NATO tatbikatına Ankara mesafeli

Tevfik Kadan / Aydınlık Gazetesi

Karadeniz'de Ukrayna'nın ev sahipliğinde çok sayıda NATO gemisinin katılımıyla düzenlenecek Sea Breeze-2021 (Deniz Meltemi) Davet Tatbikatı bugün başlıyor. 28 Haziran-10 Temmuz günleri arasında sürecek tatbikata 6 kıtadan 32 ülke, 5 bin asker, 32 gemi, 40 uçak, 18 özel operasyon ve dalış timinin katılacağı bildirildi. Katılımcılar arasında ev sahibi Ukrayna'nın yanında Türkiye, İtalya ve Romanya'dan oluşan SNMG-2 (NATO Daimi Deniz Görev Grubu-2) ile ABD, Arnavutluk, Avustralya, Bangladeş, BAE, Brezilya, Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Fas, Fransa, Güney Kore, Gürcistan, Hollanda, İspanya, İsrail, İsveç, İngiltere, Japonya, Kanada, Letonya, Litvanya, Mısır, Moldova, Norveç, Polonya, Pakistan, Romanya, Senegal, Türkiye, Tunus ve Yunanistan yer alıyor.

Tatbikat kapsamında oynanacak savaş oyununun yanında amfibi çıkarma tatbikatı ile hava ve denizaltı savunma harbi eğitimleri ve mayın imha faaliyetleri yürütüleceği öğrenildi. Savaş oyununun düşman kuvveti ise açıklanmasa da Rusya olacak.

ABD ÇUVALLI GEMİYİ GÖNDERDİ

Tatbikat öncesinde, savaş gemileri, arka arkaya Türk Boğazlarından geçerek Karadeniz'e çıktılar. ABD adına tatbikatta yer alacak geminin, 6. Filo'ya bağlı İspanya'da konuşlu USS Ross muhribi olduğu bildirildi. USS Ross, 2014'te Sarayburnu'na demirlediğinde Türk halkının tepkisini çekmiş, Türkiye Gençlik Birliği üyeleri de Ross'un personelinin başına İstanbul'da çuval geçirmişti. 76 borda numaralı USS Ross, dün Karadeniz'e çıkar çıkmaz da Rus Donanması tarafından takibe alındı. Aerleigh Burke sınıfı bir hava savunma muhribi olan USS Ross, üzerinde konuşlu AEGIS sistemi ile dikkat çekiyor. Anti-balistik füze savunma kabiliyeti dahilinde 1200 kilometre menzilli RIM-161 (SM-3) füzeleri taşıyan Ross, Rusya'nın çevrelenmesi politikası içinde önemli bir rol üstleniyor.

RUSYA: TATBİKAT ALTINDA KİEV'E SİLAH TAŞINACAK

Rusya, tatbikat öncesi İngiltere ile yaşadığı gerginliğin ardından Karadeniz'de tetikte bekliyor. Geçen günlerde Kırım'da Rus karasularını ihlal eden İngiliz savaş gemisine yönelik uyarı ateşi açan ve bir Su-24 jeti ile HMS Defender'ın rotasına sanal bombardıman yapan Rusya, tatbikat süresince benzer bir tacizin yaşanmaması konusunda uyarıda bulundu. Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Tümgeneral Igor Konashenkov ve Moskova'nın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Daimi Temsilcisi Alexander Lukashevich de yaptıkları açıklamalarda; “Sea Breeze-2021 Tatbikatı'nın ABD'nin Ukrayna'ya sessizce silah, mühimmat ve malzeme sağlaması için bir kılıf olduğunu” iddia etti. ABD ve İngiltere'ye “kışkırtmalardan uzak durmaları” çağrısı yapan Moskova, bölgedeki askeri önlemlerini de maksimum seviyeye çıkardı. Rusya Savunma Bakanlığı, 22 Haziran'da Karadeniz Filosu'nun “Karadeniz'de bir düşmanın su üstü gemisini imha etme tatbikatı” yaptığını, bu kapsamda da “Bal” ve “Bastion” kıyı savunma sistemlerinin Kırım Yarımadası'na konuşlandırıldığını açıkladı.

'TÜRKİYE PEK İLGİLENMİYOR'

Türkiye, tatbikata TCG Barbaros firkateyni ile katılma kararı aldı. Aydınlık'a bilgi veren askeri uzmanlar, Türkiye'nin son yıllarda NATO tatbikatlarına katılımını en düşük seviyeye indirdiğini söyledi. Türkiye'nin tutumuyla ilgili Sputnik'e konuşan Rusya Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Türkiye Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Andrey Boldırev, “Ukrayna, her şekilde bu tatbikatın yapılması lehine açıklamalar yaparken; örneğin Türkiye pek ilgilenmiyor. Ankara, Moskova'ya karşı kışkırtıcı eylemlerde yer almak istemiyor. Bu nedenle, bence, Sea Breeze katılımcıları arasında şu ya da bu şekilde tam bir anlaşmanın olmaması, yaklaşan tatbikatın doğasını ve etkinliğini etkileyecek.” değerlendirmesinde bulundu.

ARKA PLANDA SİBER SAVAŞ

Tatbikat öncesi Karadeniz'de ilginç de bir siber savaş yaşanıyor. Geçen haftasonu İngiliz muhribi HMS Defender ile Hollanda muhribi HNLMS Evertsen'in konum izleme bilgileri (AIS), gemilerin Sivastopol yakınlarında, kıyıdan iki mil kadar uzakta olduklarını gösterdi. Fakat aynı saatlerde gemilerin Ukrayna'ya ait Odessa Limanı'nda demirli oldukları görüldü. Gemilerin konum bilgilerinin sistemde kim tarafından nasıl değiştirildiği anlaşılamadı. Konuyla ilgili karşılıklı suçlamalar gelirken, bu tarz kışkırtmaların bölgede tansiyonu yükseltebileceği bildirildi.

PUTİN'DEN UYARI

ABD'nin son yıllarda Ukrayna'ya yönelik kapsamlı yardımları ve bölgedeki kışkırtmaları, geçen hafta Rus lider Vladimir Putin'e soruldu. Alman Die Ziet'a bir yazı yazan Putin, “2014'teki Ukrayna trajedisi, saldırgan politikaların yol açtığı sonuçların bir örneğidir” dedi. ABD ve Avrupa'nın, Ukrayna Anayasası'na aykırı bir silahlı darbeyi aktif olarak desteklediğini kaydeden Rus lider, “Her şeyin başladığı yer burasıydı. Bunu neden yaptılar? Halbuki o dönem görevde olan Cumhurbaşkanı (Viktor) Yanukoviç, muhalefetin tüm taleplerini zaten kabul etmişti. ABD neden darbeyi organize etti, Avrupa ülkeleri neden Ukrayna’da bölünme ve Kırım’ın ayrılmasını tetikleyen bu durumu iradesizce destekledi?” diye sordu.

Yazısında 1999 yılından bu yana NATO’nun beş dalga ile daha da genişlediğine dikkat çeken Putin, “İttifak’a eski Sovyetler Birliği ülkeleri de dahil olmak üzere 14 yeni ülke girdi, böylelikle ayırıcı çizgilerin olmadığı bir kıta hayali etkin biçimde gömülmüş oldu. Şu anda Avrupa’daki güvenlik sistemi ciddi şekilde zayıfladı. Gerginlik artıyor, yeni bir silah yarışına yönelik riskler gerçek oluyor” ifadelerini kullandı.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), geçen hafta “Ukrayna kuvvetlerinin ülkenin toprak bütünlüğünü korumasına, sınırlarının güvenliğini sağlamasına ve NATO ile birlikte çalışabilirliği geliştirmesine yardımcı olmak için eğitim ve ekipman desteklerini içeren 150 milyon dolarlık yeni bir yardım paketi sağladıklarını” duyurmuştu. Açıklamada, söz konusu 150 milyon doların ABD Kongresi'nin 2021 mali yılı savunma bütçesinden Ukrayna'ya verilmesi şart koşulan 250 milyon dolarlık yardımın parçası olduğu kaydedilmişti.

RUSYA GÜCÜNÜ KATLADI

Soğuk Savaş'ın en sıcak günlerinde dahi Karadeniz'de yalnızca 4 gemi bulunduran Rusya, son yıllardaki NATO kışkırtmalarına karşı Karadeniz Filosu'nu ciddi şekilde tahkim etti. Rusya'nın Kardeniz Filosu'ndan yapılan bir açıklamada, 2015’ten bu yana 'Amiral Grigoroviç' ve 'Amiral Essen' adlı iki fırkateynin, kruz füzeli 6 adet denizaltının ve 10’un üzerinde devriye botunun Karadeniz Filosu'na katıldığı belirtildi. Bunun yanında 2 adet yeni nesil römorkör, modüler dalış platformları, yüzer vinç ve diğer destek gemileri de Karadeniz'de göreve başladı. Böylece Karadeniz Filosu'nun büyüklüğü 50 gemiyi aştı. Bu dönemde Hazar Filosu'na bağlı gemiler de sık sık Karadeniz'e inmeye başladı. Son olarak Nisan 2021'de Hazar Filosu'nda görev yapan 15 gemi tatbikat için Karadeniz'e geçmişti.

Karadeniz'deki olası bir silahlanma yarışına karşı ise Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nde; “Karadeniz'in en güçlü donanmasının tonajı, bu denizdeki en güçlü olan donanmanın tonajını en az 10 bin ton aşarsa; diğer kıyıdaş ülkeler Karadeniz donanmalarının tonajlarını en çok 45 bin tona varıncaya değin artırabilirler.” hükmü yer alıyor.

İSRAİL'İN OLDUĞU YERDE TÜRK ÇIKARI OLMAZ

1997 yılından bu yana her yıl düzenlenen Sea Breeze tatbikatına, bu sene çok sayıda yeni ülke katılıyor. Son olarak 2012'de tatbikata katılan İsrail de bu yıl Karadeniz'e gemi gönderiyor. İsrail Donanması son olarak nisan ayında Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte Yunanistan liderliğindeki Iniochos Tatbikatı'na katılmıştı. İsrail ve Yunanistan'ın mart ayındaki Noble Dina Tatbikatı'nda ise Fransa ve GKRY de yer almıştı. Bunun yanında İsrail; İtalya, İngiltere ve ABD ile birlikte bu ayın başlarında Falcon Strike adlı bir tatbikatta F-35'lerle eğitim yapmıştı. Türkiye karşıtı tüm faaliyetlere katılan İsrail'in Sea Breeze'e yıllar sonra gelmesi de dikkat çekiyor.