Kemal Derviş kimdir? Nereli? Neden hayatını kaybetti?

Eski Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı ve ekonomist Kemal Derviş, 74 yaşında hayatını kaybetti.

Peki Kemal Derviş kimdir? Nereli? Kemal Derviş hangi görevlerde bulundu? Neden hayatını kaybetti? İşte detaylar...

KEMAL DERVİŞ KİMDİR?

Kemal Derviş, 10 Ocak 1949 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Kemal Deviş'in babası Türk annesi ise Alman'dır.

İngiltere'de Londra Ekonomi Okulundan ekonomi alanında lisans ve lisansüstü derecelerini alan Kemal Deviş, daha sonra ABD'nin Princeton Üniversitesinde doktorasını yaptı.

Kemal Derviş, ODTÜ ve Princeton Üniversitesinde, 1973-1977 yılları arasında ekonomi alanında ders verdi. 1977'de Dünya Bankasına girdi. Dünya Bankasında 1996 yılında Ortadoğu ve Kuzey Afrika'dan sorumlu başkan yardımcılığına yükseldi.

Kasım 2000 ve Şubat 2001'de yaşanan iki mali krizin ardından Kemal Derviş, Türkiye'ye davet edildi. 22 yıldır sürdürdüğü Dünya Bankasındaki görevinden ayrılarak 13 Mart 2001 tarihinde Bülent Ecevit Hükûmeti'nde Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı görevini üstlendi. Uluslararası Para Fonu (IMF) ile müzakereleri yürüttü, 2001 IMF kurallarını Türkiye'ye getirdi. Türk finans sisteminin yeniden yapılanmasını sağlayan Güçlü Ekonomi Programı'nı hazırladı. Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli ile yaşadığı görüş ayrılığı nedeniyle 2022 yılının Ağustos ayında görevinden istifa etti.

Türkiye, Kemal Derviş’i krizlerle tanıdı. Derviş, 2000 ve 2001 yıllarında yaşanan ekonomik kriz sürecinde Dünya Bankası’ndan transfer edilerek, ekonominin başına getirildi. Türkiye'de uygulamaya konan IMF programının mimarı oldu. Bu program sonradan AK Parti'nin 2007'ye kadar sürdüreceği programın da temeli oluşturdu.

Kemal Derviş, “IMF 10 milyar dolar verecek, 15 günde 15 yeni yasa çıkacak” sözleriyle hafızalara kazındı. Gelir eşitsizliği, sıcak para odaklı büyüme, neoliberal kalkınmanın temelleri Derviş tarafından atıldı. IMF’nin Türkiye'ye kestiği ‘acı reçete’ Kemal Derviş eliyle uygulandı.

Bu süreçte;
• Bankacılık ve kamu maliyesi reformları IMF’nin talepleri doğrultusunda yapıldı.
• Telekom yabancılara satıldı. GSM şirketleri yabancıların eline geçti.
• Şeker pancarında taban fiyatı kaldırıldı, fiyat belirleme fabrikaların keyfine bırakıldı.
• Tütün ve Pancar üretiminde kota dönemi başladı. Köylü pancar ekemez hale getirildi. İthal tütünün önü açıldı. Sigara fabrikalarının tamamı satıldı.
• Doğalgazda devlet tekeli kaldırıldı. Enerji sektörü yabancıların eline geçmeye başladı.
• Kamu ihalelerine yabancılar için konulan sınırlamalar kaldınldı.
• Sosyal güvenliğin tırpanlanması, emeklilik yaşının yükseltilmesi gibi çalışan kesimi hedef alan pek çok düzenleme hayata geçirildi.

İsmail Cem, Zeki Eker ve Hüsamettin Özkan ile birlikte Yeni Türkiye Partisi'nin kuruluş çalışmalarına katıldı. Ancak bu partiye katılmayarak Cumhuriyet Halk Partisi'nden milletvekili adayı oldu. Kemal Derviş, 3 Kasım 2002 seçimlerinde CHP'den İstanbul milletvekili seçildi. Milletvekilliği görevinden 9 Mayıs 2005 tarihinde istifa eden Kemal Derviş, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) başkanlığı görevine atandı. Derviş, 2009 yılında da bu görevinden ayrıldı.

2005 yılının mart ayında Center for Global Development iş birliği ile For a Better Globalism (Daha iyi bir Küreselleşme) adlı kitabını yayınladı. Kemal Derviş'in Jaime De Melo ile ortaklaşa yayınladığı General Equilibrium Models for Development Policy (Kalkınma için Genel Denge Modelleri) adlı kitabı, 80'li yıllarda üniversitelerde okutulan yaygın bir ders kitabı oldu. İkinci eşi Amerikalı Catherine Derviş'tir. 2006 yılında, "Recovery from the Crisis and Contemporary Social Democracy" (Krizden kurtulma ve çağdaş sosyal demokrasi) adlı kitabı yazmıştır.

Kemal Derviş, I. Abdülhamid'in karısı dışında ardından göz yaşı döktüğü tek kişi olan sadrazamı Halil Hamid Paşa'nın 7. kuşaktan torunudur.

Sabancı Üniversitesi Uluslararası Danışma Kurulu üyeliği görevini de yürütmekteydi.

Kemal Derviş'in ABD Washington'da tedavisi devam ediyordu. Derviş'in parkinson hastalığıyla mücadele ettiği söyleniyordu.