Türk-Rus Enerji Forumu

Konu ile ilgili Moskova Enerji Diplomasisi ve Jeopolitiği Merkezi Başkanı Prof. Dr. Stanislav Zhiznin ve Enerji Piyasaları ve Ankara Politikaları Enstitüsü (EPPEN) Başkanı Dr. Volkan Özdemir'in açıklaması şu şekilde:

Bilindiği üzere Türkiye ile Rusya enerji alanında yaklaşık otuz yıldır yoğun bir işbirliği yürütmektedir. Enerji ticareti ikili ilişkilerin en önemli parçasını oluştururken iki ülke arasındaki yıllık ticaret hacmi 30 milyar doları geçmektedir. Bu rakamın yaklaşık olarak 25 milyar doları Rusya’nın Türkiye’ye ihracatı iken en önemli payı enerji hammaddeleri oluşturmaktadır.. Bunun yanı sıra, söz konusu işbirliği her iki ülkedeki karşılıklı yatırımlar ile birlikte gittikçe hız kazanmaktadır ve bu kapsamda Rusya’nın Türkiye’deki ilk nükleer santrali (Akkuyu) inşa etmeyi planladığına dikkat çekmek gerekir. Rusya’nın dünyadaki en büyük enerji ihracatçısı, Türkiye’nin ise en hızlı büyüyen enerji piyasalarından biri olduğu gerçeği çerçevesinde iki ülkenin karşılıklı olarak birbirlerini anlamak ve çıkarlarını dengelemek amacıyla kurumsal bir entelektüel platform, bir başka deyişle bir Enerji Diyaloğu, oluşturma ihtiyacı içinde olduğunu tespit etmek yerinde olacaktır.

Rusya-Türkiye enerji diyaloğu, tarafları enerji sorunları ile ilgili önemli konulara ciddi olarak eğilmeye zorlayacak bir politik anlayışı da beraberinde getirecektir. Diyalog, halihazırda devam etmekte olan işbirliğini hızlandırmayı amaçlayarak; Türkiye açısından enerji güvenliği, Rusya açısından da talep güvenliği kaygılarını baz alacaktır. Rusya ile Türkiye arasında resmi bir Enerji Diyaloğu şu ana kadar başlamamıştır. Ancak, ekonomik ve jeopolitik gerçeklikler göstermektedir ki söz konusu Diyalog için harekete geçilmesi an meselesidir. Çünkü, iki Avrasya gücü, yeni ortaya çıkmakta olan çok kutuplu dünya düzeninde jeopolitik anlayışlarını Avrupa Enerji Birliği kurulması projesini tartışan Avrupa Birliği’ni de dikkate alarak değerlendirmek durumundadır.

İki ülke arasındaki enerji diyaloğu her iki tarafın çıkarları, ihtiyaçları ve öncelikleri dikkate alınarak tasarlanmalıdır. Böyle bir diyaloğun oluşturulabilmesi için bir “Rus-Türk Enerji Forumu” nun kurulması olmazsa olmazdır. Oluşturulması muhtemel bu forum kapsamında biri Türkiye ve diğeri Rusya’da olmak üzere her yıl iki toplantı düzenli olarak organize edilecektir. İnanıyoruz ki, bu forum fikir alışverişi için gerekli analiz düzeyini ve ayrıca bu projenin gerçekleştirilebilmesi için gerekli uygulanabilir çıktıları ve iletişim ağını sağlayacaktır. Bürokrasiden, akademiden ve özel sektörden katılımcılar forumda enerji konularını tartışma fırsatı bulacaklardır. Rus-Türk Enerji Forumu kapsamında, şu enerji alt başlıklarında yıllık tartışmalar düzenlenebilir: Doğal gaz, petrol ve petrol ürünleri, elektrik-nükleer işbirliği ve enerji üretim makineleri ve enerji diplomasisi.

Doğal gaz:

Rusya Devlet Başkanı V. Putin’in 1 Aralık 2014 tarihinde Ankara’ya düzenlediği devlet ziyaretinin ardından, iki ülke arasında doğal gaz alanındaki ilişkiler, ‘Güney Akım’ boru hattı projesinin iptali ile birlikte stratejik düzeye yükseltilmiştir. Artık Türkiye ve Rusya sadece iki ticari partner değil, aynı zamanda Türkiye’den geçerek Avrupa’ya ulaşacak olan ve ‘Avrasya Akımı’ olarak adlandırdığımız yeni gaz boru hattının gerçekleşmesiyle birlikte Avrupa gaz piyasasında stratejik ortak haline gelmektedir. Bu noktada, Dr. Volkan Özdemir’in iki yıl önce MGIMO’da savunduğu ‘Doğaz Gaz Endüstrisinde Rus-Türk İlişkilerinin Ekonomik Boyutları’ başlıklı doktora tezinde belirttiği bir hususa dikkat çekmek önem arz etmektedir: Dr. Volkan Özdemir, tezinde Güney Akım projesinin yüksek maliyeti nedeniyle ekonomik açıdan rasyonel olmadığını belirtmekte ve Rus gazının Avrupa piyasalarına ihraç edilebilmesi için Güney Akım yerine Türkiye üzerinden bir hattın kullanım olasılığını önermektedir. Bunun yanı sıra, Dr. Volkan Özdemir Türkiye’de Rus tarafının da katılımıyla “Avrasya Gaz Hub” projesinin gerçekleştirilebileceği yönündeki öngörülerini de tezinde aktarmaktadır. İki yıl önce hayal dahi edilemeyen bu öngörüler bugün gerçeğe dönüşmektedir. İnanıyoruz ki, bu konular, ikili ilişkilerin bir dengeye oturabilmesi ve ileride stratejik ortaklığın gelişimine katkı sağlaması açısından tüm detaylarıyla tartışılmalıdır.

Petrol:

İki ülke arasında kayda değer bir petrol ticareti mevcuttur ve bu ticaret petrol ürünleri ticareti için de fırsatlar barındırmaktadır. Stratejik öneme sahip ve halen Rusya ile Türkiye’nin gündemindeki yerini korumakta olan Samsun-Ceyhan ham petrol boru hattı projesinin yeniden canlandırılabileceğine inanmaktayız. Ayrıca, Lukoil’in Türk akaryakıt piyasasına ve Türk Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın Rusya’daki üretim sahalarına ilişkin yatırımları dikkate alınırsa, forumda petrol ile ilişkili konuların tartışılmasının bir gereklilik olarak ortaya çıktığı açıktır

Nükleer İşbirliği/Elektrik:

Türkiye’nin Akkuyu’daki ilk nükleer enerji santrali Rus devlet şirketi Rosatom tarafından inşa edilecek ve işletilecektir. 20 milyar Dolarlık bu yatırımın Türkiye ekonomisi üzerindeki olası etkileri ve çevresel boyutu teknoloji transferi perspektifi çerçevesinde ele alınarak özel bir konu olarak tartışılmalıdır.

Enerji Makineleri:

Her iki ülke de enerji makineleri ithalatçılarıdırlar ve her ikisinin de kendi iç taleplerini karşılayabilecek kapasiteye erişmek için yeni projeler geliştirmeleri gerekmektedir. Rus ve Türk ekonomileri yapısal olarak birbirlerini tamamlayıcı konumda olduklarından, Rusya ve Türkiye’nin sınai üretimlerinin geliştirilmesi amacıyla Türk girişimciliğinin Rus teknolojisi ile enerji makineleri tedariki için birleştirilmesi gerektiğine inanmaktayız.

Enerji Diplomasisi:

Türkiye ve Rusya Avrupa ile Asya için sadece ekonomik değil jeopolitik bir anlam da ifade etmektedir. Bu nedenle enerji diplomasisi alanındaki güncel sorunlar Türk-Rus enerji forumu kapsamında diğer bölge ülkelerinin de çıkarları dikkate alınarak tartışılmalıdır.

Yukarıda belirtilen konuların, her iki taraftan uzmanların katılımlarıyla Rus-Türk Enerji Forumu’nda tüm ayrıntılarıyla tartışılması gerektiği düşüncesindeyiz. Entelektüel ve öncü bir platform oluşturacak olan bu forum mümkün olan en kısa sürede hayata geçirilmelidir. Rus-Türk Enerji Forumu, her iki ülkedeki enerji sektörlerinin desteğiyle sivil bir inisiyatif altında başlatılmalıdır. Ülkelerimizin enerji alanındaki düşünce kuruluşları olarak bizler, organizasyona öncülük etme ve Türk-Rus enerji forumuna ev sahipliği yapma konusunda hazır olduğumuzu kamuoyunun bilgisine sunarız.

ulusalkanal.com.tr