Eski NATO Daimi Temsilcisi Öymen: Konsey kararı olmadan davet edilemez

Kıbrıs Rum Kesiminin, NATO törenlerine davetinin hafife alınacak bir olay olmadığını söyleyen Onur Öymen ‘Bir siyasi talimat almadan hiçbir asker NATO’da böyle bir şeye kalkışamaz. Demek ki, bu işi yapması için talimat almıştır. Bunu Türkiye’ye karşı gözdağı verme operasyonları çerçevesinde görmek lazım’ dedi.

Emekli Büyükelçi Onur Öymen, Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin NATO’nun törenlerine davet edilmesinin Türkiye’ye gözdağı amaçlı olduğunu belirtti. Bu konunu NATO Konseyine götürülmesi gerektiği vurgulayan Öymen, Türkiye’nin burada kıyameti kopararak, NATO Avrupa Müttefikleri Komutanı (SACEUR)’ndan hesap sormasını istedi.

Emekli büyükelçi ve 1997 yılında Türkiye’nin NATO Daimi Temsilciliği görevini üstlenen Öymen, Aydınlık’a, Belçika’nın Mons kentindeki NATO Müttefik Kuvvetler Karargahı (SHAPE)’nda gerçekleştirilen devir teslim törenine Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin(GKRY) de davet edilmesi olayını değerlendirdi. Öymen’in konuya ilişkin değerlendirmesi şöyle:

KONU MUTLAKA NATO KONSEYİNE GÖTÜRÜLMELİ

“Böyle bir konu mutlaka NATO Konseyi’ne götürülmeli. Bu, bir basın bildirisi ve açıklamasıyla geçiştirilemez. Bir kere böyle bir davetin hiç yapılmaması, yapılamamış olması lazım. Çünkü Türkiye çok hassastır bu konuda. Benim bildiğim kadarıyla, Türkiye, AB ile NATO arasında yapılan ortak toplantılara hiçbir zaman AB üyesi olmalarına rağmen Kıbrıslı Rumların katılmasına izin vermemiştir. Bir tarafta AB temsilcileri, bir tarafta NATO temsilcileri var ama Kıbrıslı Rum yok. Çünkü Türkiye itiraz ediyor. Türkiye’nin bu konudaki hassasiyetini bile bile NATO askeri makamların böyle bir şeye kalkışmaları akla aykırıdır.

GÖZDAĞI AMAÇLI

“Bir siyasi talimat almadan hiçbir asker NATO’da böyle bir şeye kalkışamaz. Demek ki, bu işi yapması için talimat almıştır. Bunu Türkiye’ye karşı gözdağı verme operasyonları çerçevesinde görmek lazımdır. Böyle basit bir hata, ihmal söz konusu olamaz. Üstelik SHAPE Karargahında bizim de subaylarımız var. Bunu önceden mutlaka öğrenmiş olmaları lazım. Türkiye’nin de bu törenden önce konuyu NATO Konseyi’ne getirerek, bunu engellemesi ve protesto etmesi gerekiyordu. Böyle bir düşünceyi bile proteste edeceksiniz.

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi NATO’nun törenlerine davet edilmesi üzerine Dışişleri Bakanlığı’ndan açıklama gelmişti.

FRANSA ÖRNEĞİ

“Bakın size bir örnek vereyim. Bir tarihte, ben oradayken, NATO Genel Sekreter Yardımcısı, AB’nin Uluslararası ilişkilerden sorumlu yetkilisiyle lokantada yemek yiyorlar. Bu kadar. Olay bu. Genel Sekter Yardımcısıyla AB’nin bir yetkilisi lokantada baş başa yemek yiyorlar. Fransızlar NATO Konseyi’nde kıyameti koparttı, genel sekter yardımcısını yerin dibine batırdılar. Siz böyle bir şeyi konseyden yetki almadan nasıl yaparsınız. Bu iki ayrı kuruluştur. AB ile NATO’yu görüntü olarak da olsa nasıl yan yana getirirsiniz. O tarihte AB’nin, NATO ilişkileri, toplantılar falan yoktu.

AÇIKLAMA İLE GEÇİŞTİRİLEMEZ

“Bu işler hafife alınacak işler değil. Bizim de orada yaptığımız işlerden biri Kıbrıslı Rumların NATO ile herhangi bir şekilde ilişki kurmalarına mani olmak. Yıllardan beri bunu yapıyoruz. Bu böyle hafife alınacak bir konu değil. Bu, böyle bir demeç ile iste üzüldük, protesto ediyoruz, bu yanlıştır gibi ifadelerle geçiştirilecek bir iş değildir.

KİMDEN EMİR ALDI?

“Konseye götüreceksin ve resmen konseyin önünde hesap soracaksın. NATO’nun SACEUR’u davet edeceksiniz. NATO’nun SACEUR’u (Avrupa Müttefik Kuvvetler Komutanı) konsey toplantılarına izahat ve bilgi vs. vermek için sık sık katılır. Bir de askeri komite başkanı vardır. Askeri Komite başkanı bütün konsey toplantılarına katılır. Orada hesap soracaksın. ‘Kimden yetki alarak bunu yaptınız. Bunun NATO üyesi bir ülke için ne kadar hassas bir konu olduğunu bilmiyor musunuz? NATO’da bütün kararların oy birliği ile alındığını bilmiyor musun? Kıbrıs daha çözülmemiş bir sorun. Devlet olma vasfını kazanmamış bir kuruluş. Öyle olmasa biz niye Kıbrıs sorunu ile ilgili müzakereler yapıyoruz. Kıbrıs devlet olarak kabul edilecekse biz o zaman niye müzakereler yapıyoruz. Siz onları devlet olarak tanıyın. Biz de tüm ilişkileri kopartalım’ diyeceksiniz. Orada kıyametin kopartılacağı konudur bu. Bunun yapılacağı yer de daimi delegelerin katıldığı NATO Konseyi’dir.

KONSEY KARARI OLMADAN DAVET EDİLEMEZ

“Orada büyükelçimiz kalkacak. Diyecek ki, ‘Bu son derece hassas bir konudur. Başından beri Türkiye’nin bu konuda gösterdiği duyarlılığı biliyorsunuz. NATO’da üye bir ülkenin böyle çok hassas olduğu milli bir davaya rağmen bir şey yapılamaz. Onun için SACEUR’den izahat istiyoruz’ diyeceksiniz. Niye bize önceden haber vermediniz. Niye konuyu Konsey’e getirmediniz. Bu kadar hassas bir konuda Konsey’den talimat alma ihtiyacını niye duymadınız. Hadi siz böyle bir şey için kendi milli makamlarınızdan böyle bir telkin aldınız. Ama yapmadan önce konseye getireceksiniz. Sizin tek başınıza karar vereceğiniz bir konu değil bu. SHAPE’nin tek başına karar vereceği bir konu değildir bu. O yüzden bir NATO Askeri Komitesi vardır. Her ülkenin üst düzeydeki temsilcilerinden oluşan ve bu askeri komitenin başkanı da her zaman NATO Konsey toplantılarına katılır ki, NATO Konseyinin önemli konularda siyasi talimatını alır.”

Zihni Erdem/ Aydınlık