'Olası askeri desteğin üssü Tunus olabilir'
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın sürpriz Tunus ziyaretini güvenlik uzmanları Aydınlık’a değerlendirdi. Emekli Hava Pilot Tümgeneral Beyazıt Karataş ve emekli Korgeneral Fahri Erenel, ziyareti Libya’nın bölgede desteklenmesi için bir çalışma olarak değerlendirdi.
E. Hava Pilot Tümgeneral Beyazıt Karataş, Türkiye’nin eski garp ocakları denilen Libya, Tunus ve Cezayir ile mutlaka ilişkilerini geliştirmesi gerektiğini belirterek, “Libya ile Deniz Yetki Sınırlandırma anlaşması ve Askeri Güvenlik İşbirliği anlaşması yapıldı. Burada bir sonraki adım Tunus ve Cezayir ile de ilişkilerin güçlendirilmesi. Libya’da bir faaliyet göstermek isterseniz doğal olarak Tunus burada önem arz eder” dedi. Karataş, bölgede Tunus’un önemini şu ifadelerle anlattı:
“Libya’ya komşu en önemli ülke Tunus. Mısır’la olan ilişkilerin iyi olmaması ve Mısır’ın Libya’da Hafter güçlerini desteklemesi nedeniyle bu ülkeyle bir işbirliği mümkün gözükmüyor. Bu nedenle Mısır’la Tunus arasında kalan Libya’ya destek vermek gerekirse Tunus üzerinden takviye yapılabilir. Eğer Libya’ya havadan ve karadan destek veremezseniz burada Tunus’un desteği çok önemli.”
‘SURİYE VE İSRAİL’LE DE İLİŞKİLER GELİŞTİRİLMELİ’
“Tunus ve Libya arasındaki ilişkiler Cezayir’den de farklı. Tunus Kaddafi döneminde istikrar içindeyken Libya için bir turizm cenneti statüsündeydi. Bu nedenle Libya ile ilişkilerinin düzenlenmesi Libya’nın öyle veya böyle istikrara kavuşması Tunus’un da işine geliyor. Bu açıdan Türkiye’nin Libya ile anlaşmalar imzalamışken Tunus’u da dışlamaması hatta Cezayir’i de dışlamayacak bir politika izlemesi gerekir. Bu şu anlama geliyor; Önümüzdeki dönemde sadece Libya ve Tunus ile değil, Cezayir, Suriye ve hatta İsrail ile ilişkilerin geliştirilmesi gerekiyor.”
‘CEZAYİR ZİYARETİ DE OLABİLİR’
Libya’nın birliğinin sağlanması için Tunus’un güçlendirilmesi gerektiğine dikkat çeken Karataş, şöyle devam etti: “Bizim zaten geçmişte Tunus’a eğitim ve hibe desteğimiz var. Benim görevde olduğum dönemde iki kez ben Tunus’a gittim, iki kez de Tunus’lu arkadaşlarımız Türkiye’ye geldiler ve ‘savunma güvenlik işbirliği’ çerçevesinde çalışmalar yaptık. Doğu Akdeniz’de Türkiye’ye karşı oluşturulan GKRY, Yunanistan, İsrail ve Fransa’nın da girmek isteyeceği ittifaka bir karşı ittifak olarak Türkiye’nin bu bölgede ilişkilerini güçlendirmesi son derece önemli. Muhtemelen ilerleyen süreçte bir Cezayir ziyareti de olacaktır.
‘BÖLGEDEKİ KİLİT TÜRKİYE’
“Bu coğrafyada kilit ülke olan Türkiye eğer ilişkilerini bozarsa buradaki kilit açılamaz. Fakat kilit ülke olan Türkiye çevre ve komşu olan ülkelerle ilişkilerini geliştirirse buradaki kilit açılır. İsrail’in Doğu Akdeniz’de bir menfaati varsa Türkiye önemli bir ülke, Mısır’ın bölgedeki ülkelerle bir ilişkisi olacaksa Türkiye kilit ülke ve Türkiye Afrika’da da kilit ülke. Bu nedenle Türkiye’nin bu girişimleri yakından takip edilmeli. Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması veya Münhasır Ekonomik Bölge ilan etmesi için bir şekilde Suriye ile ilişkilerin geliştirilmesi gerekiyor. Eğer Suriye ve Lübnan ile ilişkiler geliştirilirse buradaki kördüğüm çözülür.”
‘LİBYA MUTABAKATI SONRASI İTTİFAKLAR NETLEŞTİ’
E. Korgeneral Fahri Erenel, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Tunus ziyaretini şu ifadelerle değerlendirdi: “Türkiye’nin Libya’yla mutabakat imzalamasından sonra malum ittifaklar netleşmeye başlamıştı. Tunus’un Libya’da özellikle yerel aşiretler üzerinde bir etkisi var. Bu aşiretlerin çoğuna kan bağıyla da bağlı. Tunus, Libya da UMH’nin düzeni sağlamasından ve bu tür karışıklıkların bir an önce sonra ermesinden yana. Libya’daki düzensizlik Tunus’u da Cezayir’i de etkiliyor.”
‘AKDENİZ’İN KAPISI’
Erenel, Cezayir ve Libya’nın güneyindeki diğer ülkelerle de ilişkilerin geliştirilmesi söz konusu olabileceğini, belirterek şöyle konuştu: “Tunus’un diğer özelliği de haritaya da baktığınızda doğrudan doğruya Akdeniz’in kapısı olması. Tunus’a askeri gözle baktığımızda; Libya’ya bir askeri güç gönderilecekse maliyet ve mesafe bakımından son derece elverişli.”
Tunus’a giden heyette Milli Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakanı’nın da bulunmasından, görüşmelerde ağırlıklı olarak savunma konusu ve Libya’ya yönelik faaliyetlerin konuşulduğu anlamının çıkarılabileceğini söyleyen Erenel, şu ifadeleri kullandı: “Özellikle Türkiye’nin olası bir üst bölgesinde Libya’ya müdahale veya kuvvet bulundurma ihtiyacı hasıl olduğunda -UMH’nin de bu yönde bir takım çağrıları olduğunu ifade ediyorlardı- Libya’ya destek Tunus’tan sağlanabilir. Çünkü doğuda Mısır var. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’nden sürekli bu desteği almak mümkün ama çok ekonomik olmaz. Tunus hava hareketi açısından ve aynı zamanda diğer şeyler açısından bize bu konuda destek sağlayabilir.
“Zaten Rusya’nın burada oluşu bence simgesel. Çok ciddi bir destek ve kuvvet yok ama Rusya’nın arkasında olduğunu göstermesi Hafter güçlerini motive anlamında daha iyi etkiliyor. Bu yüzden de Moskova’da yapılan Türkiye ile Rus heyeti arasında görüşmeler de zamanlama açısında son derece önemli.”
