Soma maden faciası davasına 'Mahkeme heyeti değişmesin' talebi

Duruşma öncesinde aileler son Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) kararnamesiyle mahkeme heyetinin başka illere atanması kararına tepki gösterdi. Mağdur aileler ile avukatları, mahkeme heyetinin görevlerinde kalması için dilekçeyle başvuruda bulundu. Gergin geçen duruşma sonrasında açıklama yapan CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, mahkeme heyetinin yerinde kalmasını istedi. Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu da heyetin değiştirilmesinin adaletin intiharı olacağını belirterek bu nedenle HSK'nın bu karardan dönmesini istedi. Heyet bugün son kez davaya baktı.

Soma'da 13 Mayıs 2014 tarihinde meydana gelen faciada 301 madencinin yaşamını yitirmesinin ardından başlatılan adli soruşturmada, haklarında 'Olası kastla öldürme', 'Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma', 'Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama' suçlarından 301 kez olmak üzere 2 yıldan 25 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılan toplam 51 sanığın yargılanmasına, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde yeniden başlandı.

Duruşma öncesinde, Gar önünden yargılamanın yapılacağı kültür merkezinin yakınına kadar sivil toplum kuruluşu üyeleriyle yürüyen Somalı işçilerin aileleri, davanın sonuna kadar takipçisi olacaklarını söyledi. CHP Grup Başkanı Vekili Özgür Özel, CHP Manisa Milletvekili Tur Yıldız Biçer'in de destek verdiği madenci aileleri, mahkeme heyetinin değiştirilmesine de tepki gösterdi.

YENİ GELEN SAVCI SÜRE İSTEDİ

Yoklamayla başlayan duruşmada, mahkeme heyetinin değiştirilmesinin gerginliği yaşandı. Son duruşmadan bu yana mahkeme dosyasına konulan belgelerin okunmasından sonra mütaalası sorulan Cumhuriyet Savcısı Süleyman Topan, göreve yeni atandığından 300 klasörden oluşan dosyayı inceleyemediğini belirterek, bu nedenle süre istediğini mahkeme heyetine bildirdi. Savcı Topan ayrıca sanıkların tutukluluk hallerinin devamını talep etti.

Ardından söz alan mağdur ailelerin avukatları da, mahkeme heyetinin değiştirilmesi kararını eleştirdi. Dosyaya hakim olan heyetin kararı vermesi gerektiğini savundu. Avukatlar, mahkeme heyetinin değiştirilmesi durumunda ise mücadelelerine aynen devam edeceklerini, adil yargılamanın yapılması içini her yolu deneyeceklerini söyledi.

CAN GÜRKAN'A AİLELER TEPKİ GÖSTERDİ

Tutuklu sanıklardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, duruşma savcısının değişmesinden dolayı dosyaya yönelik özet bilgi vermek istediğini söyledi. Duruşma salonunda bulunan aileler, Can Gürkan'a tepki gösterdi. Yerinden kalkan madenci çocuklarından biri, "Hakim bey benim babam öldü. Ben size güvendim. Sizi de aldılar. Gitmeyin" diyerek ağladı.

Hakaret ve baskı altında savunma yapmaya çalıştıklarını ifade eden Can Gürkan ise "Yargılama yalan bir iddianameyle başladı. Kömür yangını çıkmadı. İddianame ne diyorsa sonradan gerçek çıkmadı. Ortada olmayan iddialar vardı. Bütün yalanlarını burada bir bir sorguladık. Günlerdir adalet yürüyüşü yapılıyor. 'Tutuklu yargılama ağırdır' deniyor. Burada tutuklama istiyorlar. Biz sadece maddi gerçeğin ortaya çıkmasını istedik. Maddi gerçekten bu kadar uzak bir iddianame olursa, yargılamaya ne gerek vardı? Bizi baştan cezalandırsalardı" dedi.

Can Gürkan'ın savunmasında sık sık bilirkişi raporunu eleştirip elektrik mühendisinin anlatımına göre raporun yayımlandığını söylemesi üzerine araya giren Mahkeme Başkanı Aytaç Ballı, "Raporu elektrik mühendisi tek başına hazırlamadı" yanıtını verdi. Can Gürkan, tutukluluk durumlarının da artık infaza dönüştüğünü dile getirdi.

Duruşmada söz alan diğer tutuklu sanıklar da, tutuksuz yargılanmayı talep etti. Ayrıca tutuklu sanıklardan İsmail Adalı, yeni bir bilirkişi araştırması istedi. Duruşmada Can Gürkan'ın avukatı Kadir Çekin söz aldığı sırada, acılı ailelerin tepkisi daha da büyüdü. Bazı mağdur yakınları baygınlık geçirdi. Müdahalelere rağmen ailelerin tepkilerinin dinmemesi üzerine Mahkeme Başkanı Aytaç Ballı, duruşmaya ara verdi.

HERKESİ TEPKİ VERMEYE DAVET ETTİ

Bu gelişmelerden sonra duruşma salonu önünde basın açıklaması yapıldı. Mağdur ailelerin avukatlarından Can Atalay, "Türkiye'de adaletsizlik ne boyuta geldi buraya bakılsın. Mahkeme salonlarında hakimler tehdit edildi. Bu kadar haksızlık karşısında, taş olunsa çatlanır. Biz her zaman bu hakimlerin vereceği kararlara kefil olmadığımızı söyledik. Ama sanıkları, mağdurları aileleri tanıkları onlar dinledi, madeni onlar inceledi. Bu heyetin karar vermesi gerekir" dedi.

"ELBİSTAN'DAKİ KAZAYI PARA CEZASIYLA GEÇİŞTİREN HAKİM ATANDI"

CHP Grup Başkan Vekili Özgür Özel de, "Hakim değiştirilmek istendiğine dair duyumlar alıyorduk. Bunu Adalet Bakanı'na sorduk ama cevap alamadık. 'Hakim ben bildiğim yoldan ayrılmam. Yargılamamı tamamlayıp sonuçlandıracağım' deyince yeni heyetle değiştirildi. Bu hükümet gelince yolsuzluk, yoksulluk ve yasaklarla mücadele edeceğini söylüyordu. Artık bundan sonra gelen hükümetler, dördüncü 'Y' olan yüzsüzlükle de mücadele etmek zorunda kalacak. Kütüphane büyüklüğündeki dosyaya hakim olan heyet yerine, Afşin Elbistan'daki maden kazasında çocuklarının kemiklerine aileler kavuşmadan, yargılamayı para cezasıyla geçiştiren hakim buraya atandı. Ben tüm Türkiye'ye, Soma için yalvarıyorum. Bu karar değiştirilebilir. Heyet görevine devam edebilir. Herkes sesini yükseltsin, tepki göstersin. İlk gün Soma için gözyaşı dökenler gelin, ortak tepki verelim. Bu insanlar bu heyete güvenmiş" diye konuştu.

Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu da, "Bu insanlar bu heyete güvenmiş. Bu, güven kaybetmiş yargı için çıkış noktası olabilir. HSK'nın bundan memnun olması lazım. Heyetin değiştirilmesi, adaletin intiharıdır. Bunun yanlışlıkla olduğuna inanmak istiyorum. Atamayı HSK'dan geri almalarını talip ediyorum. Bu HSK için bir imtihandır" dedi.

AİLELERLERDEN HSK'YA HEYET TALEBİ

Bu arada HSK'nın son yaz kararnamesinde, bugün son kez davaya bakan Mahkeme Başkanı Aytaç Ballı ile üye hakim Esra Dokur'un görev yerinin değiştirilmesine mağdur aileler ile avukatların yanı sıra, farklı çevrelerden de tepki geldi. Aileler ve avukatları HSK'ya başvurup heyetin görevden alınmamasını talep etti. Bunun yanı sıra aileler, avukatları, gazeteci, siyasetçi ve STK temsilcisi gibi 301 imzalı da bir metin yayımlandı. Davaya başlayan hakimlerin yargılamayı tamamlamasının istendiği metinde şu ifadelere yer verildi:

"Soma'da 13 Mayıs 2014'te yaşanan ve 301 işçinin ölümüne yol açan maden katliamı için bir sene sonra dava açıldı ve duruşmalara 13 Nisan 2015'te başlandı. Dava devam ediyor. Maktul, mağdur ve sanık sayısı çokluğu ile bin civarında tanığın ifadesiyle, ortalama 500 sayfalık bilirkişi raporlarıyla; teknik detaylara hakim olunması oldukça uzun zaman alan bu davanın mahkeme heyeti 2017 Yaz Kararnamesi ile görevinden alınmıştır. Böylece, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Aytaç Ballı ve üye hakimi Esra Dokur'un görev yerlerinin değiştirilmesi ile dosyayı başından itibaren takip eden hakim kalmamıştır. Toplumsal vicdanı yaralayan bir katliam ile ilgili yürütülen yargılamada delillerle doğrudan temas etmeyen hakimlerin, dosyadaki belgeleri okuyarak karar vermelerinin adil yargılanmayı sağlayamayacağı endişesi hakimdir. Bu sebeple, davalarının peşinde olan Somalı aileler, Hakimler ve Savcılar Kurulu'na yapacakları başvuru ile İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'nin 6'ncı maddesi ve Anayasamızın 36'ncı maddesi uyarınca adil yargılama talebinde bulunacaklar ve görev değişikliği kararına itiraz edeceklerdir. Bizler de aşağıda isimleri olan 301 kişi olarak, 2017 Yaz Kararnamesi ile görev yeri değiştirilen heyetin göreve iadesini, davaya başlayan ve dosyayı bilen hakimlerin karar vermesini talep ediyoruz."

DAVANIN GEÇMİŞİ

Manisa'nın Soma İlçesi'nde 13 Mayıs 2014'teki maden kazasında, 301 madenci hayatını kaybetti. Faciadan sonra başlatılan adli süreçte, aralarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ile İşletme Müdürü Akın Çelik'in de aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Facianın yıldönümüne iki ay kala 2 Mart 2015 tarihinde iddianame Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. İddianamede, tutuklu 8 kişi için, 'olası kastla öldürme' suçundan 301 kez 20-25 yıl, 'neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama' suçundan 162 kez 2-6 yıl hapis cezası istedi. Tutuksuz 38 zanlı için de, 'Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma' suçundan 2-15 yıl hapisle cezalandırılmaları istendi. Ancak bu kişilerden, 25'inin cezalarının, kusur durumundan dolayı 3'te 1 oranında artırılması talep edildi. Geçen yıl 25 Aralık'taki duruşmada da tutuklu sanıklardan maden mühendisleri Hilmi Kazık ve Yasin Kurnaz, tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Son birikişi raporundaki suçlamalardan dolayı, Alp Gürkan, Hayri Kebapçılar, Mustafa Yiğit, Murat Bodur, Haluk Sevinç hakkında da bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermekten 15 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı. Dava ana dosya ile birleştirildi.

DAVANIN SANIKLARI

Cezalandırılmaları istenen sanıklardan tutuklu olan ilk 6 kişi: Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Ramazan Doğru, Maden Mühendisi, İşletme Müdür Yardımcısı İsmail Adalı, İşletme Müdürü Akın Çelik, maden mühendisi Ertan Ersoy ve emniyet teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik. Tutuksuz yargılanan 45 sanık ise maden mühendisleri Alp Gürkan, Hayri Kebapçılar, Mustafa Yiğit, Murat Bodur, Haluk Sevinç, Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık, Yalçın Erdoğan, Harun Güneş, Fuat Ünal Aydın, emniyet teknikerleri Ergün Yılmaz, Coşkun Derici, Necati Karadeniz ve Harun Yılmaz, Erdem Cambaz, Serkan Kocaman, Soner Günay, Ümit Şahin, Nazmicem Nesemioğulları, Hüseyin Alkan, Adem Ormanoğlu, Burhan Karabaş, Sertaç Büyükgüney, Nimetullah Uğurlu, Efkan Kurt, Mehmet Bayri, Sertan Günay, Batuhan Ünlüyol, Ozan Sezer, Erdoğan Cinoğlu, Halil Sarı, Serhat Dinç, Saltuk Alp Demir, Uğur Karabulut, Serdar Günay, Mehmet Uçgun, Ömer Değirmenci, Fahri Pançar, Olcay Erşin, Mehmet Avcı, Halil Burhan, Hüseyin Ergin, Hilmi Karakoç, Mehmet Erez ve Caner Uysal'dan oluşuyor.