İbn Haldun’u hangi sultan yasakladı?

İslam yükselen uygarlıktı

Oysa İslam, 7-15. yüzyıllar arasında yükselen uygarlıktı. Nerdeyse sekiz yüzyıl bilimin, sanatın, ekonominin yeryüzündeki önderliği, İslam coğrafyasındadır. Elbette dünyanın dışında duran Çin’i saymazsak. Çin, birkaç yüzyıl öncesine kadar dünyanın en ileri ekonomisi, en gelişmiş ülkesiydi.

İslâm coğrafyasında evrim teorisi

Şimdiki yobazlar, TÜBİTAK bile, Evrim Teorisine karşı savaşacağız derken safsataya batmışlardır.

Oysa İslam uygarlığının ulu âlimleri ve feylozofları, Darvin’den nerdeyse bin yıl önce, doğayı Evrim Teorisiyle açıkladılar.

İslâmın onuru = Mutezile

Mutezile Okulu, İslamın ve insanlığın büyük onurudur. Büyük Alman Aydınlanmacısı ve insanlığın büyük yazarlarından Goethe, bir Mutezile hayranıdır ve kendisini bu büyük okulun çırağı olarak görmüştür. (West-Östlichen Divan, ilk basım 1819. Türkçesi Doğu-Batı Divanı). Rota’da işlemiştik bu konuyu.

Eren Erdem

kardeşimizin Devrim Ayetleri’ni 11 Ekim 2013 günü Savcılığa götürülürken, Cezaevi arabasında okudum. Önerim, Kuranı Kerim’i yorumlamanın ötesinde, İslam uygarlığının bilim mirasını araştırmak ve anlatmaktır.

Bayram şekeri = Mukaddime ciltleri

Kaynak Yayınları İbn Haldun’un Mukaddime’sini yayımlayınca, bir kez daha ve büyük zevkle okudum. 20 yıl sonra bir kez daha okuyacağım. Turan Dursun çevirisidir.

Bayram Şekeri olarak Maltepe’deki Hallacı Mansurlara da gönderdim. Sevdiğim herkesin okumasını isterim. Sevinçleri paylaşmak, sevinçleri büyütür.

İbn Haldun 1332 yılında Tunus’ta doğdu. Mukaddime’yi 47 yaşındayken 1379 yılında bitirdi. 1406 yılında 74 yaşındayken hayata gözlerini yumdu.

Tarih biliminin asıl babasıdır. Tarihsel Materyalizmin habercisidir. Toplumların eşitlikçi kabile toplumundan uygarlığa geçişinin teorisini yaptı. Bu açıdan Devlet Teorisinin de kurucularındandır. Bu nedenle din ile devlet ve din ile toplum arasındaki ilişkileri de bilimsel olarak incelemiştir.

Boynunu vurmadılar mı?

O zamanların her âlimi gibi, evrenin sırlarıyla ve doğadaki süreçlerle de ilgilendi. Bu bağlamda cansızdan canlıya evrimi Mukaddime’de yazdı.

İbn Haldun’daki Evrim Teorisini, hapishane koridorlarında rastladığım Turhan Özlü arkadaşıma aktardığım zaman, “Boynunu vurmamışlar mı” diye sordu.

İbn Haldun, Mukaddime’yi Tunus Sultanına sundu. O zaman Tunus Münafık Kardeşler yönetiminde değildi. Sultan Ebu’l-Abbas Ahmed, İbn Haldun’a her olanağı sağladı. Diğer şaheseri Tarih’i yazması için teşvik etti. İbn Haldun, Tarih’i de bitirdi ve Sultan’a takdim etti. İbn Haldun, Emir Timur ile de görüştü. Erol Toy, Azap Ortakları romanında o görüşmeye de yer verir.

Büyük âlim, bütün sultanlardan saygı gördü. Eserlerinde, dinleri ve İslamı, dinlerin içinden değil dışından, toplumsal süreçlerle açıklıyordu.

Dinsel bildirim ve bilimsel bilgi

İbn Haldun, sultanlara sunduğu eserlerinde, insanlığın yaşamının öyle Allahtan dini getiren biri olmaksızın da oluşup gelişebileceğini belirtiyordu. Dinsel bildirimin gerçekle sınanmadığını, ama tarih bilgisinin gerçeğe uygun olması gerektiğini saptıyordu. Başka deyişle Tarih bilimini dinsel inanç ve dogmalardan ayırıyor, özgürleştiriyordu (Mukaddime, I, s. 110).

İslam coğrafyasındaki sultanların medreselerinde ve ilim çevrelerinde bu görüşler tartışılıyordu ve saygı görüyordu.

İbn Haldun’un yasaklayan sultan

İbn Haldun’un eserlerini 14-15. yüzyılda hiçbir sultan yasaklamadı. O büyük eserler, kütüphanelerin baş köşelerindeydi.

İbn Haldun’u yasaklayan sultan 19. yüzyılda çıktı: Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit! Hem aslını, hem de Türkçeye çevirisini yasakladı (Adnan Adıvar, Osmanlıda Bilim kitabı ve İslâm Ansiklopedisi “İbn Haldun” maddesi).

Artık İslam adına üretilenler, bir hurafe yığınıydı.

Evrim hakkında 20 soru 20 cevap

İslamın büyük felsefe akımı Mutezile’nin ve İbn Haldunların 8. yüzyıldan beri işledikleri Evrim Teorisi saltanat makamında yasaklıdır, ancak bilim katında işleniyor.

Bu konuda Bilim ve Ütopya dergisine çok şey borçluyuz. Bizi on yıllardır bilgilendiriyor. Dergi, Evrim Teorisi ve İslam uygarlığında Evrim Yasası üzerine yaptığı içerikli yayınlara yenisini ekledi. Şu anda bayilerde bulunan sayı, Evrimi inkâr eden safsatalara bilimin yanıtlarını içeriyor.

Bütün çalışmalar bilimin verilerinden damıtılmış. Teksas Tech Üniversitesi’nden Çağrı Mert Bakıcı’nın “Evrim hakkında 20 soru 20 cevap” başlıklı yazısı ise, kafasında sorular olan herkesi aydınlatıyor.

Büyük Devrimci Muhammed

Değerli aydınımız Işıl Özgentürk’ün “Devrimci Muhammed ve Sosyalist(!) Tayyip” başlıklı yazısını bilmiyorum okudunuz mu? (Cumhuriyet, 6 Ekim 2013).

Hz. Muhammed’in büyük bir devrimci olduğunu saptayanlar arasında Marx ve Engels de var. Bu konudaki mektuplaşmaları incelenmelidir.

Devrimcilik, tarihseldir; 19. yüzyıla ait bir olay değildir.

İslamiyet, ilkel toplumdan ticaret uygarlığına geçişin devrimidir. 6-7. yüzyılda Arap yarımadasında tüccar olmak, devrimci olmaktı. Hz. Muhammed, önderlik ettiği devrimle pazar için üretimin ve ticaretin gelişeceği barış (İslam) düzenini getirdi.

ÖBÜR GÜN (CUMARTESİ): İBN HALDUN’DA EVRİM YASASI

Doğu Perinçek

Aydınlık / ROTA