Tunus ve Suriye'nin gerisindeyiz

Danıştay 6. Dairesi, Manisa Soma'ya bağlı Yırca köyünde termik santral için 6 binden fazla zeytin ağacının kıyımına neden olan bakanlar kurulunun acele kamulaştırma kararını iptal etti. Zeytin ağaçlarıyla ilgili tartışmaların sürdüğü bir dönemde zeytin üretimiyle ilgili rapor yayınlayan Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) ise "Yıllarca zeytin tarımı desteklendi, zeytinyağı üretimi teşvik edildi. Ama şimdi zeytinlikler maden ve enerji yatırımlarına, inşaat devlerine kurban ediliyor" uyarısında bulundu. ZMO'nun zeytin raporuna göre 2012-2013 sezonunda dünya zeytinyağı üretimi sıralamasında Türkiye 180 bin tonla Tunus ve Suriye'nin gerisinde kaldı.

İşte yıkım politikalarıyla yatıp kalkan Türkiye'nin zeytin ağacıyla imtihanı...

DANIŞTAY YIRCA'DAKİ ZEYTİN KIYIMINI İPTAL ETTİ

Manisa'nın Soma İlçesine bağlı Yırca köyünde Kolin şirketi tarafından yapılmak istenen termik santral uğruna 6 bin 600 civarındaki zeytin ağacının katledilmesine neden olan bakanlar kurulunun acele kamulaştırma kararını Danıştay iptal etti. Yırca köylülerinin açtığı davayı gören Danıştay 6. Dairesi, acele kamulaştırmanın ancak ülke savunması için alınabileceğine vurgu yaptığı kararın gerekçesinde, zeytin yasası ve uluslararası sözleşmelere de atıfta bulundu.

ZMO RAPORU: 'ZEYTİN MADEN VE ENERJİYE KURBAN EDİLİYOR'

Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) ise son yıllarda hız kazanan enerji, konut ve madencilik gibi yatırımlara kurban edilen Türkiye'nin zeytinlikleriyle ilgili bir rapor yayınladı. "Yıllarca zeytin tarımı desteklendi, zeytinyağı üretimi teşvik edildi. Ama şimdi zeytinlikler maden ve enerji yatırımlarına, inşaat devlerine kurban ediliyor" ifadelerine yer verilen ZMO'nun zeytin raporunda, dünya zeytin ve zeytinyağı üretiminde Türkiye'nin yeri konusunda bilgi ve rakamlar aktarıldı.

ZEYTİNİN ANAVATANI ANADOLU

Zeytinin anavatanının Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni de içine alan Yukarı Mezopotamya ve Güney Ön Asya olduğuna dikkat çekilen raporda, "günümüzde zeytin bitkisinin anavatanı Mardin, Hatay, Suriye, Filistin ve Kıbrıs adasını içerisine alan bölge kabul edilmektedir. Türkiye bulunduğu coğrafi konum ve sahip olduğu Akdeniz iklimi özellikleriyle, İtalya, İspanya, Yunanistan ve Tunus gibi diğer Akdeniz ülkeleriyle birlikte dünyanın önde gelen zeytin ve zeytinyağı üreticilerindendir. Ülkemizde zeytin ve zeytinyağı üretimi daha çok Ege ve Marmara bölgesinde yapılmaktadır. Aydın, İzmir, Muğla, Balıkesir, Manisa ve Çanakkale üretimin gerçekleştiği başlıca illerdir" bilgisine yer verildi.

BU YIL 180 BİN TON ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ BEKLENİYOR

2013-14 sezonunda Türkiye'nin zeytinyağı üretiminin tahmini 180 bin ton olduğu kaydedilen raporda, zeytinyağı ihracatının da yıldan yıla zeytin ve buna bağlı olarak zeytinyağı üretimindeki dalgalanmalar nedeniyle artış ve düşüşler gösterdiğine dikkat çekilerek, “Türkiye net zeytinyağı ihracatçısı ülkeler arasında bulunmaktadır. Parasal olarak en yüksek zeytinyağı ihracatı 2005 yılında 300 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. Miktar bazında en yüksek ihracatın ise 2013 yılında 92 bin ton olarak yapıldığı görülmektedir” denildi.

ZEYTİNYAĞINDA TÜRKİYE SURİYE'NİN ARDINDAN DÜNYA ALTINCISI

2012- 2013 sezonunda dünya zeytinyağı üretimine ilişkin rakamlara da yer verilen raporda, Türkiye İspanya, İtalya, Yunanistan, Tunus ve Suriye'nin ardından 6. sırada yer alırken Türkiye'yi Fas, Cezayir ve Portekiz izliyor.

ZEYTİNYAĞI DÜNYA LİDERİ İSPANYA'DA 8, TÜRKİYE'DE İSE 9,5 LİRA

Zeytincilikte kullanılan girdilerden başta akaryakıt ve enerjinin ucuzlatılması, Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi gerektiğinin altı çizilen ZMO'nun zeytin raporunda, "zeytinyağının diğer ülkeler dikkate alındığında ciddi teşvikler alması zorunlu görülüyor. Bugün İspanya zeytinyağının litresini 8 liraya satıyor, bizde ise hammadde hali 9.5 liradır" bilgisine yer verilirken çözüm için alınması gerek önlemler ise şöyle sıralandı:

'ZEYTİNLİKLERİ MADENCİLİĞE AÇAN YASA GERİ ÇEKİLSİN'

"Zeytincilikte piyasayı regüle edici fiyat ve destek modellerinin uygulanmalı; ayrıca havza bazlı destek modelinde geleneksel eğimli alanlarda kurulu zeytinlikler için ilave destek verilmeli. Stratejik bir ürün olması nedeniyle zeytinyağının prim sisteminin zeytinyağına değil ham dane zeytine 50 Krş ya da zeytinyağına 1-1,5 TL seviyelerine çıkarılması. Zeytin alanlarında maden aramalarına imkan tanıyan, 'Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılmasına dair Kanun'da değişiklik içeren yasa teklifinin geri çekilmesi. Yerli zeytin gen kaynaklarının korunması ve fidan ithalatının engellenmeli; ayrıca 'Deliceler' aşılanmalı ve 300-400 m. rakımlı, bozuk orman arazilerinde zeytinlik tesisine izin verilmeli."

Yusuf Yavuz

ulusalkanal.com.tr