Sular çekilince göl yağmaya açıldı!

Yusuf Yavuz

Türkiye'nin en büyük ikinci tatlı su kaynağı olan Eğirdir Gölü'ndeki aşırı su kaybının ardından ortaya çıkan arazilerin işgal edilmeye başladığını söyleyen Yard. Doç. Dr. Erol Kesici, "Kıyı alanlarında su seviyesinin azalmasıyla yapılan işgallerle binlerce dönüm tarım alanı açıldı. Gölün kıyı kesiminde kamu ve şahıs adına yapılan yapılaşmalar yıllardan bu yana alışkanlık haline geldi. Yerel seçimler yaklaşınca gölün içine kadar beton kazıklar dikilmeye başlandı. Eğirdir Gölü işgal altında. Gölü koruması gereken yasalar derhal uygulanmalı" diye konuştu.

Isparta'nın Eğirdir ilçesinde bulunan Eğirdir Gölü Türkiye'nin en büyük ikinci tatlı su kaynağı olarak biliniyor. Senirkent, Yalvaç ve Gelendost gibi ilçelere de sınırı bulunan Eğirdir Gölü'nün suları son 6 ayda büyük oranda çekildi. Gölden dev borularla tarımsal amaçlı su çekilmesinin su kaybındaki en büyük nedenlerden biri olarak gösteriliyor. Gölü besleyen su kaynakları üzerinde inşa edilen gölet ve barajlar da su kaybının bir başka nedeni. Ancak gölün sularını yönetmekle yükümlü olan DSİ, Eğirdir Gölü'ndeki su kaybını kuraklığa ve buharlaşmaya bağlıyor ve gölet inşaatları ile tarımsal amaçlı aşırı su alımından geri adım atmıyor.

AKADEMİSYENİN ‘GÖL KURUYOR’ UYARISINA ‘SORUN YOK’ YANITI

Eğirdir Gölü'ndeki hatalı kullanımlara dikkat çekerek yetkilileri ve kamuoyunu uyaran Yard. Doç. Dr. Erol Kesici, yanlışlarda devam edilmesi durumunda Göller Bölgesi'nin kalbinde yer alan gölün tıpkı dünyanın en büyük göllerinden biri olan Aral Gölü gibi kuruyacağına dikkat çekmişti. Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi ve Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (TTKD) Bilim Danışmanı Yard. Doç. Dr. Erol Kesici'nin uyarılarının ardından önlem alması gereken yetkililer “Sorun yok” açıklaması yapmakla yetindi.

YETKİLİLERDEN AKIL TUTULMASI GİBİ AÇIKLAMALAR

Eğirdir Belediye Başkanı Ömer Şengöl, “Göl kurursa beni ayaklarımdan taş bağlayarak boğun” derken, Eğirdir Kaymakamı Abdullah Akdaş ise “Şu an için tedirgin olunmasına gerek yok” açıklamasında bulundu. DSİ Genel Müdürlüğü'nün yaptığı açıklamada ise göldeki su kaybı doğrulanırken, “Gölün üzerindeki en büyük baskı buharlaşmadır” denildi.

ÖNCE SULARI YAĞMALANDI ŞİMDİ DE ARAZİLERİ İŞGAL EDİLİYOR

Ancak yetkililerin çözüm üretmekten uzak açıklamaları sürerken Eğirdir’den gelen haberler gölle ilgili bir başka tehlikeye işaret ediyor. Hacmini yaklaşık 100 kilometrekare kaybeden Eğirdir Gölü'nde suların çekildiği kıyıların yerel seçimler öncesinde işgal edilmeye başladığını dile getiren Yard. Doç. Dr. Erol Kesici, bu konuda acilen önlem alınması çağrısında bulundu.

‘GÖLÜ KORUMASI GEREKEN YASALAR UYGULANMIYOR’

Eğirdir Gölü'nün birinci derece önemde içme ve kullanma suyu olduğunu anımsatan Kesici, bunun stratejik önemde olduğuna değindi. Gölle ilgili çıkartılan yasa ve yönetmeliklerin uygulanmadığını dile getiren Kesici, “Popülist yaklaşımlar ve 'halk böyle istiyor, muhtar böyle istiyor' gibi sözlerle gölü koruması gereken yasal düzenlemeler geçersiz kılındı. Kıyı ihlalleriyle giderek artan kirliliğin yanı sıra su bütçesindeki kayıplar kötü sonu hazırladı. Gölle ilgili yürürlükte olan yönetmelik etkin koruma sağlamadığı için revize edildi ancak yine çözüm getirmedi. Bunun üzerine 2012 yılında yalnızca Eğirdir Gölü'ne ait 'özel hükümler' çıkarıldı” bilgisini verdi.

‘UYGULANMAYACAK OLAN YÖNETMELİK NEDEN ÇIKARILIYOR?’

Eğirdir Gölü Özel Hükümleri ile gölden yararlanma koşullarının daha sıkı kurallara bağlandığını ancak 'kamu yararı' gerekçe gösterilerek yasaların delindiğine işaret eden Kesici, “Özel hükümler çıktı çivi bile çakamıyoruz denilmesine rağmen çok çiviler çakılmaya, su devasa borularla dağlardan aşırmaya ve gölü atık alanı olarak görmeye devam edildi. Uygulanmayacak yönetmelikler neden çıkartılıyor? Yıllardır Eğirdir Gölü Özel Hükümlerinin gölü korumada yetersiz olduğunu savunuyordum, artık özel hükümleri savunacak durumdayım. Yetersiz de olsa özel hükümler uygulansın bari” dedi.

‘MİLYONLARCA YILLIK GÖL İNSAN ELİYLE KİRLETİLİP KURUTULUYOR’

“Bugün gölün kirliliğini konuşmak yerine suları çekilerek kuruma periyoduna girmesini konuşuyoruz” diyen Kesici, “Yıllar önce 100 kilo olan bir insanın birden 50 kiloya düşmesi durumunda doktorun aklına ne gelir? 'Bir şeyin yok' mu der? Bazıları alay etse de bilim diyor ki: Eğirdir Gölü neotektonik kökenli, milyonlarca yıl önce oluşmuş doğal göldür ve bu kadar yıl doğal yapısını koruyan göl yanlış kullanım yüzünden insan eliyle kirletilmiş ve kurumaya yüz tutmuştur” şeklinde konuştu.

‘KURUYAN ALANLAR KAPIŞ KAPIŞ İŞGAL EDİLMEYE BAŞLANDI’

Özel hükümlere göre gölün maksimum su kotu seviyesinin 919 metre olduğuna işaret eden Kesici, “DSİ verilerine göre 24 Ekim 2018 tarihinde ölçülen göl seviyesi 916.186 metredir. Özel hükümlere göre gölün su kotu 914,74 metreye düşünce hiç bir şekilde su alınmasına izin verilmez. Gölün kuruma için kritik sınırı 916 metredir. Gölden su alınmaması için 1.4 metre kaldı. Ayrıca bu yıl suyun çekildiği alanlarda canlı yaşamında bugüne kadar görülmedik ölçüde ölümler meydana geldi. Başta su kuşları olmak üzere birçok canlı türünün üreme, barınma ve beslenme alanları yok olurken kuruyan alanlar adeta kapış kapış işgal edilmeye başlandı” dedi.

‘YEREL SEÇİM ÖNCESİ KIYI İŞGALLERİ ARTTI, YASALAR UYGULANSIN’

Göl kıyılarında geçmiş yıllarda da işgaller olduğunu anımsatan Yard. Doç. Dr. Erol Kesici, yerel seçim atmosferine girilmesiyle son günlerde de kıyı işgalinin arttığı uyarısında bulundu. Kıyı alanlarında su seviyesi azalınca binlerce dönüm alanın tarım arazisi yapıldığını kaydeden Kesici, “Göl kıyısında kazma kürek koymak amacıyla yapılan yüzlerce villa, apartman bulunuyor. Şimdi yerel seçimler yaklaştı, işgaller yeniden başladı. Yetişen göl sularının çekildiği arazileri işgal ediyor. Göl kıyısına çakılan beton kazıklar suyun içine kadar ulaşmış durumda. Yıllar önce yıkılması için kararlar alınan yapılar halen yıkılmadığı gibi yenilerinin inşası da sürüyor. Fotoğrafını çek, parasını öde, imar affına girsin! Peki stratejik öneme sahip içme suyu kaynağı ne olacak? Gölü koruması gereken özel hükümler ne işe yarıyor? Eğirdir Gölü işgal altında. Gölü koruması gereken yasalar derhal uygulanmalı” çağrısında bulundu.