Dünyada ilk kez Şırnak'ta keşfedildi!

VAN'daki Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Eğitim Fakültesi Biyoloji Anabilim Dalı araştırma görevlisi Mehmet Fırat, 2013 yılında Şırnak'ta Cudi ile Gabar Dağı'nın kesiştiği, Kasrik Boğazı'nda yeni bir bitki türü keşfettiklerini söyledi. Bu çalışmanın geçen ayki 'Phytotaxa' adlı bilim dergisinde yayımlandığını belirten Fırat, "Muhtemelen ilerde nesli tehlikede olan ve yok olabilecek bir bitkidir. Yaklaşık olarak 20 veya 22 kök veya küme mevcuttur. Belki ileride koruma önlemlerini gerektirecek bu bitki ülkemize çeşitlilik açısından çok önemli bir zenginlik katmiştir" dedi.

Çatışmalar nedeniyle yıllardan bu yana dağlık bölgeye gidemeyen bilim insanları

'Çözüm süreci' ile birlikte bilim insanları bu kesimlerde çalışmalarına ağırlık verdi.

YYÜ Eğitim Fakültesi Biyoloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Mehmet Fırat'da 2013'te Şırnak'ta Cudi ve Gabar Dağları'nın kesiştiği Kasrik Boğazı'nda çalışma yürüttüğünü söyledi. Fırat, 'Ballıbabagiller' familyasından olan bitkiyi dünyada ilk defa Şırnak'ta Cudi ve Gabar Dağları'nın kesiştiği Kasrik Boğazı'nda tespit ettilerini söyledi. Bu bitkiyi ilk gördüklerinde farklı bir tür olduğunu anladığını belirten Fırat, şöyle konuştu:

"Daha sonra yaptığım literatör ve herbaryum çalışmaları sonucunda yeni bir bitki olduğuna karar verdik. Bu türün bilimsel adı Latince olan ve dünyanın da kabul ettiği adı 'Clinopodium serpyllifolium subsp sirnakense' adıyla yayımlayarak bilim dünyasına kazandırdık."

Bu bitki grubundan dünyada yaklaşık olarak 100, ülkemizde ise 21 tane türünün olduğunu söyleyen Fırat, "Bu tür ile birlikte cinsin sayısı ülkemizde 22'ye çıkmıştır. Bu tür 423 metre yükseklikte kireç kayalıkların çatlaklarında çıkan ve çok dar yayılışlı bir bitkidir. Muhtemelen ilerde nesli tehlikede olan ve yok olabilecek bir bitkidir. Yaklaşık olarak 20 veya 22 kök veya küme mevcuttur. Belki ileride koruma önlemlerini gerektirecek bu bitki ülkemize çeşitlilik açısından çok önemli bir zenginlik katmiştir. Bu çalışmaları yaparken barış görüşmeleri vardı. Bende Şırnak 'ın kürtçe kelime anlamı 'Şernax' olan ve savaş istemeyen anlamına gelen ve dünyanın da kabul ettiği latince adlandırma kurallarına göre 'Sernakiense' hem Şırnak'ta bu bitki tespit edildiği için hemde bunun anlamına uygun olduğu için bu ismi verdim" dedi.

"UMARIZ BARIŞ DEVAM EDER"

Botanikçi Mehmet Fırat, 14 yıldan bu yana bölgede çalışma yaptığı halde çatışmalar ve güvenlik sorunu nedeniyle birçok yere gidemediklerini vurgularken "Barışın gelmesiyle birlikte gidemediğimiz dağlara özellikle Cudi ve Gabar dağında rahatlıkla çalışmalarımızı yürütüyoruz. Dilerim bu böyle devam eder. Cudi ve Gabar Dağı'nda bitki kaydı yok. Şırnak'ta 120 bitki kaydedilmiş. Fakat binlerce bitki çeşidi var. Ve son 30 yıldır hiç gidilememiş" dedi.

Yeni tespit edilen bitkinin ilerde insanlık açısından faydasının ne olacağının yapılacak analizlerle ortaya çıkacağını da anlatan Fırat, "Belkide bu bitkiden çok önemli bir etken ham maddesi de çıkabilir. Bunu da yapacağımız analizlerle ortaya çıkaracağız. Bu türün akrabaları var fakat bu tür sadece Şırnak'ta yetişiyor" diye konuştu.

Gülay KUYUCU/VAN, (DHA)