İran'dan Türkiye ve Suudi Arabistan'a çağrı

İran Dış Politikalar Stratejik Konseyi Başkanı Kemal Harazi, bölgedeki krizlerin tek çözümünün diyalogdan geçtiğini belirterek, Türkiye ve Suudi Arabistan'ın katılımıyla bu yönde bir girişim başlatılması çağrısı yaptı.

İran lideri Ali Hamaney'in danışmanlığını da yürüten Harazi, Al Jazeera'ya yaptığı açıklamada, "Katar bölgesel diyalog konusunda önemli önerilerde bulundu ve Tahran buna tam olarak hazır olduğunu ortaya koydu." dedi.

Bölgedeki krizlerin tek çözümünün diyalogdan geçtiğine işaret eden Harazi, "Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır gibi önemli ülkelerin katıldığı bölgesel bir diyalog başlatılması" çağrısında bulundu.

"İRAN NÜKLEER BOMBA ÜRETECEK YETERLİLİĞE SAHİP"

İsrail'in İran'ın güvenliğini hedef alması durumunda ülkesinin buna cevap vereceğini söyleyen Harazi, "Hassas tesislerimizin hedef alınması durumunda İsrail'in derinliklerini vurmak amacıyla kapsamlı askeri manevralar gerçekleştirebiliriz." ifadelerini kullandı.

Harazi, İran'ın nükleer bomba üretebilecek teknik yeterliliğe sahip olmasına rağmen bu yönde bir kararı olmadığını kaydetti.

ABD ile nükleer program görüşmelerine de değinen İranlı yetkili, "ABD politikalarındaki kalın güvensizlik duvarı gölgesinde Washington ile doğrudan diyalog kurmak zor." değerlendirmesinde bulundu.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının adil ve bağımsız olması halinde anlaşmazlıkların çözülmesinin kolay olacağını aktaran Harazi, ABD'nin nükleer anlaşmayı koruma yönünde bir garantisinin olmayışının "olası bir anlaşmayı mayınladığını" ifade etti.

Harazi, İran'ın füze programı ve bölgesel politikalarıyla ilgili kimseyle müzakeresinin olmadığını, böyle bir durumun "teslim olmak" anlamını taşıdığını dile getirdi.

İRAN - SUUDİ ARABİSTAN İLİŞKİLERİ

Suudi Arabistan'da 2 Ocak 2016'da aralarında Şii din adamı Nimr en-Nimr'in de bulunduğu 47 kişi " terör" suçlamasıyla idam edilmişti.

İdamlara tepki gösteren İranlı yetkililerin peş peşe yaptığı açıklamaların ardından Suudi Arabistan'ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binaları İran'daki göstericiler tarafından ateşe verilmişti.

Mart 2015'te başlayan Yemen'deki kriz nedeniyle iki ülke arasındaki gergin diplomatik ilişkiler tamamen kesilmişti.

IRAK'IN ARABULUCULUĞUNDA GÖRÜŞMELER

İran ile Suudi Arabistanlı yetkililer, Nisan 2021'de Bağdat'ta doğrudan görüşmeler yapmak üzere bir araya gelmiş ve Irak'ın ara buluculuğundaki görüşmeler daha sonra da devam etmişti.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, 23 Aralık 2021'de yaptığı açıklamada, Riyad'la müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini belirtmiş ve bunun bir göstergesi olarak Suudi Arabistan'ın Cidde'deki İslam İşbirliği Teşkilatında görevli üç İranlı diplomata vize verdiği bilgisini aktarmıştı.

Amerikan "The Atlantic" dergisine 3 Mart'ta röportaj veren Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, İran'la ilgili olarak, "Onlar bizim komşumuz. Ebediyen de komşumuz olacaklar. Ne biz onlardan kurtulacağız ne onlar bizden kurtulacak. Bu yüzden sorunu çözmeli ve bir arada yaşamanın yollarını aramalıyız." ifadelerini kullanmıştı.

İki ülke arasında 16 Mart'ta yapılması planlanan görüşmeler ise Suudi Arabistan'da birçoğu Şii olmak üzere 81 kişinin bir günde idam edilmesinin ardından Tahran tarafından geçici olarak ertelenmişti. İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyine bağlı "Nournews" tarafından 23 Nisan'da yapılan açıklamada, iki ülke yetkililerinin Bağdat'ta görüştüğü aktarılmıştı.

Açıklamada, iki ülke arasında bir sonraki görüşmelerin Dışişleri Bakanlarının katılımıyla gerçekleştirilmesinin öngörüldüğü aktarılmıştı. Bazı kaynaklar görüşmelerde Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi'nin de hazır bulunduğunu duyurmuştu.

10 MADDELİK MUTABAKAT ZAPTI

Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, 25 Nisan'da Al Jazeera televizyonuna verdiği röportajda, 5'inci turda tarafların ikili ilişkiler, diplomasi ve güvenlik konularında 10 maddelik bir mutabakat zaptı üzerinde anlaşmaya vardığını söylemişti.

İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyine bağlı "Nournews"in sosyal medya hesabında yer alan haberde de Tahran ile Riyad arasında Bağdat'ta gerçekleştirilen 5. tur görüşmelerin olumlu atmosferde geçtiği, bir sonraki görüşmenin Dışişleri Bakanlarının katılımıyla yapılmasının öngörüldüğü aktarılmıştı.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan, 24 Mayıs'ta Dünya Ekonomik Forumu Davos Zirvesi'nde yaptığı açıklamada, ülkesinin Tahran'la ikili ilişkilerin düzeltilmesi için gerçekleştirdiği görüşmelerde birtakım ilerlemelerin kaydedildiğini ancak bunların yeterli olmadığını ifade etmişti.