Veri Gizliliği Günü ve Dijital Diktatörlük Çağı

Haber: Azad Aktaş

28 Ocak Veri Gizliliği Günü.

28 Ocak dünyada 2007'den, Türkiye'de ise 2016'dan itibaren Veri Gizliliği Günü olarak kabul ediliyor.

21. yüzyılda veri akışının bu denli artması, son 20 yılda internet, bilgisayar ve akıllı telefonlar ile hayatımıza giren sosyal medya ağlarıyla beraber kişisel veri gizliliği bilincinin ve verilerin korunmasının ne denli önemli olduğu ortaya çıktı.

2021 yılının Veri Gizliliği Günü öncesinde yaşanan krizler, verilerin korunması ve gizliliğine ilişkin şüphe ve soruları beraberinde getirdi.

İlk kriz ABD seçim sürecinde ortaya çıktı.

Dünya çapında 340 milyonu aşkın kullanıcısı olan Twitter, ABD 46. Başkanlık Seçimleri'nde görülmemiş kararlar aldı. Düşünce ve ifade özgürlüğüne aykırı olarak Donald Trump'ın tweetlerini kaldıran Twitter, 6 Ocak Kongre baskını sonrası Donald Trump'ın hesabını ''şiddet kışkırtıcılığı'' sebebiyle kalıcı olarak askıya aldı.

Twittter'ın ardından Facebook, Youtube ve Snapchat de eski ABD Başkanı Trump'ın hesaplarını askıya aldı. Açık açık seçimlere müdahale etmeye çalışan sosyal medya şirketlerinin seçime müdahalesi bununla da kalmadı. Twitter tarafından Donald Trump'ı destekleyen 70 bin hesap daha askıya alındı.

Diğer bir kriz ise WhatsApp ile gündeme geldi.

WhatsApp 7 Ocak'ta kullanıcı verilerinin Facebook şirketi ile paylaşılmasına ilişkin hazırladığı sözleşmeyi kullanıcılarının onayına sundu. Ancak sözleşmenin kabul edilmemesi halinde 8 Şubat 2021'den itibaren WhatsApp'a kısıtlı erişime izin verileceği ifadesi dünya genelinde tepki çekti.

Ülkemizde WhatsApp'a alternatif milli uygulamalara geçiş yapıldı. Bu durum WhatsApp'ın milyonlarca kullanıcı kaybetmesine ve sosyal medya kullanıcılarının veri güvenliği üzerine yoğunlaşmasına yol açtı.

FACEBOOK-CAMBRIDGE ANALYTICA SKANDALI

Geçmişte de sosyal medyada veri güvenliği krizlerinin izleri var. Uzay Bilimler ve Teknolojisi Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Uğur Güven 2016 Facebook-Cambridge Analytica skandalını hatırlattı:

- Sosyal medya ağı Facebook 2016 yılında kullanıcılarına ait verileri siyasi danışmanlık şirketi Cambridge Analytica'ya sattı. Bu skandal o dönem gündeme bomba gibi düştü. O veriler hem ABD Başkanlık seçimlerinde hem de Brexit sürecinde manipülasyon amacı ile kullanıldı.

WHATSAPP VE TWITTER KRİZLERİNİN TÜRKİYE'DEKİ ETKİSİ

WhatsApp'ın kararının ardından Türkiye'de milyonlarca sosyal medya kullanıcısı BiP, Telegram ve Signal gibi uygulamalara geçiş yaptı.

Siber Güvenlik Araştırmacı Burak Bozkurtlar sosyal medya krizlerinin Türkiye'deki yansımasına ilişkin, değerlendirmede bulundu:

- Cumhurbaşkanı Erdoğan son günlerde vatandaşlarına mesajlarını Telegram üzerinden iletiyor. Temsilciliği ülkemizde olmayan, sunucuları Türkiye’de bulunmayan, kişisel verilerimizi yurt dışına aktarmaya devam eden Twitter ve Telegram gibi uygulamaları aktif bir şekilde kullanmaya devam ediyor. Bu durum kendisine yanlış bilgi verildiğini vatandaşa düşündürmüyor değil.

''BU ŞİRKETLER FİİLEN DEVLETLE REKABET EDİYOR''

Son olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Dünya Ekonomik Forumu'nun (WEF) "2021 Davos Gündemi" haftasında yaptığı konuşmada sosyal medya şirketlerinin toplum içerisinde aldığı role değindi. Putin, "Hizmete dayalı başarılı bir şirket ile büyük verileri toplayarak toplumu kendi takdirine göre kaba bir şekilde yönetmeye çalışan, meşru demokratik kurumların yerini alan bir şirket arasındaki çizgi nerededir?" ifadelerini kullandı.

Söz konusu şirketlerin yaklaşımına ilişkin son örneğin ABD'de yaşandığını savunan Putin, şunları kaydetti:

- Teknoloji devi, ağırlıklı olarak dijital alandaki şirketler, toplum içerisinde giderek daha önemli rol oynamaya başladı. ABD'deki seçim sürecinde de gördüğümüz gibi bu şirketler artık sadece ekonomik devler değiller. Bu şirketler bazı alanlarda fiilen devletle rekabet ediyorlar.

28 Ocak Veri Güvenliği Günü, toplumların artan internet kullanımıyla veri güvenliği ve korunması üzerine bilinçlenmesinin ne kadar gerekli olduğunu bir kez daha hatırlatıyor.