Türkiye’nin buğday üretimi kritik eşiğe düştü!

Yusuf Yavuz

Dünya buğday üretiminde üst üste rekor artışlar yaşanırken Türkiye’nin buğday üretimi kritik eşiğe düştü. Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu NASA’nın kuraklık uyarısını yersiz bulup eleştirirken, buğday üretiminde beklenen düşüşün kaynağının ise yağışlardaki azalma olduğu açıklandı. Türkiye bu kış uzun yıllar ortalamasının oldukça altında yağış alırken, en sert düşüş yüzde 35’le Akdeniz Bölgesi’nde yaşandı. Ulusal Hububat Konseyi ilgilileri uyararak, buğday ekim alanlarının daha da düşmemesi için bütün kesimlerin çaba göstermesi gerektiği çağrısında bulundu.

Ulusal Hububat Konseyi (UHK) tarafından hazırlanan ve 2015-2016 üretim yılını ele alan buğday raporunda, Türkiye’nin buğday üretiminde yüzde 4,6 oranında düşüş beklendiği kaydedildi. Türkiye’nin uzun yıllar buğday üretiminin 20 milyon 355 ton olarak kabul edildiğine dikkat çekilen raporda, bu yıl 19 milyon 413 ton üretim beklendiği vurgulandı. Türkiye’nin buğday üretiminin stratejik olarak 19 milyon tunun üzerinde tutulması, buğday ekim alanlarının ise kritik eşik olan 8 milyon tonun altına düşürülmemesi gerektiğinin altı çizilen raporda, “Şu anki buğday ekim alanı bu kritik eşik civarındadır, bunun altı sürdürülebilirlik ve stratejik konum açısından risk oluşturacaktır. Bu nedenle tüm kesimlerin buğday ekim alanlarının bu düzeyde tutulması ve aşağıya düşmemesi için çaba gösterilmesi gerekmektedir. Karar alıcıların yeni destekleme modelleri ve teşvik yöntemlerini uygulamaya koymaları gerekmektedir” uyarılarında bulunuldu.

ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ BUĞDAY RAPORU: ÜRETİM DÜŞECEK

Ulusal Hububat Konseyi, Türkiye’nin 2015-2016 buğday üretim yılıyla ilgili değerlendirme raporu yayınlandı. Buğday üretiminde yaklaşık yüzde 5’lik bir düşüş beklendiğine dikkat çekilen UHK raporunda, bu üretim yılında ülke ortalamasının 374 mm yağış aldığı belirtilerek, bu rakamın 388 mm olan uzun yıllar ortalamasının yüzde 3.6 civarında altında olduğu kaydedildi. Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerindeki yağış ortalamasında geçmiş dönemlere göre artış gözlenirken, diğer bölgelerde ise değişen oranlarda azalışlar görüldüğüne işaret edilen raporda, yağıştaki en yüksek azalışın Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Ege bölgelerinde yaşandığı, bu bölgeleri ise Marmara ve İç Anadolu’nun izlediği kaydedildi.

EN FAZLA YAĞIŞ DÜŞÜŞÜ ANTALYA’DA

Ekim 2015 ile 31 Mart 2016 döneminde 335 mm yağış alan Akdeniz Bölgesi’nin, 519 mm olan uzun yıllar ortalamasının yüzde 35 altına düştüğü kaydedilen UHK raporunda, “kış aylarındaki en dramatik düşüklük sonbahar yağışlarında olduğu gibi yine ülke genelinde Akdeniz bölgesinde kaydedilmiş olup, bu yağış düşüşü en fazla Antalya’da olmak üzere tüm bölge illerinde kendisini göstermiştir. Akdeniz bölgesinde sonbahar ve kış yağışlarındaki belirgin düşüşlerin, Mart ayı yağışları bir miktar toparlansa da olumsuz etkinin devam ettiği görülmektedir. Bölgede uzun yıllar üretim düzeyine göre yüzde 25 oranında bir düşüşün olabileceği öngörülmektedir” denildi.

TÜRKİYE’NİN BUĞDAY AMBARINDA ÜRETİMDE AZALMA BEKLENİYOR

Türkiye’nin buğday ambarı olarak kabul edilen İç Anadolu bölgesindeki Konya ve Karaman gibi illerde de uzun yıllar ortalamasının altında yağış kaydedildiği belirtilen raporda, bu bölgedeki buğday üretiminde de bir miktar azalış beklendiği kaydedilerek şöyle denildi:

‘BUĞDAY EKİM ALANI KRİTİK EŞİKTE’

“Ülke uzun yıllar buğday ekim alanı ortalaması 7,8 milyon hektar, üretim ortalaması ise 20,355 milyon ton olarak kabul edilmiştir. Ülkemizde 10 yıl önce buğday ekim alanı 9 milyon hektarın üzerinde iken16-18 milyon ton üretim gerçekleşmekte iken, günümüzde ekim alanı 8 milyon hektarın altına düşmesine rağmen üretim 19-23 milyon ton düzeylerinde gerçekleşmektedir. Bu durum verim artışının boyutunu gösterirken, desteklemelerin hedefine ulaşmasının, tarım tekniğindeki, üreticinin bilgi düzeyindeki gelişmenin açık sonucudur. Tüm bu sebeplerle UHK, ülkenin 18 milyon ton olarak kabul edilen ortalama buğday üretimini 20,355 milyon ton olarak revize etmiştir. Ancak ülkenin buğday üretiminin sürdürülebilir, stratejik konumu da dikkate alındığında üretiminin 19 milyon tonun üzerinde tutulması, bunun sağlanması için de buğday ekim alanının kritik eşik olan 8 milyon tonun altına düşürülmemesi gerekmektedir. Şu anki buğday ekim alanı bu kritik eşik civarındadır, bunun altı sürdürülebilirlik ve stratejik konum açısından risk oluşturacaktır.

‘UZUN YILLAR ORTALAMASINA GÖRE ÜRETİM YÜZDE 4,6 AZALACAK’

Bu nedenle tüm kesimlerin buğday ekim alanlarının bu düzeyde tutulması ve aşağıya düşmemesi için çaba gösterilmesi gerekmektedir. Karar alıcıların yeni destekleme modelleri ve teşvik yöntemlerini uygulamaya koymaları gerekmektedir. Buna göre ülke buğday üretiminin bundan sonraki süreçte ekstrem bir değişim olmadığı takdirde uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 4,6 oranında azalarak 19,413 milyon ton olarak gerçekleşebileceği öngörülmüştür.”

DÜNYA BUĞDAY ÜRETİMİNDE REKOR ARTIŞLAR YAŞANIYOR

Dünya buğday üretiminde son üç yılda üst, üste rekor artışlar olduğuna da değinilen UHK raporunda, 657 milyon tondan; 717, 728 ve 732 milyon tona yükselen dünya buğday üretimindeki dramatik artışlara bağlı olarak stoklarda da yükseliş olduğu ifade edildi. Dünya genelindeki üretim artışına bağlı olarak buğday ihracat fiyatlarında büyük düşüş yaşandığına da değinilen raporda, ihracat fiyatlarının 2006-2007 üretim sezonu düzeylerine yaklaşarak 150-200 dolar bandına gerilediği kaydedildi.

BAKAN EROĞLU'NUN KAFA TUTTUĞU NASA HAKLI ÇIKTI

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), bir süre önce aralarında Türkiye’nin de bulunduğu Suriye, İsrail, Ürdün, Filistin, Lübnan ve Kıbrıs gibi Doğu Akdeniz ülkelerinin, son 9 asrın en kuraklığını yaşadığını açıklamıştı. Hürriyet’ten Nuray Babacan’ın haberine göre, kamuoyunda endişelere neden olan bu açıklamanın ardından Meclis’te gazetecilerin sorularını yanıtlayan Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, NASA’nın çalışmalarını ‘yetersiz’ bulduğunu belirterek şunları söylemişti:

“NASA’nın meteorolojik hava tahminleri, bizim gerimizde, geçen yıl yaptıkları tahminleri tutmadı mesela. Bizim teknolojimiz onlardan ileri. NASA da kim oluyor? Onlar global ve kuşbakışı bakıyor iklim verilerine. Biz noktasal ve bölgesel tahminler yapıyoruz. Sadece Türkiye’ye değil, çevre ülkelere de bu hizmeti veriyoruz. Denizlerde kurduğumuz istasyonlarla bölgemizdeki en etkin tahminleri yapıyoruz. Onların uyduları varsa, bizim de Göktürk’ümüz var.”