İsrail'in Korkulu Rüyası Hizbullah Kimdir? Türkiye'deki ve Lübnan'daki Hizbullah Farklı mı?

Hamas'ın Kassam Tugayları, işgal altındaki Filistin topraklarındaki İsrail'e karşı başlattığı Aksa Tufanı operasyonu sonrası Hizbullah'ın adı yeniden gündeme geldi. Hizbullah, Filistin'in direnişine destek açıklaması yaptıktan sonra, tüm dünya gözünü Hizbullah'ın atacağı adıma çevirdi. Peki Hizbullah kimdir? Türkiye'deki terör örgütü Hizbullah ile bir bağı var mı? 

Hizbullah Kimdir?

Hizbullah, isim olarak "Allah'ın partisi" anlamına gelmektedir. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Suriye'yi işgal eden Fransa, Lübnan'da yeni bir yönetim tesis etti. Suriye'den kopartılan topraklardaki siyasi-askeri yönetim mezhep temeline dayandırıldı. Hizbullah, bu koşullarda ortaya çıkmış bir örgüt olarak tarih sahnesinde yerini aldı. Kimlik siyasetinin etkin olduğu bölgede kurulan Hizbullah, bu gerçekten yola çıkarak Şii temelli bir örgüt olarak konumlandı. Buna karşın Lübnan'daki en önemli müttefikleri, Sünniler, Hristiyanlar ve Dürziler oldu. Lübnan'ın Suriye'den kopartılmasını kabul etmeyen Beyrut merkezli Suriye Sosyal Ulusal Partisi de Hizbullah’ın müttefiki oldu. Örgüt, kısa sürede bölgede ve Lübnan'da güven ve istikrarı tesis edecek kuvvet olarak görülmeye başlandı.

Hizbullah'ın İsrail'e Karşı Direnişi

Hizbullah, İsrail ile nazimi ve gayri nizami savaşlarda kendini kanıtlayan örgüt, Lübnan iç savaşı ve sonrasındaki dönemde de önemini gösterdi. Örgüt, Dürzi Dağı'nda Suudi-Amerika müttefiki Dürzi Velid Canbolat'a karşı "ayar" savaşında disiplinli, sözüne güvenilir ve ölüme meydan okuyan askerlerini ve birimli, siyasi ve askeri kadrolardan oluştuğunu gösterdi. Hizbullah, Suriye ordusu ile Lübnan-Suriye, Suriye-İsrail (Filistin) ve Golan bölgesinde savaşa aktif katılmış, savaşın seyrini değiştirmiştir. 15 Mayıs 2000 yılında İsrail'in Lübnan'dan çekilmesinde ve Lübnan iç savaşında ABD ve Avrupa askerlerinin ülkeden kovulmasında etkin güç oldu. 

Hizbullah'ın Hüda-Par ile İlgisi Var mı?

Türkiye'de Hizbullah ismiyle kurulan örgüt, "Türkiye Hizbullahı" ya da "Kürt Hizbullah" şeklinde nitelendiriliyor. 1970-1980 yılları arasında Diyarbakır merkezli kurulan örgüt, fitre adı altında bölgede esnaftan haraç kesen, şiddet eylemleri ile gündeme geldi. Özellikle 90'lı yıllarda öğretmenlerin domuz bağı ile şehit edilmesi olaylarıyla gündeme gelen terör örgütü, 2001 yılında Gaffar Okkan'ın şehit edilmesinden de sorumludur. Sadettin Tantan Hizbullah vahşeti için "Ne filmlerde ne kitaplarda böyle bir vahşeti görmedik, duymadım" ifadelerini kullanmıştı. 2023 seçimlerinde Hüda-Par'ın Cumhur İttifakı'na katılması sonrası, Hüda-Par ve Hizbullah ilişkisi yeniden gündeme gelmişti. Hizbullah'ı terör örgütü olarak görmeyen Hüda-Par, yaptığı açıklamalarla tepki toplamıştı. Ancak Hüda-Par'ın terör örgütü olmadığını söylediği Hizbullah, Türkiye'de faaliyet gösteren ve domuz bağı ile cinayetler işleyen örgüt. Lübnan'daki Hizbullah ise, İsrail'e karşı direnişte ön cephede savaşan örgüt. İki örgüt arasında isim benzerliğinden başka bir ilişki bulunmuyor. 

Türkiye'deki Hizbullah ve Lübnan'daki Hizbullah Arasındaki Farklar Neler?

Türkiye'de özellikle 90'lı yıllarda öldürdüğü öğretmenler ve üniversitelerde yaşanan vahşi eylemlerle adını duyuran Hizbullah ile Lübnan'da vatan savaşı ve emperyalizme karşı mücadele yürüten Hizbullah arasında hiçbir örgütsel ve ideolojik bağ bulunmamakta. Türkiye'deki Hizbullah, 24 Ocak 2001'de Gaffar Okkan'ı şehit ederken, Lübnan'daki Hizbullah aynı yıllarda İsrail'e karşı başarılı operasyonlar yürütüyordu. Dönemin MİT Müsteşarı Teoman Koman, “İran'daki Hizbulah'ın Türkiye'dekilerle ilgisi yok. Güneydoğu'daki kepenklerin davranışlarına tepki gösteren bir çıkar grubudur bunlar. Hizbullah denmiştir, adları öyle kalmıştır, yoksa değildir.” ifadeleriyle bu farkı net bir biçimde ortaya koymuştu. Mehmet Yuva, 17 Mayıs 2015 yılında Aydınlık Gazetesi'nde yazdığı yazıda, "Lübnan’da İsrail ile savaşan Hizbullah, medyamızın özel katkılarıyla Türk kamuoyunun algısına domuz bağıyla öldüren, kesen isim olarak enjekte edilmiştir. Bugün de Şii düşmanlığı ve İran tehdidi algısı üzerinden Hizbullah, malum merkezler tarafından hedeftir." ifadeleriyle iki örgüt arasındaki farkı ve Türkiye'deki Hizbullah algısının nasıl şekillendirildiğini aktardı.

Lübnan İsrail'i Vurdu! Hizbullah Hareketinden Roketli SaldırıDünya