ile İttifakın yeni stratejik konseptinin güncellenmesi hedeflenmektedir.

NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı öncesi, Fransız ordusundan ayrılmış ve emekli yüksek rütbeli askerlerden oluşan düşünce kuruşu “Cercle de Réflexion Interarmées”, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e "Bu çılgın treni çok geç olmadan durdurun" çağırısında bulunan bir açık mektup gönderdi. Mektubu kaleme alan Emekli General Grégoire Diamantidis, “Rusya'yı Avrupa'dan ayırma girişimi, yıllarca sabırla, selefleriniz tarafından ve ABD'nin daimi yetkisi altında sizin tarafınızdan yürütülmektedir”, NATO’nun varlığını sürdürmek için “Rus düşmanlığı yaratıldığını” ifade eden General DiamantidisStoltenberg’e gönderdiği mektupta “yeni NATO 2030 konseptiyle hedeflenen projenin; Atlantik İttifakını Çin ile ABD arasında ilan edilen dünya hegemonyası mücadelesine dahil etmek” olduğu belirtiliyor.

DE GAULLE’ÜN REDDETTİĞİ ABD VESAYETİNE HAYIR

Emekli General Grégoire Diamantidis “Bugün Avrupa için bir tehlike haline gelme eğiliminde olan yeni Rus düşmanlığının (NATO’yu) korumanın siyasi bir gerekçesi” haline getirildiğini belirttiği mektubunda,Stoltenberg’e seslenerek “Hayır, Sayın Genel Sekreter! Bu çılgın tren çok geç olmadan durdurulmalı! Fransa, General de Gaulle tarafından yarım asırdan fazla bir süre önce ilan edilen ilkelere uygun olarak, Amerika'nın Avrupa üzerindeki vesayetini” kabul etmeyecektir diyor.

General de Gaulle 7 Mart 1966’da ABD başkanı Johnson’a gönderdiği mektupta NATO’nun askeri kanadından ayrıldığını belirtmişti. Mektubunda NATO’nun kurulduğu 1949’dan bu yana dünyanın değiştiğini, Fransa’nın savunma gücünü geliştirdiği, bundan böyle kendi toprakları üzerinde müttefiklerin askeri varlığını istemediklerini, egemenliklerini kendi ellerine aldıklarını ve artık askeri güçlerini NATO’nun emrine vermeyeceklerini açıklamıştı.

De Gaulle’e göre “NATO aslında bir aldatmaca, Amerika’nın Avrupa’ya el koymasının bir kamuflajı” ydı.