Gümrük ve Ticaret Bakanı Tüfenkci:

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, "İnşallah bonoyla ve senetle ilgili karekodlu çek sistemine benzer bir yapıyı oluşturma adına bakanlığımız ve Bankalar Birliği bir çalışma yürütüyor, 2018 yılı içinde bu çalışmayı nihayetlendirerek sizlerle paylaşacağız." dedi.

Tüfenkci, İstanbul'da düzenlediği basın toplantısıyla Karekodlu Çek Sistemi'ne yeni özellikler hakkında bilgi vererek, sisteme ilişkin güncel verileri paylaştı.

Toplantının açılışında basın mensuplarının 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü'nü kutlayan Tüfenkci, basın mensuplarının bu özel gününe ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:

"Gazeteci sağduyu sahibi kişi demektir. Gazetecilik sorumluluğu çok yüksek bir iştir. Gazeteci ekmek parasını kazanmanın derdiyle mesleğini icra ederken, milletin sesi, gözü, kulağı olur, bu nedenle gazetecilik kutsal mesleklerden biridir. Tabii ki her gazetecinin, her basın mensubunun kendi siyasi görüşlerinin ve kendi bakış açısının olması kaçınılmazdır.

Ama 15 Temmuz bize gösterdi ki, 'Söz konusu vatansa, gerisi teferruattır.' Sadece o gece gösterdikleri sağduyu için bile millet olarak tüm medya mensuplarımıza ne kadar teşekkür etsek azdır. 15 Temmuz, basının gücünü bir kez daha gözler önüne sermesi bakımından önemli bir tarih. Hepinize meslek hayatınızda başarılar diliyor, her zaman önceliğimiz, 'vatanımız, milletimiz, birlik ve beraberliğimiz olsun' diyorum."

Bakan Tüfenkci, geçen yılın Türkiye açısından değerlendirmesini yaparak şunları kaydetti:

"2017 yılı, ülkemiz açısından Türkiye'nin büyüdüğü, üretiminin ihracatın arttığı, 2018'e de umutlu girdiğimiz bir yıl oldu. En son Dünya Bankası Türkiye'nin büyüme rakamlarını revize etmek zorunda kaldı. 2018 ve 2019 büyüme rakamlarını revize etmedi ama hiç şüpheniz olmasın, 2018'de de Dünya Bankası ilk çeyrekte ve ikinci çeyrekte büyüme rakamlarını görünce, Türkiye'nin büyüme hedeflerini ve rakamlarını revize etmek zorunda olacağını göreceksiniz.

Çok önemli değil ama Dünya Bankası'nın ve diğer kredi kuruluşlarının kendi itibarlarını korumak için bu revizeleri yaptıklarını düşünüyorum. Ama esas itibarıyla ekonomik verilere baktığımızda Türkiye'nin kredi derecelendirme kuruluşları tarafından notunun artırılması gerektiği de artık görülüyor."

"2019'un başı itibarıyla Perakende Bilgi Sistemini'ni hayata geçireceğiz"

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak, bugüne kadar tacirlerin, esnafın finansmana erişimini kolaylaştırmaya yönelik çok önemli adımlar attıklarını belirten Tüfenkci, bunu yaparken de her zaman güvenli ticarete vurgu yaparak, ticari hayatın kolaylaştırılması ve piyasada güven ortamının tesisi konusunda bir çok tedbir almaya çalıştıklarını söyledi.

Yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi veren Tüfenkci, Mart 2017'de yeniledikleri MERSİS'i daha kolay ve güvenilir hale getirdiklerini bildirdi.

Tüfenkci, "2018 ve 2019'da serbest meslek erbabı, meslek örgütleri, dernek, vakıf, sendikalar, odalar, birlikler ve bunların üst kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları gibi diğer gerçek ve tüzel kişileri kapsayacak şekilde ülke düzeyindeki tüm ekonomik birimleri MERSİS'e dahil edeceğiz. Böylece kamu kurumları da dahil olmak üzere, tacirler dışındaki tüm ekonomik birimler ve tüzel kişilerle ilgili ihtiyaç olan bilgiler tek noktadan sunulacak. Böylece iş süreçlerini hızlandırarak, boşuna zaman kaybını önlemiş olacağız." ifadelerini kullandı.

Bu kapsamda, 2019 yılının başı itibarıyla Perakende Bilgi Sistemini'ni de (PERBİS) hayata geçireceklerini aktaran Tüfenkci, kalite odaklı yenilikçi uygulamalarla Türkiye'yi dünyanın önemli ticari merkezlerinen biri haline getirmeyi hedeflediklerini söyledi.

Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) üzerinden bugüne kadar 14 bin e-ticaret işletmesinin kayıt ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirdiğini aktardı.

Lisanslı depoculukta önemli teşvik ve gelişmeleri de hayata geçirdiklerini dile getiren Tüfenkci, burada müthiş bir artış sağlandığını, Ürün İhtisas Borsası'nın kuruluşu tamamlandığında tarım ticaretinin geliştirilmesi yönünde önemli bir mesafenin kat edilmiş olacağını aktardı.

Tanıtımı yapılan Karekodlu Çek Kayıt Sistemi'ne ilişkin bilgi veren Tüfenkci, Türkiye'de çekin vadeli bir satın alma aracı olarak kullanılması dolayısıyla diğer ülkelerden farklı bir öneme sahip olduğunu söyledi.

Tüfenkci, tacirin vadeli çek düzenleyerek bir anlamda kendini finanse ettiğine işaret ederek, şu bilgileri verdi:

"Vadeli çekle reel sektörün kendisine sağladığı finansman, bankacılık sektörünün kredi hacminin yaklaşık yarısına denk geliyor. Kamuoyundan gelen her türlü talep ve önerileri değerlendirilmek suretiyle ticari hayatın önemli bir ödeme aracı olan çeke güveni artırıcı düzenlemeleri hayata geçirdik ve bir anlamıyla çeke itibar sağladık. Bu kapsamda sadece karekodlu çek sistemini hayata geçirmedik aynı zamanda karşılıksız çeke adli para cezası getirdik. Karşılıksız çekin engellenmesi amacıyla ilave tedbir olarak, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kapsamı genişletilerek karşılıksız çekin bir sermaye şirketi adına düzenlenmesi durumunda, ayrıca yönetim organı ile ticaret siciline tescil edilen şirket yetkilileri hakkında da çek hesabı açma yasağına hükmolunmasını öngördük.

Ayrıca hakkında yasaklılık kararı verilenlerin, başka şirketler kurarak karşılıksız çek keşide etmelerini engellemek amacıyla, hakkında yasaklılık kararı verilenlerin bir başka şirkette yönetici olmasını engelledik."

Karekodlu çek sistemini hayata geçirerek, alacaklının bir anlamda borçluyu denetleyerek, son kararı kendisine bırakmış olduklarının altını çizen Tüfenkci, alacaklının bu sayede riskleri görerek karar vereceğini söyledi.

"Karekodlu çekte iyi performans yakaladık"

Bakan Tüfenkci, karekodlu çekte iyi bir performans yakaladıklarının altını çizerek, 2017 yılı ocak ayında bankalara ibraz edilen çekler içinde karekodlu çek oranının yüzde 3,7 iken, 2017 sonlarına doğru yüzde 64,5'lere yükseldiğini bildirdi.

Karekodlu çek öncesi ve sonrasına ilişkin rakamlardan bahseden Tüfenkci, şu verileri paylaştı:

"2016 yılında bankalara ibraz edilen ve toplam tutarı yaklaşık 708 milyar lira olan, 21 milyon 191 bin 209 adet çekin 27 milyar lira tutarındaki 778 bin 370 adedi karşılıksız çıkmıştır. 2017 yılında ise, bankalara ibraz edilen ve toplam tutarı yaklaşık 784 milyar lira olan 19 milyon 897 bin 605 adet çekin, 17 milyar lira tutarı karşılıksız çıkmıştır.

2017'de ibrazında karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tüm çeklere oranı hem adet olarak hem de tutar olarak yüzde 2,2 olmuştur.

Karekodlu çek sistemi sayesinde karşılıksız çek oranının bir önceki yıla oranla adet olarak yüzde 44, tutar olarak yüzde 38 azaldığını görüyoruz. Bugün itibarıyla 100 bine yakın çekin sorgulandığını görüyoruz ama bu yeterli değil."

"Piyasada el değiştiren çek adedinin aylık 10 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor"

"Piyasada el değiştiren çek adedinin aylık 10 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor." diyen Tüfenkci, dolayısıyla çeklerin büyük bir kısmının hala sorgulanmadığını, bu sorgulamanın sağlanması gerektiğine işaret etti.

Bakan Bülent Tüfenkci, esnafın ve tacirin bundan faydalanması gerektiğinin altını çizerek, maliyetin sadece 60 kuruş olduğunu, bu sorgulamayla karşılıksız alacağın önüne geçilebildiğini dile getirdi.

Karşılıksız çek keşide edenlerin son 12 ay içinde en az bir çekinin karşılıksız olduğunu söyleyen Tüfenkci, şunları söyledi:

"Karşılıksız çek keşide edenlerin son 12 ayını sistemde sorguladığımızda yüzde 80'inin bir çekinin karşılıksız olduğunu görüyorsak, risk taşıdığını da görebiliyoruz. Bunu gören tacir biraz daha tedbirli davranabilir. 1 Ocak 2017 tarihinden önce bankalarca çek hesabı sahiplerine verilen ve karekod içermeyen çekler de dolaşımda. Eğer esnafımız, tacirimiz karekodlu çek talep eder ve bunu da sistemden sorgularlarsa, hem karşılıksız çek oranlarının düştüğünü aynı zamanda ticarete de güven geldiğini görürüz."

"Bono ve senete de itibar kazandırmak istiyoruz"

Karekodlu çek sistemini geliştirdiklerine dikkati çeken Tüfenkci, son açıklanan Karekodlu Çek Kayıt Sistemi uygulamasıyla bugüne kadar yapılan çalışmaların üstüne çıkıldığını söyledi.

Tüfenkci, çek alacaklısının riskinin en aza indirilmesi adına Karekodlu Çek Kayıt Sistemi'ni hayata geçirdiklerini hatırlatarak "Artık lehtar tarafından çek sisteme kaydedildiği takdirde, imza yetkilisini değiştiren firmalar çekin vadesi geldiğinde 'İmza sahibi yetkili değil.' itirazında bulunamayacak.

Esnaflarımızın, tacirlerimizin, odalarımızın, sanayicimizin bizden bir talebi daha var. 'Çeke bir itibar getirdiniz ama senetler, bono hala açık kaldı, bu alanda da ticaretin güvenli hale getirilmesini istiyoruz.' dediler. Bizler de arkadaşlarımız talimat verdik. İnşallah bonoyla ve senetle ilgili karekodlu çek sistemine benzer bir yapıyı oluşturma adına bakanlığımız ve Bankalar Birliği çalışma yürütüyor. 2018 yılı içinde bu çalışmayı nihayetlendirerek, sizlerle paylaşacağız. Bono ve senete de bir itibar kazandırmak istiyoruz. Bununla ilgili düzenlemeleri de en kısa sürede paylaşmış olacağız."