İşte İlber Ortaylı'nın tavsiye ettiği 25 film

Türk Tarih Kurumu Şeref  Üyesi, Türk tarihçi, akademisyen ve yazar İlber Ortaylı tarafından yazılan, Kronik Kitap Yayınevinin bastığı "Bir Ömür Nasıl Yaşanır? Hayatta Doğru Seçimler İçin Öneriler" isimli kitabı, okuyucular tarafından oldukça ilgi gördü. İşte Ortaylı'nın kitabında önerdiği 26 film.

 POTEMKİN ZIRHLISI - SERGEY EİSENSTEİN

Potemkin Zırhlısı, 1925 Sovyetler Birliği yapımı sessiz filmdir. Özgün adı Bronyenosyets Potyomkin olan film Türkiye'de ilk kez 1927'de gösterilmiştir. Rusya'nın ve Avrupa'nın en eski ve büyük film stüdyosu olan Mosfilm tarafından yapılan filmin yönetmeni Sergei Eisenstein'dır.

 ALEKSANDRNEVSKY- SERGEY EİSENSTEİN

Alexander Nevsky yönetmenliğini Sergey Ayzenştayn'ın yaptığı 1938 yılında Sovyetler Birliği'nde Mosfilm stüdyolarında çekilen filmin başrolünde Nikolay Çerkasov oynuyor.

 BİR KUŞAK - ANDRZEJ WAJDA

Andrzej Wajda tarafından yönetilen 1955 yapımı bir Polonya filmidir. Senaryosunu da yazan Bohdan Czeszko'nun Pokolenie adlı romanından uyarlanmıştır.

WESELE - ANDRZEJ WAJDA (1957)

1972'de Polonya'da Andrzej Wajda tarafından Stanisław Wyspiański tarafından 1901'de yazılan aynı adlı bir oyunun uyarlaması olarak yapılmış bir sinema filmidir. Wajda ayrıca tiyatro için "Wesele"i yönetmiştir. "Wesele", 20. yüzyılın başında yazılmış Polonya dramasının belirleyici bir eseridir.

 KÜLLER VE ELMASLAR (1958) - ANDRZEJ WAJDA

Küller ve Elmaslar 1958 Polonya yapımı politik dramatik savaş filmidir. Özgün adı Popiół i Diament olan film İngilizce konuşulan ülkelerde ve festivallerde Ashes and Diamonds adıyla gösterilmişti.

VAATLER ÜLKESİ (1975) - ANDRZEJ WAJDA

20. yüzyıl  başında Polonya'nın sanayi şehri olan Lodz'da bir Polonya'lı, bir Alman ve bir Yahudi, üç genç arkadaşın aralarındaki farklılıklara aldırmadan sermayelerini bir araya getirerek ortak bir tekstil fabrikası kurma çabaları ve sonrasında amansızca servet peşinde koşmalarının konu edildiği filmde 19. yüzyıl kapitalizminin gelişme sancıları ve Lodz kentinin tarihi irdelenir.

WATERLOO (1970) - SERGEY BONDARÇUK

Waterloo 1970 yılı İtalyan-Sovyet ortaklığı yapımı tarih filmidir. Sergey Bondarçuk tarafından yönetilen ve yapımcılığını Dino De Laurentiis'in üstlendiği film Waterloo Muharebesi'ni anlatmaktadır. Film savaş sahneleri ile ünlüdür.

 VAATLER ÜLKESİ - ANDRZEJ WAJDA

Vaatler Ülkesi 1975 Polonya yapımı dramatik dönem filmidir. Özgün adı Ziemia Obiecana olan film uluslararası gösterimlerde ve İngilizce konuşulan ülkelerde Land of Promise ve The Promised Land adları ile gösterime sunulmuştur

WATERLOO - SERGEY BONDARÇUK

Waterloo 1970 yılı İtalyan-Sovyet ortaklığı yapımı tarih filmidir. Sergey Bondarçuk tarafından yönetilen ve yapımcılığını Dino De Laurentiis'in üstlendiği film Waterloo Muharebesi'ni anlatmaktadır. Film savaş sahneleri ile ünlüdür. 

  DÜNYAYI SARSAN ON GÜN - SERGEY BONDARÇUK

Dünyayı Sarsan On Gün, Amerikalı gazeteci ve sosyalist John Reed'in 1917 yılında Rusya'da gerçekleşen, kendisinin de bizzat tanıklık ettiği Ekim Devrimi'ni anlattığı kitabının adıdır.

 CONSTANS - KRZYSZTOF ZANUSSİ

The Constant Factor Krzysztof Zanussi'nin yönettiği 1980 Polonya yapımı filmdir. Annesinin ölümüyle yüzleşmekte zorlanan ve daha önce babasının yaptığı gibi Himalayalara tırmanma arzusu taşıyan genç bir adamın hikayesini anlatır. Film, 1980 Cannes Film Festivali'nde Jüri Ödülü ve Ekümenik Jüri Ödülü'nü kazandı.

 MACARLAR - ZOLTAN FABRİ

Macarlar Macar yönetmen Zoltán Fábri tarafından çekilmiş bir filmdir. Filmin müziklerini ise György Vukán yapmıştır.

 MEPHISTO - ISTVAN SZABO

Mephisto, Klaus Mann'ın aynı adlı romanından uyarlanmış 1981 yapımı filmdir. István Szabó'nun yönettiği filmin başrol oyuncusu Klaus Maria Brandauer'dir. Mephisto Batı Almanya-Macaristan-Avusturya ortak yapımıdır.

 ALBAY REDL - ISTVAN SZABO

Albay Redl, Macar yönetmen István Szabó'nun 1985 yapımı biyografik drama filmidir. Birinci Dünya Savaşı öncesi dönemde geçen olay örgüsü, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nda bir subay olan Alfred Redl'in yükselişini konu alıyor.

  TARAF TUTMAK - ISTVAN SZABO

Tarafları Almak, István Szabó'nun yönettiği ve Harvey Keitel ile Stellan Skarsgård'ın oynadığı 2001 Alman-Fransız-Avusturya-İngiliz biyografik drama filmidir.

 TEOREMA - PİER PAOLO PASOLİNİ

Teorema 1968 İtalya yapımı dramatik filmdir. Film, birçok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de çoğunlukla özgün adıyla anılmaktadır. Pier Paolo Pasolini'nin yönettiği filmin senaryosunu da yine Pasolini aynı adlı kendi romanından uyarlayıp yazmıştır. Pasolini'nin Teorema adlı romanı da aynı yıl piyasaya çıkmıştı.

 DEKAMERONÜN AŞK ÖYKÜLERİ - PİER PAOLO PASOLİNİ

Dekameron'un Aşk Öyküleri 1971 İtalya - Fransa - Batı Almanya ortak yapımı erotik güldürü filmidir. Özgün adı Il Decameron olan film ABD'de The Decameron adıyla gösterime sunulmuştur. Film Türkiye'de ilk kez Ocak 1973'te "Dekameron'un Aşk Öyküleri" adıyla gösterilmişti. Daha sonra Mart 1992'de 11.

 ROMA - FEDERİCO FELLİNİ

Roma, yönetmen Federico Fellini'nin memleketi Rimini'den gençken Roma'ya taşınmasını anlatan 1972 yapımı yarı otobiyografik bir komedi-drama filmidir. Filmin yönetmenliğini Fellini ve Bernardino Zapponi'nin senaryosundan yaptı.

 SATYRİCON - FEDERİCO FELLİNİ

Satyricon 1969 İtalya - Fransa ortak yapımı fantastik film. İngilizce konuşulan ülkelerde Fellini - Satyricon adı ile gösterime sunulmuştur. Film Nisan 1996'da 15., 1998'de de 17. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde gösterildi.

 LEOPAR - LUCHİNO VİSCONTİ

Leopar, 1963 İtalya - Fransa ortak yapımı dönemsel tarihi filmdir. Özgün adı Il gattopardo olan ve ortak yapımcı ülke Fransa'da Le guépard adıyla gösterilen film Türkiye'de ilk kez Ocak 1965'te sinemalarda gösterime girmiştir.

 LANETLİLER - LUCHİNO VİSCONTİ

The Damned, Luchino Visconti'nin yönettiği ve ortak yazdığı, son filminde Dirk Bogarde, Ingrid Thulin, Helmut Berger, Helmut Griem, Umberto Orsini, Charlotte Rampling, Florinda Bolkan oynuyor.

 VENEDİK’TE ÖLÜM - LUCHİNO VİSCONTİ

Venedik'te Ölüm, Alman yazar Thomas Mann'ın aynı adlı 1912 romanından Visconti ve Nicola Badalucco tarafından uyarlanan, İtalyan film yapımcısı Luchino Visconti'nin yönettiği ve yapımcılığını üstlendiği 1971 tarihli tarihi bir drama filmidir.

 ROMA, AÇIK ŞEHİR - ROBERTO ROSSELLİNİ

Roma, Açık Şehir, 1945 İtalya yapımı dramatik savaş filmidir. Özgün adı Roma, Città Aperta olan film İngilizce konuşulan ülkelerde Rome, Open City ve Open City adları ile gösterilmişti. Film Mart 1993'te 13. Uluslararası İstanbul Film Festivali kapsamında da gösterilmişti.

 İTALYA'YA YOLCULUK - ROBERTO ROSSELLİNİ

İtalya'ya Yolculuk, aynı zamanda İtalya'ya Yolculuk olarak da bilinen, Roberto Rossellini'nin yönettiği 1954 yapımı dram filmidir.

 BİSİKLET HIRSIZLARI - VİTTORİO DE SİCA

Bisiklet Hırsızları, senaryosunu Cesare Zavattini'nin yazdığı, Vittorio De Sica'nın yönettiği, 1948 İtalyan yapımı drama filmidir. Film gerek yapım tekniği, gerekse de sinema estetiği açısından Yeni-Gerçekçilik akımının simgesi olarak kabul edilir.

 UMBERTO D. - VİTTORİCA DE SİCA

Umberto D. 1952 İtalya yapımı dramatik filmdir. Senaryosunu Cesare Zavattini'nin kendi hikâyesinden uyarlayıp yazdığı filmin yönetmeni Vittorio De Sica'dır. Filmin yapımcılarından biri de olan De Sica ayrıca senaryonun yazılmasına da katkıda bulunmuştur.

 LİLİ MARLEEN - RAİNER WERNER FASSBİNDER

Lili Marleen, başrollerini Hanna Schygulla, Giancarlo Giannini ve Mel Ferrer'in paylaştığı Rainer Werner Fassbinder'in yönettiği 1981 Batı Alman drama filmi.

Kaynak: İlber Ortaylı, Kar, Bir Ömür Nasıl Yaşanır? Hayatta Doğru Seçimler, Optimum Basımevi, Ankara, 2019.