Dinlenenler arasında Erdoğan ve Gül'de var iddiası

ABD Ulusal Güvenlik Ajans ı(NSA) onlarca dünya liderine ait telefon numarasını dinlemiş. Rusya'ya sığınan eski Amerikan istihbarat analisti Edward Snowden'in sızdırdığı belgeler İngiliz the Guardian gazetesi tarafından yayınlandı. Habere göre liderlerin telefon numaraları Amerikan hükümetine bağlı başka bir kuruluştan ABD Ulusal Güvenlik Ajansı'na (NSA) gönderildi ve bu liderlerin takip altına alınması istendi. Aydınlık'ın ulaştığı İngiliz ve Hollanda kaynaklarına göre dinlenen liderler arasında Türkiye Başbakanı TayyipErdoğan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de bulunuyor. Söz konusu kaynaklar Edward Snowden'a yakın İngiliz gazeteci Glenn Greenwald'a yakın kişiler. Bilindiği gibi Snowden sızdırdığı NSA belgelerinin yedeğini the Guardian muhabiri Glenn Greenwald'a vermişti.

35 lidere ait 200 telefon numarası

The Guardian gazetesi haberine göre Beyaz Saray' ın yanı sıra ABD Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları'ndaki personelden de yabancı siyasetçilerin telefon numaralarını paylaşmaları istendi. Hangi liderlerin dinleme listesine alındığı ise haberde açıklanmadı. 2006 yılında bir Amerikalı yetkili, 35 lidere ait 200 telefon numarasını NSA ile paylaştı.

Beyaz Saray, iddialar üzerine yapt ığı açıklamada, "Her ülkenin yaptığı gibi dış istihbarat toplamaktayız." ifadelerini kullandı. İddiaları yalanlamayan Beyaz Saray, bunun gelecekte tekrarlanmayacağını belirtiyor. ABD'nin müttefiklerini takip ettirdi ği iddiaları, Almanya Başbakanı Angela Merkel'in Başkan Barack Obama'yı bizzat arayarak telefonunun ABD tarafından dinlendiği bilgisini sormasıyla yeniden gündeme geldi.

The Guardian gazetesi haberine göre belgelerde liderlerin isimleri geçmiyor, ancak daha önce aç ığa çıkan belgelere dayanarak Fransa, Almanya, Brezilya gibi ülkelerin ve bunların yanında birçok liderlerin dinlendiği aşikar.

Guardian muhabiri James Ball, Gizli iç yazışmada NSA, "müşterisi" olan Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon gibi kurumlardaki üst düzey yetkilileri "Rolodexlerini" (ofislerde kullanılan masa üstü rehberlerinden en tanınmış olanın markası) paylaşmaya çağırıyor. Böylece NSA'in yabancı siyasetçileri sisteme ekleyebileceği belirtiliyor.

ABD'den Türkiye'ye 'Sizi dinlemedik' garantisi yok

Hürriyet gazetesi Washington muhabiri Tolga Tanış'ın haberine göre söz konusu dinlenen ülke liderleri iddialar sonrası, Washington’dan teker teker hesap sorarken, Obama dünya liderlerine telefon edip “Sizi dinlemiyoruz” garantisi veriyor. Ancak ABD Dışişleri Sözcüsü, garantilerin her müttefik için geçerli olmadığını açıklarken, Türk Başbakan’ın ofisinde geçen sene bulunan böceklerle ilgili, “Bu türden dinleme faaliyetlerine Amerikalıların dâhil olmadığı garantisini Türklere verdiniz mi” sorusuna, “Ben bunu duymadım” yanıtını verdi ancak “Dinlemedik” demedi.

Türklerden endişe iletilmedi

ABD Dışişleri Sözcüsü Marie Harf, önceki günkü basın toplantısında, “Özellikle Başbakan’la (Erdoğan) ilgili olacak şekilde, Türkler Amerikalıların Türkiye’deki dinleme operasyonlarıyla ilgili size bir endişe dile getirdiler mi?” sorusuna, “Benim bildiğim yok. Bu konuyu hiç gündeme getirdiler mi bilmiyorum ama benim bilgim dâhilinde değil. Böyle bir şey kesinlikle duymadım” dedi.

Geçen sene Ankara’daki Başbakanlık ofisinde bulunan böceklerle ilgili, “Örneğin bu türden dinleme faaliyetlerine Amerikalıların dâhil olmadığı garantisini Türklere verdiniz mi?” şeklindeki soruya da, “Tek tek bütün ortaklarımızla karşılaştığımız her olayın üzerinden gidip bu konuyu dönem içinde gündeme getirip getirmediklerine bakmak sanırım benim için imkânsız olur. Ben bunu duymadım. Ama bu konuda daha fazla bir bilgim olur mu bakmaktan mutlu olurum” dedi.

Her ülke farklı vaka

Marie Harf, önceki günkü basın toplantısında konuyla ilgili olarak, şimdiye kadar Brezilya, Meksika, Fransa ve Almanya ile krize neden olan dinleme suçlamalarının her ülke için farklı bir boyut taşıdığını söyledi.

Harf, bu ülkelere verilen “Dinlenmiyorsunuz” garantisinin başka ülkeler için de geçerli olup olmadığı sorusuna, “Bakın bu konuşmalar, vaka bazındadır. Endişelerin olduğu her farklı ülkede bazen özel bazen diplomatik olarak bazen kamuoyu önünde olur. Herkesi kapsayacak bir açıklama yapmayacağım” dedi. Harf, “O zaman Merkel ve Hollande’a verdiğiniz garantilerin diğer NATO müttefikleri için bile geçerli olmadığını mı varsaymalıyız” şeklindeki soruya da, “Her vaka farklıdır” yanıtını verdi.

Teker Teker patlıyor

Skandalın ABD için en yıpratıcı yanı ise Washington Post’a bilgi veren üst düzey bir yetkilinin belirttiğine göre Snowden’ın elinde 30 bin gizli belge olması ve bunları yavaş yavaş sızdırması.

Bu nedenle ABD hükümetinden yetkililer, Snowden'ın elinde bulunan belgelerdeki gizli işbirliği detaylarının ortaya çıkabileceğini belirterek, bazı müttefik ülkelerin istihbarat servislerine uyarılar göndermeye başladı.

Yetkililere göre Snowden'ın elindeki belgelerden bazıları İran, Rusya ve Çin gibi hasımlar hakkında bilgi toplamak için uygulanan programlarla ilgili hassas bilgiler içerirken, bazı belgelerde de ABD ile resmen müttefik olmayan ülkeleri içeren operasyonların detayları yer alıyor.

Yetkililer bu bilgilendirme işleminin büyük bir hassasiyetle yürütüldüğünü zira bazı ülkelerde devletin bazı kurumlarının işbirliğinden haberdar olduğunu dışişleri bakanlığı gibi bazı kurumların ise durumu bilmediğini ifade etti. Snowden'ın elindeki belgelerin ortaya çıkması halinde operasyonlar riske girebileceği belirtildi.

Gözden geçireceğiz

En nihayet Beyaz Saray, önceki gün akşam gazetecilere geçtiği bir açıklamayla ABD’nin terörle mücadele kapsamında yürüttüğü istihbarat faaliyetlerini kişilerin mahremiyeti ve sivil haklar çerçevesinde gözden geçirme kararı aldığını duyurdu. Beyaz Saray İç Güvenlik ve Terörle Mücadele Danışmanı Lisa Monaco, USA Today’e yazdığı makalede, “Güvenlik ihtiyaçlarımız ve herkesin paylaştığı mahremiyet kaygıları arasındaki dengenin sağlanmasına daha fazla dikkat ederek bizi ve müttefiklerimizi güvende tutmak için ihtiyacımız olan bilgileri toplamaya devam edeceğiz” dedi.

Aydınlık