İran Yeni Uydusu Hayyam’ı Neden Rusya Fırlattı?

Geçen hafta uluslararası basında İran ve Rusya’nın uzay alanındaki işbirliğine ilişkin haberler yayınlandı. 

Sputnik’te yer alan bilgiye göre Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos), İran adına uzaya bir uydu fırlatılacağını duyurdu. 
Roscosmos’tan yapılan açıklamada, İran'a ait "Hayyam" adlı uydunun 9 Ağustos'ta uzaya gönderileceği belirtildi. 
Açıklamada, İran uydusuyla Rusya'ya ait 16 küçük uydunun da Soyuz 2.1b roketiyle Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatılacağı kaydedildi.

Roscosmos’un açıklamasının ardından İran Uzay Ajansı (ISA), Hayyam uydusu ile ilgili yazılı açıklama yayınladı.
Bu açıklamada; İran’a ait uzaktan algılama uydusu Hayyam’ın ülkedeki çeşitli sektörlerin bilgisayarlaştırılması için altyapı sağlayacağı bildirildi. 

Fırlatılan Hayyam uzaktan algılama uydusundan alınan veriler ile tarım alanında verimliliğin artırılması, ülkenin su kaynaklarının doğru izlenmesi, doğal tehlikelerin yönetilmesi, arazi kullanımındaki değişikliklerin izlenmesi, izinsiz yapılaşmalar ve ormansızlaşma ile mücadele edilmesi, çevresel tehlikelerin izlenmesi, maden ve maden keşiflerinin izlenmesinin yanı sıra ülke sınırlarının izlenmesi gibi birçok konunun kontrol edilebileceği açıklandı. 

İran’a ait Hayyam uzaktan algılama uydusunun kullanımı ve kontrolünün fırlatılmasının ardından, İran İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı'na ait uzay üslerinde bulunan İranlı uzmanlar tarafından gerçekleştirileceği belirtildi.

600 kg ağırlığa sahip Hayyam uydusunun 500 kilometrelik bir yörüngeye yerleştirildikten sonra İran'a günde 4 kez 1 metre hassasiyetle görüntü sağlayabileceği duyuruldu.

Yüksek çözünürlüklü kamera ile donatılan Hayyam uydusu 5 yıl boyunca tarım, madencilik, su kaynakları, ve çevre sorunlarının gözlemlenmesi için kullanılacak.

Başka bir ülkenin İran'ın uydusundan askeri amaçlarla faydalanabileceği yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığını açıklayan İran Uzay Ajansı, bu uydunun barışçıl ve insani amaçlarla faaliyet yapacağını açıkladı.

Söz konusu uydu, adını matematik, astronomi, felsefe ve şiir alanındaki engin bilgisi ile tanınan 11. Yüzyıl İranlı bilgin Ömer Hayyam’dan almıştır.

İran’ın Milli Uzay Teknolojisi 

Bir metre hassasiyetle görüntü sağlayabilme yeteneğine sahip olan Hayyam, uzaktan algılama uydusudur. Halihazırda 5 ila 10 metre hassasiyetle görüntü sağlayabilen algılama uyduları tasarlayıp üreten İran İslam Cumhuriyeti, daha iyi algılama uyduları geliştirmek için özlenle çalışmaktadır.

Yerli uydu taşıyıcı geliştirme programının milli teknoloji ile yürütülmesi yeni hükümet tarafından ciddiyetle takip edilmektedir.

İran, bilim insanları ve uzmanlarının çabalarıyla bu yılın sonuna kadar Dünya’nın 500 km yörüngesine 100 kg'a kadar uyduları yerleştirme imkanına ulaşmış olacak. Bu çalışmalar, daha ağır uyduların uzaya taşınması için devam edecek.

İran'ın Hayyam Uydusu Neden Kazakistan’dan Fırlatıldı?

İran Uzay Ajansı ve Rus Uzay Ajansı (Roscosmos), geçtiğimiz çarşamba günü İran'a ait "Hayyam" uydusunun Rusya'nın işbirliği ile 18 Ağustos salı günü Kazakistan'dan fırlatılacağını duyurdu.

Yerli uydu taşıyıcı roketi ile uydu fırlatma alanında tecrübe sahibi olan İran İslam Cumhuriyeti, daha önce Dünya'nın 500 km yörüngesine 50 kg altındaki uyduları yerleştirmeyi başarmıştır. Bir sonraki adımda, bu yıl sonuna kadar Dünya'nın 500 km yörüngesine 100 kilogramlık ağırlıktaki uyduların yerleştirilmesi hedeflendi. 13. Tahran hükümetinin görevinin sonuna kadar aynı yörüngeye 200 kg ve daha fazla ağırlığıktaki uyduların yerleştirilmesi öngörülüyor.

Fakat "Hayyam" uydusunun yaklaşık 600 kg ağırlığında olması İran'ın fırlatma projesinde Rusya ile işbirliği yapmasının ana nedenidir. Soyuz roketinin daha yüksek başarı oranına sahip olduğu için Hayyam uydusu Rusya'ya emanet edilmiştir.

Unutulmamalıdır ki, Rus Soyuz 2.1b roketinin uydu fırlatma işlemindeki yüksek başarısı nedeneiyle uydu fırlatma yeteneği ile uzay teknolojisine sahip birçok ülke bile Rus uydu taşıyıcısını da kullanmaktadır.

İran Uzay Ajansı’nın açıklamasına göre, İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı'na ait uzay üslerinde bu uydunun kontrolü için gerekli altyapı sağlandı ve uydunun fırlatıldığı andan itibaren ondan alınan verilerin İran ekibi tarafından şifrelenip kontrol edilecek.

Açıklamada, “Ülkenin yerli uydu gelişimi ve milli uzay teknolojisi ortadan kaldırılamaz. Uzay sektöründeki uluslararası işbirliği İran’ı ithalata bağımlı bir ülke haline getiremez. Çok yakında Allah'ın lütfu ve İranlı uzmanların büyük kararlılığı ile uzay endüstrisinde ihracat yapan ülke haline geleceğiz.” ifadelerine yer verildi.