Helikopterlere Engel Tespit Sistemi şart

Türkiye, Şırnak’ta 13 askerin şehit olmasıyla sonuçlanan kazanın etkisiyle sarsıldı. Genelkurmay Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada helikopterin yüksek gerilim hattına takılarak düştüğü belirtildi. Uzmanlara göre helikopterde engel tespit sistemi olsaydı teller farkedilebilir ve kaza önlenebilirdi. Uzmanlar, Kara Kuvvetleri’nde 1996’dan bu yana görev yapan Fransız-Alman ortak tasarımı AS 532 Cougar’ın en önemli eksikliğinin herhangibir engel sisteminin entegre edilmiş olmaması olarak belirtiyor.

Aydınlık’a konuşan Savunma Sanayi Uzmanı Turan Oğuz durumu şöyle özetliyor: “TSK bünyesinde kullanılan birçok helikopterde engel tespit sistemi yok. Bu sistem Savunma Sanayii Müşteşarlığı (SSM) tarafından hazırlatıldı ama sonra talep edilmedi.” Oğuz, kazanın sebebini şöyle değerlendiriyor: “Elektrik hatlarının bildirilmemesi gibi bir ihtimal de bulunuyor. Bu durumda hat haritaya işlenemez. Yüksek gerilim hattı birden pilotun karşısına çıkabilir ki bunda yapılacak hiçbir şey yoktur. Pilotlar her yeri ezbere bilemez. Tabi akşam saatlerinde görüş daha da zorlaşır. Üstüne sis, yağmur gibi meteorolojik olaylar da eklenebilir. Helikopterler bilinenin aksine bir kara aracı gibi yönetilir. Pilotun birincil yönetme yöntemi görmedir. Uçaklardaki gibi tamamen otomatik bir sistem yoktur. Bu yüzden acilen helikopterlerimize radar sistemleri entegre etmeliyiz. Yoksa bu kazaların önüne geçemeyiz.”

İHALE AÇILDI ANCAK TAMAMLANMADI

AS 532 Cougar helikopterlerinin ülkemizde karıştığı 3 kaza bulunuyor. Önceki gün olan kazanın bir benzeri ise Isparta’nın Eğirdir İlçesi’nde 29 Nisan 2003’te oldu. Eğitim uçuşundaki AS 532 Cougar helikopteri yüksek gerilim hattına takılarak düştü. Kazada 4 asker şehit oldu. Kazaların ardından sık sık gündeme gelen takip sistemleri halen kullanımda bulunmuyor. SSM’nin sitesinde yer alan bilgilere göre, helikopterin uçuş yaptığı arazi üzerindeki gerilim hatları, uçuş rotasını gören yükseltiler gibi engeller için pilotların önceden hem görsel hem de sesli olarak uyarıldığı bu sistemin helikopterlere takılması için 2010 yılında çalışma başlatıldı. SSM tarafından açılan ihale, 2014 yılında acil ihtiyaç nedeniyle hazır alıma çevrildi. Ancak ihale de 3 yıldır tamamlanamadı.

MİLLİ TESPİT SİSTEMLERİ

Türkiye’de milli imkanlarla üretilen birçok tespit sistemi bulunuyor. Bunlardan biri METEKSAN Savunma tarafından üretilen Lazer Engel Tespit Sistemi. Sistem, SSM’nin talebi doğrultusunda 2013 yılında prototip olarak hazırlandı. Bu sistem hava platformlarının alçak uçuş seyir güvenliğini artırmak amacıyla 1cm kalınlığındaki yüksek gerilim hattını 1,5 km mesafeden tespit edebiliyor.

Aydınlık’ın ulaştığı bir METEKSAN yöneticisi projeyi şöyle anlattı: “Bu proje bir prototip geliştirilmesiydi. Helikopterlere takılacak ve lazerle tellerin belirli bir uzaklıktan tespit edilerek helikopter pilotunun uyarılmasını sağlayacak bir sistem prototipinin geliştirilmesi için yapıldı. Prototip 2013 yılında başarıyla tamamlandı. Fakat bunun helikopterlere entegresi için bize verilmiş bir görev henüz yok.”

Turan Salcı/ Aydınlık