İçme suyu kaynağına taş ocağı!

Yusuf Yavuz

Yıllardır HES projelerine karşı mücadele eden ve 2 ayrı ‘iptal kararı’ alan Rize’nin Küçükçayır köylüleri, 3. HES projesi için de yargı süreci başlatırken; bu kez de aynı bölgede taşocağı izni verildi. Rize Valiliği 300 bin kişinin içme suyu ihtiyacını karşılayan Andon bölgesindeki taş ocağı için 'ÇED Gerekli Değildir' kararı verdi. Köylüler tepkili. Valiliğinin bölgedeki projeler için başta yargı kararlarını görmezden gelerek yasa ve yönetmeliklere aykırı bir şekilde kararlar verdiğine dikkat çeken Derelerin Kardeşliği Platformu Sözcüsü Ömer Şan ise, Rize Valiliğinin bir an önce bu kararı düzeltmesi gerektiği çağrısında bulundu.

300 BİN KİŞİNİN İÇME SUYU KAYNAĞINA 3 HES 2 TAŞ OCAĞI

Rize Valiliği, Rize kent merkezi dahil 9 ilçe belediyesi ile 26 köyün ve yaklaşık 300 bin nüfusun içme suyunun sağlandığı Salarha Vadisi’ni İkizdere’nin Çağırankaya Yaylası ile birleştiren Andon bölgesindeki taşocağı için ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı verdi. Aynı zamanda, eski adıyla Andon olarak bilinen Küçükçayır Köyü sınırları içerisinde bulunan ve Rize Belediyesi tarafından işletilen Andon İçme Suyu Tesislerinin de bulunduğu bölgede, 3 ayrı HES projesinin yanında bir de yine Rize Belediyesi tarafından işletilmesi planlanan başka bir taşocağı daha bulunuyor.

MAHKEME HAVZA PLANLAMASI YAPILMADAN PROJE OLMAZ DEDİ

Küçükçayır Köyü sakinlerinden, kamuoyunda ‘Yurttaş Kazım’ olarak tanınan ve HES’lere karşı ineğini satıp banka kredisi kullanan 70 yaşındaki Kazım Delal ve arkadaşlarının açtığı davalar sonrasında, Rize İdare Mahkemesi 2 ayrı iptal kararı vermişti. Rize İdare Mahkemesi, Delal ve arkadaşlarının açtığı ilk davada, Bakanlığın Ambarlık HES projesi için vermiş olduğu ‘ÇED Gerekli Değil’ kararının yürütmesini durdurmuş ve ardından iptal etmişti. Mahkeme, aynı HES projesi için vermiş olduğu ‘ÇED Olumlu Raporu’ için de açılan davada bu kez ÇED Raporunu iptal etmiş ve bölgede ‘Havza planlaması yapılmadan herhangi bir proje geliştirilemeyeceği’ yönünde karar vermişti.

BAKANLIĞIN İÇME SUYU KAYNAĞINA YIKIM PROJESİ İNADI

Bütün bu yargı kararları ve köylülerin mücadelesine karşın Bakanlık bu kez, içme suyu tesislerinden daha yukarıda, Göl HES adı altında projelendirilen başka bir HES projesi için ÇED süresi başlattı ve ‘ÇED Olumlu Raporu’ verdi. Köylüler, bu kez de köy muhtarlığının öncülüğünde bu proje için de Rize İdare Mahkemesine gitti. Mahkeme, Bakanlığın verdiği ÇED raporunun yürütmesini durdurarak, bölgede bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verdi.

VALİLİK TAŞ OCAĞINA ‘ÇED GEREKLİ DEĞİL’ KARARI VERDİ

Köylüler ayrıca aynı bölgede, daha önce işletilen ancak yine yargı kararıyla kapatılan Rize Belediyesine ait taşocağına verilen izin için de Rize İdare Mahkemesinde dava açtı. Mahkeme, bu proje için de yürütmeyi durdurma kararı verdi ve bölgede bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verdi. Yargı süreci devam eden ve henüz bilirkişi incelemesi yapılmayan bölgede bu kez özel bir işletme taşocağı açmak için başvuruda bulundu. 'Türüt İnşaat' isimli firmanın başvurusu anında inceleyen Rize Valiliği, taş ocağı için ‘ÇED Gerekli Değil’ kararı verildi.

AKŞAM DOSYAYI ALAN VALİLİK SABAHA KARAR VERMİŞ

Köylülerin ve yaşam savunucularının da tepkisini çeken gelişmelerde en dikkat çekici nokta ise söz konusu firmanın Proje Tanıtım Dosyasını (PTD) Valiliğe 30.12. 2014 tarihinde akşam saatlerinde teslim etmesine karşın Valiliğin, ilk mesai gününün sabahında bu kararı vermiş olması. Zira Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün internet sitesinden de duyuru şeklinde yayımlanan ‘ÇED Gerekli Değildir Kararı’, 31 Aralık hariç, 4 günlük resmi tatilin hemen ardından 5 Ocak 2015 Pazartesi sabah saatlerinde yayına verildi. Gelişmelere kısa bir göz atıldığında, Rize Valiliğinin müthiş bir çalışma programıyla toplam 130 sayfalık dosyayı mesai mefhumu gözetmeden incelediği, gerekli rapor ve yazışmaları hazırlayarak, alelacele, Rize’nin içme suyunun hemen yanı başında, yargının vermiş olduğu bütün iptal ve gerekçeli kararlar yok sayılıp, görmezden gelinerek, taşocağı için ‘ÇED Gerekli Değil’ kararı verdiği ortaya çıkıyor.

KÖYLÜLER TAŞ OCAĞINI YARGIYA TAŞIYACAK

Rize Valiliğinin bölgedeki projeler için başta yargı kararlarını görmezden gelerek hukuku, yasa ve yönetmeliklere aykırı bir şekilde kararlar verdiğine dikkat çeken Derelerin Kardeşliği Platformu (DEKAP) Sözcüsü Ömer Şan ise, Rize Valiliğinin bir an önce bu kararı düzeltmesi gerektiği çağrısında bulunurken yöre köylüleri projeyi yargıya taşımaya hazırlanıyor.

‘DOĞAL YAŞAMA DEVLET ELİYLE KATLİAM’

Yasa ve yönetmelikler ile yargı kararlarını uygulaması gereken idarenin bu tür bir karara imza atmasının manidar olduğuna dikkat çeken DEKAP Sözcüsü Şan, “Bu bölge sadece içme suyu varlıklarıyla değil, endemik türleriyle, fauna ve florasıyla korunması gereken, ülkemizin ve dahi insanlığın ortak değerlerindendir. Rize İdare Mahkemesinin verdiği açık ve net bir karar var. DSİ tarafından içme suyu havzası olarak ilan edilen Taşlıdere Havzasının Güneysu, Gürgen ve Salarha vadileri üzerinde yapımı planlanan 12 ayrı HES projesi ve bunlarla bağlantılı olan taşocağı tesisleri birbirinden bağımsız olarak düşünülemez. Bu, doğal yaşam alanlarına geri dönüşümsüz zararlar verecek olan başlı başına bir katliamdır ve maalesef devlet eliyle yapılmaktadır. Bizler yaşamı savunanlar olarak, yüz yıllardır üreterek var ettiğimiz doğal yaşam alanlarımızı, suyumuzu, toprağımızı, havamızı koruyup kollamaya devam edeceğiz” görüşünü dile getirdi.