Ulusal Kanal DEDAŞ'a haksızlıkları sordu: Kurum ne yanıt verdi?

Haber: Ekrem Demir

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, son yıllarda enerji şirketi DEDAŞ ve DEPSAŞ’la çiftçi arasında yaşanan sorunlarla gündeme geldi. 2013 yılında yapılan özelleştirmenin ardından Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt’te enerji dağıtım hizmetini Dicle Elektrik Dağıtım ve Perakende Satış A.Ş. (DEDAŞ) vermeye başladı. Dağıtımın özelleştirilmesiyle birlikte vatandaşlar, enerjinin pahalı verildiği, yüksek faiz uygulandığı, fatura yerine pusula verildiği, borcun göstergelerle net ifade edilmediği, tarımsal desteklemelere el konulduğu, bölgede sık sık kesinti yapıldığı, haciz işlemlerinin ise tarla sulama zamanı yapıldığı gerekçesiyle DEDAŞ’a tepki gösterdi.

DEDAŞ VE DEPSAŞ’ın yetkilileriyle dijital ortamda görüştük ve vatandaşın şikayetlerini kendilerine ilettik. Görüşmeye Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş (DEDAŞ) Dağıtım Genel Müdürü Yaşar Arvas ve Dicle Elektrik Perakende Satış Anonim Şirketi (DEPSAŞ Enerji) Genel Müdürü Murat Karagüzel katıldı. Ulusal Kanal Genel Yayın Yönetmeni Sinan Sungur’la birlikte yetkililere sorularımızı sorduk.

Ulusal Kanal Genel Yayın Yönetmeni Sinan Sungur, yaptıkları haberlerde bölge halkının mağdur edilmemesi, teröre karşı mücadelede bölge halkının kazanılması ve halkta kamuya karşı tepki oluşturacak uygulamaların azaltılmasına dikkat ettiklerine vurgu yaptı. DEDAŞ Dağıtım Genel Müdürü Yaşar Arvas ise Türkiye’nin en sorunlu olduğu bölgede çalıştıklarını, temel amaçlarının bölge halkının kesintisiz ve kaliteli enerji kullanmasını sağlamak olduğunu belirtti, yaygın olan bir düşünceyi, elektrik şirketine bakış açısını değiştirmeye yönelik strateji uyguladıklarını anlattı. Bölgedeki kaçak kullanım oranını yüzde 50’nin altına düşürdüklerini ifade eden Arvas, borcunu zamanında ödeyen ciddi bir kitlenin olduğunu, asıl amaçlarının da bu kitleye kamu hizmetini götürmek olduğunu anlattı.

''TÜRKİYE'NİN HER YERİNDE FİYATLAR AYNI''

DEPSAŞ Enerji Genel Müdürü Murat Karagüzel de faturalama, abone sözleşmesi, enerji ticareti konularına baktıklarını ifade ederek sahada ve haberlerde enerji dağıtımını yapan DEDAŞ ile karıştırıldıklarına dikkat çekti. Fiyatların, Türkiye’nin diğer bölgelerindeki elektrik fiyatıyla aynı olduğunu ama farklıymış gibi bir algı bulunduğunu, maliyetlere göre tespit edilen elektrik birim fiyatının Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) kararıyla yayımlandığını ve bütün dağıtım, perakende şirketlerinin bunu uygulamakla mükellef olduğunu belirtti.

''TARIMSAL ABONELERDEN GECİKME ZAMMI ALMIYORUZ''

‘Faturalara uygulanan yüksek faiz’ şikayetleriyle ilgili de Karagüzel, kamu denetimine tabi olduklarını belirterek şöyle konuştu: “Amme alacaklarının usulü kanununda belirlenen oranda, gecikme zammı uygulanır. Bu bütün abone gruplarıyla alakalı ama şu ana kadar tarımsal abonelerden biz gecikme zammı aldığımız görülmemiştir. Çok nadirdir. Bu konuda çiftçilere ciddi manada kolaylıklar tanıyoruz. Bu bizi şirket olarak finans konusunda sıkıntıya sokmasına rağmen ödeme alışkanlığının kazanılması, borcun asgariye indirilmesi için şu anda gecikme zammı almıyoruz. Bu uygulamamız bu ay içinde de devam eder.”

''BORCUNU ÖDEYENDEN ÇİFTÇİDEN FAİZ ALINMADI''

Çiftçinin ‘faizlerin silinerek borçların yapılandırılması’ talebinin dikkate alınıp alınmadığıyla ilgili sorduğumuz soruya da Murat Karagüzel şu yanıtı verdi: “Çiftçi borç ödemeye geldiğinde çiftçiden faiz alınmadı. Bu yıl sonuna kadar da alınmayacak. Bize gelen çiftçiye her türlü kolaylığı tanıyoruz, yeter ki bize gelsin. Gecikmeyle alakalı, taksitle alakalı, geçmiş borçlarla alakalı yardımcı oluyoruz. Komisyonlar kuralım önerisi gecikmeyle alakalı değil, faturaların yüksekliğiyle alakalı, zaman zaman geliniyor, itirazlar ediliyor ama biz sayaçların kaydettiği kilovatsaat değerlerini çiftçinin önüne koyduğumuz vakit bir şekilde uzlaşıya varıyoruz.”

''ÇİFTÇİLER ÖDEME YAPAMIYOR''

‘Çiftçinin tarımsal desteklerine ipotek konulduğu’ şeklindeki şikayetleri de Karagüzel şöyle yanıtladı: “Bu uygulamaları kanun, mevzuat çerçevesinde yapıyoruz. Yaklaşık yüzde 20 civarında çiftçiden para tahsil ediyoruz. Çiftçinin önemli bir kısmı, ödeme yapmıyor. 6-6.5 milyar lira civarında alacağımız var. Bu yıl sonu itibariyle 8 milyar lirayı bulabilir. 8 yıldır buradayız, 8 yıldır tahsilât yapamadığımız çiftçiler var. Diyarbakır bölgesi nispeten daha iyi durumda, Urfa idare eder ama Mardin’de yaklaşık yıllık 1.5 milyar kilovatsaat elektrik tüketiyoruz. Tarımsal sulamada bunun yüzde 10’unu ya tahsil ediyoruz ya edemiyoruz. Çok ciddi manada ödememezlik sorunu var.”

''FATURA YERİNE PUSULA VERİLMESİ ÇİFTÇİYE KOLAYLIK OLSUN DİYE''

Çiftçiye fatura yerine pusula verilmesiyle ilgili de Karagüzel, abonenin borç bilgisinin SMS olarak, faturanın da e-arşiv olarak gönderildiğini, isteyene de ayrıca fatura verildiğini belirtti. Tarımsal sulamada çiftçiye verilen devlet desteğinin de borcundan düşürülerek ödemesi gereken tutarın pusula olarak çiftçiye verildiğini söyledi. Karagüzel mevzuat gereği, 7 bin liranın üzerindeki faturaların bankaya yatması gerektiği ve kolaylık olması için pusula verdiklerini anlattı.

Güvenlik güçleriyle çiftçinin karşı karşıya getirilmesi ve haciz işlemleri sırasında çiftçinin kendi imkânlarıyla yaptığı enerji nakil hatlarına zarar verilmesiyle ilgili bir sorumuzu da DEDAŞ Dağıtım Genel Müdürü Yaşar Arvas, yanıtladı. Arvas, 8 yıldır borcunu ödemeyen abonelere haciz işlemi yapıldığını, suç duyurusu ve icra kanalıyla gidildiğini, ciddi tehlike görülen yerlerde kolluk güçleri talep ettiklerini, kolluk güçleri de talebi haklı bulursa destek verdiğini belirtti. Kronik olarak elektriğin bir bedeli olmadığını, elektriği bedava alması gerektiğini düşünen bir kesimin olduğunu iddia eden Arvas, bu kitlenin amacının borcunu ödemek olmadığını, elektriğin bedelsiz olmasını savunan kitle olduğunu ifade etti. Yaşar Arvas şöyle devam etti: “Doğal olarak hacze de gitseniz, sayaç okumasına da gitseniz, kaçak kontrolüne de gitseniz sizi hiç hoş bir şekilde karşılamıyorlar. Bizim personelimizin darp edilmediği gün yok. Bunları mümkün olduğunca oradaki muhtarlarla ileri gelenlerle yönetmeye çalışıyoruz. Çiftçilerimizle hukuki süreci başlatmak çok zor, çünkü sistemi ölmüş babalarının teyzelerinin adına yapıyorlar, zaten haciz yollarını da kapatıyorlar, bütün sistemi ödememe esasına göre kuruyorlar.”