İlk yerli otomobil Devrim Arabası ne zaman yapıldı? Devrim arabası benzin olayı nedir?

1961 yılında Türkiye'nin ilk arabasını yapmak için oluşturulan bir projedir. Dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TUSİAD) toplantısında yapılmasına karar vermiş fakat 4,5 aylık kısa bir süre tanımıştır.

Bazı mühendisler bu imkansız projeyi kabul etmediler, geriye kalan mühendisler ise toplam 129 günde Devrim Arabası'nı yaptılar.

29 Ekim 1961 günü, araba TBMM önüne getirilerek, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e sunuldu.

Yerli otomobil üretilmesi amacıyla Devlet Demiryolları Fabrikaları ve Cer Daireleri yöneticisi ve mühendisler 16 Haziran 1961 günü bu özel görev için toplantıya çağrıldı. TCDD, dönemin en büyük yedek parça fabrikalarında çalışan yetenekli ve tecrübeli mühendis kadrosuna sahipti.

Verilen bu kısa süre içerisinde projede yer alan mühendisler bazen günde 12 saatten fazla çalışarak projenin tamamlanmasına kendini adadı.

Projenin “Yönetim Grubu” şu isimlerden oluşmaktaydı;

PROJEDE KİMLER YER ALDI?

Genel Müdür Yardımcısı Emin Bozoğlu başkanlığında, Fabrikalar Dairesi Başkanı Orhan Alp, Cer Dairesi Başkanı Hakkı Tomsu, Cer Dairesi Başkan Yardımcısı Nurettin Erguvanlı, Eskişehir Demiryolu Fabrikaları Müdürü Mustafa Ersoy, Adapazarı Demiryolu Fabrikası Müdürü Celal Taner, Ankara Demiryolu Fabrikası Müdürü Mehmet Nöker’e ek olarak iki de emekli subay.

Bir yandan bu ilk otomobilin yol tecrübeleri sürdürülürken bir yandan da Cumhurbaşkanı’ na sunulmak üzere B- motoru ile donatılan ikinci otomobilin yetiştirilmesine çalışılıyordu. Siyah renkteki bu 2 numaralı Devrim’ in son kat boyası ancak 28 Ekim akşamı vurulabildi. Pasta ve cilası Ankara’ ya sevk edilirken gece trende yapıldı. Buharlı lokomotiflerle çekilen trende bacadan sıçraması muhtemel kıvılcımlardan ötürü güvenlik önlemi olarak benzin depoları boşaltıldı.

Tren sabaha karşı Ankara’ ya ulaştı. İki Devrim Otomobili o zamanlar Sıhhiye semtinde bulunan Ankara Demiryolu Fabrikası’ na indirildi. Manevra imkanı sağlamak için depolarına yalnızca birkaç litre benzin kondu. Asıl ikmal sabahleyin Sıhhiye’ deki Mobil Benzin İstasyonundan yapılacak, sonra da Meclis’ e gidilecekti.

BENZİN OLAYI

29 Ekim sabahı, Devrim Arabaları motosikletli oldukça kalabalık bir trafik ekibinden oluşan eskortun arasında yola çıktı. Fakat önceden benzin konması planlanan arabada; eskorttakiler, benzin alma işinden haberleri olmadığı için, benzinciye uğramadan yola devam ederler.

Meclis’ in önüne gelindiğinde benzinin azaldığı anlaşıldı, aceleyle getirilen benzin 1. arabaya kondu. 2 numaraya konacağı sırada Cemal Paşa Meclis’ in önüne gelmiş ve Anıtkabir’e gitmek üzere 2 numaralı Devrim Otomobiline binmişti. Yola çıkıldı. Fakat 100 m. Kadar sonra motor öksürerek durdu. Cemal Paşa’nın, "Ne oluyor" sorusuna direksiyondaki Yüksek Mühendis Rıfat Serdaroğlu, "Paşam, benzin bitti" cevabını verdi. Paşa’dan özür dilenilerek 1 numaralı Devrim’e geçmesi rica edildi. Cemal Paşa Anıtkabir’e 1 numaralı otomobil ile gitti. İnerken "Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama, doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz" sözlerini söyledi.