Korkunç Ivan’dan Solaris’e: Sovyet sienamasından en değerli 10 film

STRİKE - GREV (1925)

Grev , yönetmenliğini Sergei Eisenstein yaptığı, 1925 yılı Sovyetler Birliği yapımı sessiz filmdir. Film Eisenstein'nin ilk uzun metrajlı filmdir. Aynı yıl yönetmen Potemkin Zırhlısı filmini de yönetmiştir. Film altı bölüm halinde konuları aktarır.

Film Vladimir Lenin’den bir alıntıyla açılıyor:

“İşçi sınıfının gücü örgütlenmedir. Kitlelerin örgütlenmesi olmadan proleter hiçbir şeydir. Örgütlü her şeydir. Örgütlü olmak, eylem birliği, pratik eylem birliği demektir.”

POTEMKİN ZIRHLISI

Rusya'nın ve Avrupa'nın en eski ve büyük film stüdyosu olan Mosfilm tarafından yapılan filmin yönetmeni Sergei Eisenstein'dır. Yönetmenin ikinci filmi olan Potemkin Zırhlısı konusunu Potemkin Zırhlısı Ayaklanması olarak bilinen gerçek bir olaydan almıştı. Filmde, 1905 yılında Rusya'nın Karadeniz filosuna bağlı Savaş Gemisi Potemkin'de dayanılmaz yaşama şartlarından bezmiş mürettebatın Çar rejimine bağlı subaylara karşı başlattıkları bir ayaklanmanın sonunda gemiyi ele geçirmeleri ve sonrasında gelişen olaylar dramatize edilerek anlatılmıştır.

OKTYABR - EKİM (1927)

Dünyayı Sarsan On Gün, tüm yönleriyle Sovyet Devrimi'nin canlı tanıklığını yapan bir sarsıcı bir yapımdır. Gerçek tanıklar ve görüntülerle, Rus tarihinin Çarlık despotizminden Bolşevik Devrimi'ne doğru akan zaman dilimindeki tüm evreleri ve olayları anlatılmaktadır. Filmde, Çarlığın baskı ve zorbalığı, halkın durumu, saray entrikaları, Rasputin, Kanlı Pazar, sosyal-demokratların tarihsel işlevi, Menşevikler ve Kerenski, Lenin ve teorisi ve işçi sınıfı artı Bolşevik Partisi, eşittir devrim denklemi yer almaktadır.

IVAN THE TERRİBLE - KORKUNÇ İVAN (1944)

Korkunç İvan Sergey Eisenstein’ın yönetmenliğini yaptığı Rus Çarı Korkunç İvan’ın anlatıldığı iki bölümden oluşan filmdir. İlk bölümü 1944'te ikinci bölümüyse politik nedenlerle 1958 yılında tamamlanmıştır. Başlangıçta üç bölüm olarak planlanmış ancak sadece iki bölümü tamamlanabilmiştir.

THE FORTY -FİRST (1956)

The Forty-First, Sovyetler’de 25 milyonu aşkın izleyiciye ulaştı ve 1956 yılının en başarılı onuncu film oldu. Aynı sene 12-15 Nisan tarihleri ​​arasında düzenlenen Mosfilm Genç Filmciler Festivali’nde; En İyi Film, En İyi Erkek Oyuncu ve En İyi Görüntü Yönetmeni kategorilerinde ödüller aldı. Ayrıca film, 1957 yılı Cannes Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’nü kazanarak Altın Palmiye’ye de aday gösterildi.

THE CRANES ARE FLYİNG - LEYLEKLER UÇARKEN (1957)

Senaryosunu Viktor Rozov 'un kendi oyunundan uyarlayıp yazdığı filmi Mihail Kalatozov yönetmiş, başrollerinde ise Tatyana Samojlova, Aleksey Batalov ve Vasili Merkuryev oynamışlardır. Filmin yapımcılığını da Mihail Kalatozov üstlenmiştir. Film 1958 yılında Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye ile ödüllendirilmişti. II. Dünya Savaşı sırasında geçen lirik bir aşk öyküsünü anlatır.

IVAN'S CHİLDHOOD - İVAN'IN ÇOCUKLUĞU (1962)

İvan'ın Çocukluğu,  Rus yönetmen Andrei Tarkovsky'nin 1962 tarihli ilk uzun metrajlı çalışması. Mosfilm şirketi tarafından yapılan film Vladimir Bogomolov'un 1957'de yazdığı kısa öyküsü Ivan 'dan  uyarlanmıştır.

HAMLET (1964)

Ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare’in Hamlet isimli meşhur oyunundan sinemaya uyarlanan film, anlatıcının 'Bu kendi aklıyla barış sağlayamayan bir adamın trajedisidir' cümlesiyle açılır. Hareket ise gözetleme kulesinde nöbet değişimi yapan iki muhafızın birbirlerine olağandışı bir şey görüp görmediklerini sormalarıyla başlar. Bir diğer nöbetçi olan Marcellus iki kez Kral Hamlet’in hayaletini gördüğünü iddia eder. Marcellus daha sonra Prens Hamlet’in arkadaşı Horatio ile çıkagelir. Aniden hayalet üçüne birden görünür ve Horatio hayaletten konuşmasını ister...
Laurence Olivier filmi hem yazıp yönetmiş hem de Hamlet rolünde oynamıştır. Akademi Ödülleri’nde dört dalda ödül kazanan Hamlet, sinema tarihinin en başarılı Shakespeare uyarlamalarından biri olarak kabul görmüştür.

WAR AND PEACE - SAVAŞ VE BARIŞ (1965-1967)

Savaş ve Barış  Sergei Bondarchuk tarafından yazılan ve yönetilen 1966-67 Sovyet yapım savaş drama filmi ve Leo Tolstoy'un 1869 tarihli Savaş ve Barış romanının film uyarlamasıdır. 1966 ve 1967 yılları boyunca dörde bölünerek yayınlanan filmde başrolde Bondarchuk, Pierre Bezukhov rolünde yer alır. Prens Andrei Bolkonsky ve Nataşa Rostova karakterlerini ise Vyacheslav Tikhonov ve Ludmila Savelyeva oynamıştır.

 ANDREİ RUBLYOV - ANDREİ RUBLEV (1966)

Andrei Rublev'de 15. yüzyılda Tatarların saldırıları altında inleyen Rusya’dayız. Andrei Rublev hem bir keşiş hem de ikona ressamıdır. Barbarlık, şiddet ve kana kontrast olarak doğanın mucizevi güzelliği ve inanç Rublev’in beslendiği kaynaktır. Ne var ki bir köylü kızını tecavüzden kurtarmak için bir adamı öldürmek zorunda kaldığında hayatı ve Tanrı inancını yeniden sorgular. Yaratıcılık ateşinin, konuşmama ve resim yapmama yemini eden Rublev’in içinde yeniden yanmaya başlaması için toy bir delikanlının dev bir çanı imal etmesini seyretmesi gerekecektir. Bu aslında sanatçı keşişin eserlerine gerçek rengin ve hayatın da gelmesinin işaretidir.

SOLARİS - (1972)

Başarılı doktor Chris Kelvin gizemli bir uzay gemisinde yaşananları araştırması için görevlendirilir. Solaris isimli bir gezegen üzerine araştırmalar yapan Prometheus isimli bu mekiğin içerisinde bulunan mürettebatı inceleyecek olan doktor başlarda bunun sıradan bir görev olduğunu düşünür. Ancak bu fikri gemide yaşanan tuhaf durumları fark etmesiyle son bulur. Gemide yer alan ekibin komutanı intihar etmiş, geride kalanlar ise akıl sağlıklarını kaybetmeye başlamış durumdadır. Durumun ciddiyetini yeni yeni kavrayan doktor gizemli Solaris gezegeninin etkisinden kaçabilecek midir?
Bilimkurgu türünün en önemli romanlarından biri olan Stanislaw Lem'in eserini ilk olarak ayrıksı yönetmen Tarkovski,1972 yılında sinemaya uyarlanmıştı. 1972 yapımı filmin yeniden çevrimi olan bu yapıtın yönetmen koltuğunda Steven Soderbergh bulunuyor.

KAYNAKLAR: beyazperde.com, wikipedia.org