Aydınlık, Soma katliamının bilirkişi raporuna ulaştı

Aydınlık, Soma'da 301 işçinin hayatını kaybettiği maden katliamına ilişkin hazırlanan bilirkişi raporuna ulaştı. Soma soruşturması dosyasına giren raporda, “Ocağın asıl sahibi olan Türkiye Kömür İşletmeleri ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri asli kusurludur” denildi. Bunun üzerine savcılar, ikinci dalga operasyon için düğmeye bastı, aralarında Türkiye Kömür İşletmeleri'ne (TKİ) bağlı Ege Linyitleri İşletmesi (ELİ) görevlilerinin de bulunduğu 24 kişi gözaltına alındı.

Manisa'nın Soma ilçesinde geçen 13 Mayıs'ta Soma Kömür A.Ş.'ye ait maden ocağında meydana gelen iş cinayetinde 301 işçi yaşamını yitirdi. Maden Bilirkişileri Prof. Dr. Ercüment Yalçın, Prof. Dr. Ahmet Hakan Onur, Elektrik Bilirkişi Prof. Dr. Eyüp Akpınar ile A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Alpaslan Ertürk tarafından hazırlanan 126 sayfalık bilirkişi raporu 5 Eylül 2014 tarihinde Soma Cumhuriyet Başsavcılığı'na sunuldu. Ancak 18 Eylül'de soruşturma dosyasına girdi.

Raporun sonuç bölümünde, katliamdaki kusur ve ihmaller maddeler halinde sıralandı.

TKİ maliyet kaygısıyla madeni devretti

Raporda, “Asli görevi kömür işletmeciliği olan, gerekli bilgi birikimi ve teknik personel desteğine sahip Türkiye Kömür İşletmeleri'nin, asıl işi olan yeraltı kömür üretimini, hizmet alım sözleşmesi ile, iş güvenliğini gözardı ederek, maliyet kaygısıyla alt işverene devretmesi nedeniyle TKİ Yönetim Kurulu Başkanı, TKİ İşletme Dairesi Başkanı asli kusurludur” denildi.

'Kaza önlenebilirdi'

Katliamın pek çok ihmal ve kusurun bir araya gelmesi sonucu gerçekleştiği vurgulanan raporda,“Kazanın önlenebilir olduğu fikri bilirkişi heyetimizce oluşmuştur” ifadelerine yer verildi. Ölümlerin kömürün kendiliğinden yanmasıyla oluşan karbonmonoksit zehirlenmesi sonucu meydana geldiği belirtildi. 16 Mayıs günü arama kurtarma faaliyetleri sırasında yangının sürdüğünü ifade eden bilirkişiler, olaydan iki ay sonra 16 Temmuz tarihinde yaptıkları ikinci keşif esnasında kömürün yanmaya devam ettiğini tespit etti.

TKİ ve şirket yangın riskini biliyordu

Eynez kömür sahasının 2006'da Ciner Holding'e ait Park Teknik A.Ş. tarafından TKİ'ye devredildiği hatırlatılan raporda, ocağın yüksek yangın riskinin devir başvurusunda vurgulandığına dikkat çekildi. Raporda, “Maden sahasının yüksek yangın riski taşıdığı TKİ ve işi devralan Soma Kömürleri A.Ş. tarafından bilinmektedir” denildi.

Sensörler dikkate alınmadı

Rapordaki diğer dikkat çekici ayrıntılar şöyle:

* Gaz izleme sensörleri, olayın başlangıcını haber vermiş. Ancak bu durum şirket yetkilileri tarafından dikkate alınmamıştır.

* Sensörlerden gelen bilgiler, ocakta meydana gelen kazanın olacağını önceden bildirmesine rağmen, çalışmaların durdurulmaması çok önemli bir ihmali göstermektedir.

* Havalandırma şekli ve yöntemi, yangın tehlikesi olan bir yer altı ocağı için uygun değildir. Yangın çıkması durumunda mevcut CO maskelerinin kullanım süreleri de düşünüldüğünde, temiz havaya çıkış yapılabilecek bir mesafe söz konusu değildir. Bu durum ölümlerin yüksek olmasının nedenlerinden birisidir.

Katliamın sorumluları

Katliamın asli sorumluları raporda şu şekilde sıralandı:

* TKİ Yönetim Kurulu Başkanı

* TKİ İşletme Dairesi Başkanı

* TKİ-ELİ Kontrol Baş Mühendisi

* TKİ-ELİ Soma Kömürleri A.Ş. Eynez Ocağı kontrol mühendisleri

* Maden İşleri Genel Müdürü

* 2010 yılından olay tarihine kadar Soma Kömürleri A.Ş. Eynez işletme projelerini inceleyen, denetleyen ve onay veren yetkili MİGEM kontrol ve Denetleme elemanları

* Olay tarihinden önceki son iki yıl içerisinde Soma Kömürleri A.Ş. Eynez İşletmesi'nde denetim yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu İş Müfettişleri

* İşveren (Yönetim Kurulu Başkanı)

* İşveren vekilleri (Genel Müdür, İşletme Müdürü, İşletme Müdür Yrd.)

* Ocak daimi nezaretçisi

* Teknik nezaretçi

* İş güvenliğinden sorumlu vardiya amirleri

* İş Güvenliği uzmanları

* Ocak havalandırma mühendisi

* Sensör kayıtlarından sorumlu olan teknik personel, asli kusurlu

Emniyet Başmühendisi, teknik nezaretçi, daimi nezaretçi ve iş güvenliği uzmanlarının da konuya ilişkin olarak gereken uyarı ve müdahalelerde bulunmadıkları için tali sorumlu oldukları tespit edildi.

Bakanlık müfettişleri için Danıştay'a başvuruldu

Soma katliamına ilişkin soruşturmada gözaltına alınan 24 kişiden 13'ü savcılıktaki ifadelerinin ardından serbest bırakıldı. Mahkemeye sevk edilen 11 kişi adli kontrol şartıyla serbest kaldı. 11 kişiden 6'sı için yurtdışı yasağı da konuldu.

Akhisar Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahiner de Soma soruşturmasına ilişkin yazılı açıklama yaptı. Şahiner, soruşturma çerçevesinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan kamu görevlileri hakkında soruşturma izni istendiğini belirtti. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın maden ocağını denetleyen kamu görevlileri hakkında soruşturma izni verdiğini hatırlatan Şahiner, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın gerekli izinleri vermediğini vurguladı. Şahiner “18 Eylül'de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın soruşturma izni verilmemesi kararına karşı soruşturmayı yürüten Soma Cumhuriyet Savcıları tarafından Danıştay 2. Dairesine itiraz edildiği kamuoyuna saygı ile duyurulur” ifadelerini kullandı.

Haber: Gamze Çınlar-Irmak Mete

Aydınlık