Tarihteki emeğimizi keşfetmek

Lütfen abarttığımı düşünmeyin, Kemaliye köylerinde öyle evler vardır ki, karşısında oturup yıllarca seyretmek geçer gönlümüzden. Taş ile ahşabın nasıl birbiriyle seviştiklerine tanık olursunuz. Pencereler, kapılar, kapı tokmakları hep büyük bir uygarlığın izlerini taşırlar. Hapanos, Hapanos Ekreği, Apçağa, Fatma Yazıcıların köyü Pegür (Sıra Konak), Gemürgap, Geruşla, Salihli, Venk (Yuva) evlerinin bir eşini dünyanın hiçbir ikliminde bulamazsınız. Prof. Metin Sözen’in, Oktay Ekinci’den öğrendiklerimden söylüyorum.

Belki de Gemürgap kayasını yaran Apçağalı taş ustası Adıgüzel Ağa’nın torununun torunu olduğum için, Anadolu’nun eski evleri içimi ısıtır. Adıgüzel Ağaların erkânı şu imiş: yaptığı her ev bir öncekinden daha güzel olacak!

Ernur Kalender’in güzellik işçiliği

Mimar Ernur Kalender’in restore ettiği evleri, konakları, köşkleri, medreseleri şiir okur gibi inceledim. Sağolsun 12 Ocak 2014 günü yollamış o güzel albümü.

Fotoğraflara parmaklarımı sürdüm. O ahşap yapılardaki, taş duvarlardaki emeğin sıcaklığını duydum, güzelliğini içime çektim.

Akın Ok kardeşim de öyle bir sunuş yazmış ki, her dizesinin esrarını çözmek ayrı bir keyif.

Birikmiş emeği diriltmek

Tarih sevgisinin özü, emeğe sevgi ve bağlılıktır. Tarih dediğiniz aslında birikmiş emekten başka bir şey değildir. Mimar Ernur Kalender, yaptığı işlerle o birikmiş emeğe hayat veriyor. Restorasyon dedikleri, hatırayı diriltmek gibi bir iş oluyor.

Köklere sarılmak

Her devrim, tarihin derinliklerinden geldiği için, tarihe döner ve köklerine sarılır.

Bizim Türk Devrimi de böyledir. Geleceği kurmak için, elindeki birikimi tanımaya çalışmıştır. 1876, 1908 Devrimleri özellikle 1920 Devrimi Türkiye’de hep tarih keşiflerinin kapısını açmıştır.

Ernur Kalender’in yaptığı işler de, aslında birer keşif, geçmişin emeğini keşfetmek. Bir bakıma elimizi geçmişin mimarlarına, duvar ustalarına, ahşap işçilerine uzatmış oluyoruz. Onları tanıyor, onlardan el alıyoruz.

Duruş ve bakışlardaki devrim

Bunu yapan sanatçıyı Köy Enstitüsü mezunu bir anne ve babanın yetiştirmiş olması çok anlamlı.

Kitabın başındaki şu fotoğraflar beni çok duygulandırdı. Bu resimde belki yoksulluğu göreceksiniz, ama dikkatli bakınız, duruşlarda ve bakışlarda, büyük bir devrimin yansımalarını bulacaksınız.

Fotoğrafın altında şöyle yazıyor:

“Köy Enstitüsü mezunu annem, babam ve biz Levekeliler.”

Ernur Kalender, Tokat’ın Leveke, yeni adıyla Gölgeli köyünden.

Cumhuriyet çocuğu olmak

Bu topraklarda güzellikleri arama merakını bize Cumhuriyet verdi.

Mimarlar, mühendislerden farklıdır. Yaptıkları iş, sanayi üretimi değil, güzellik yaratmaktır, sanattır.

Bu millet tarihsel yaratıcılığını, geçmiş emeklerini yeniden kazandıran Ernur Kalenderlere, güzellik emekçilerine teşekkür borçluyuz. Onlar, birimize değil, hepimize konak, köşk, ev, çeşme, köprü, medrese yapıyorlar.

Tarih, kamunundur çünkü tarihsel güzellikler, hepimizin güzellikleridir.

Taş ile ahşabın sevişmesi

Ernur Kalender’in restorasyon çalışmalarından birini hiç olmazsa bu köşeye almak istedim. Seçmek çok zor. Her sayfa başka bir güzellik. Belki de taş ve ahşap arasındaki aşka meraklı olduğumuz için Altınoluk’taki Çeşmeli Konak’ta karar kıldık.

Doğu Perinçek

Aydınlık/Rota