AKM'de inşaat durdu mu? 5 ayda çivi bile çakılmadı

Sözcü'nün haberine göre; İstanbul Taksim'de 1969 yılında açılan tescilli kültür varlığı Atatürk Kültür Merkezi (AKM), 2008 yılında depreme dayanıklı olmadığı gerekçesiyle güçlendirme çalışması yapmak üzere kapandı.

Kaderine terk edilen ve kullanılamaz hale getirilen AKM'de başlayan güçlendirme ve restorasyon çalışmalarından vazgeçilerek tartışmalı şekilde yıkım kararı alındı. Yıkım kararı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2017 yılında açıklandı. AKM'nin yerine yapılacak yeni binanın tanıtımını yapan Erdoğan, 2019 yılının sonuna kadar yeni opera binasının İstanbul’a kazandırılacağını duyurdu.

Ruhsat başvurusu yok, proje de değiştirildi

Beyoğlu Belediyesi tarafından 13 Şubat 2018 tarihinde “yapı yıkım izin belgesi” verilerek AKM'nin yıkımına başlandı. 3 buçuk aylık çalışmanın sonunda AKM binası 30 Mayıs 2018 tarihinde tamamen yıkıldı.

Alandaki enkaz kaldırıldı. Ancak 2019 yılı sona ermeden açılması hedeflenen yeni opera binası için bugüne kadar çivi bile çakılmadı.

Yıkımın üzerinden geçen 5 aya karşın AKM'nin yerine yapılacak yeni opera binasının inşaatı için belediyeye ruhsat başvurusu dahi yapılmadığı iddia ediliyor. İstanbul 2 Numaralı Koruma Kurulu'nun onay verdiği avan (ön) projenin ardından yine kurulun onayına sunulması gereken uygulama projesinin hala kurula gönderilmediği öğrenildi. Edinilen bilgiye göre yeni opera binası projesinde ekonomik nedenlerle bazı değişiklikler de yapıldı. Maliyetin düşürülmesi için projeden bazı bölümlerin çıkarıldığı, daha ucuz malzeme kullanımı için projenin değiştirildiği öğrenildi.

Simgesel bir yapı olduğu için yıkıldı

Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhcu, AKM'nin Cumhuriyet döneminin simgelerinden, modern mimarlığın önemli örneklerinden çok önemli bir anıtsal yapı olduğuna dikkat çekerek “AKM tam da bu özellikleri nedeniyle yıkıldı. Ulusal ve uluslararası koruma mevzuatı çerçevesinde binanın aslına uygun olarak restore edilmesi gerekiyordu. Buna rağmen ideolojik bir bakışla cumhuriyetin simgesel değeri ortadan kaldırıldı” dedi.

Ekonomik kriz bahane ediliyor

Muhcu, AKM'nin hukuka aykırı şekilde yıkıldığını, aradan geçen sürede yerineyapılacak yeni bina ile ilgili uygulama projesi çizimlerinin koruma kuruluna, belediyeye ve ilgili kurumların onayına sunulup ruhsat alınması gerektiğini ancak bu işlemlerin yapılmadığını vurguladı. Uygulama projesinin hâlâ onaylanmamış olmasının dikkat çekici olduğunu ifade eden Muhcu “Kaynak yetersizliği gerekçesi ile projenin uygulanması ile ilgili sürecin durdurulduğu anlaşılıyor. AKM'nin aslına uygun restorasyonu için devlet bir kuruş dahi vermeden sponsorluk yöntemi ile bu bina tamamlanabilirdi. Yerine yapılması düşünülen binanın bütün ödeneğinin hazineden karşılanması öngörüldü. Gelinen noktada kriz de bir bahane haline geldi. Bina ile ilgili uygulama ve yapım süreçleri durdu” diye konuştu.

AKM'yi unutulmaya bıraktılar

Muhcu, şöyle devam etti: “2019'un ilk çeyreğinde bitecek dediler ama daha çivi bile çakılmadı. AKM ile ilgili ne başından beri bir samimiyet sorunu vardı. O simgesel binayı yıkmak için yeni proje bahane olarak kullanıldı. Samimi olsalar inşaat bugün önemli bir aşamaya gelmiş olurdu. Şimdi krizi bahane ederek daha çok ticari fonksiyonlar içeren bir projeye dönüştürülebilme riski var. AKM'yi resmen unutulmaya bıraktılar. AKM hala aslına uygun olarak restore edilebilir bunun için kaynak bulunabilir.”

1970 yılında yandı

1969 yılında Devlet Opera ve Balesi ile Devlet Tiyatroları'nın eserlerini icra etmesi amacıyla açılan AKM, 1970 yılında büyük bir yangın geçirdi. Tekrar onarılarak 1977 yılında faaliyet göstermeye başladı ve “Atatürk Kültür Merkezi” adını aldı. Sayısız opera-bale, tiyatro gösterilerine ve uluslararası festivallere ev sahipliği yapan AKM 2008'de kapılarını kapadı. Restorasyon süreci tartışmalı şekilde yıkım kararı ile sonuçlandı. Yeni binanın mimarlığını AKM’nin ilk binasının mimarı Hayati Tabanlıoğlu’nun oğlu Murat Tabanlıoğlu üstlenmiş durumda.