EYT'yi az farkla kaçıranlara yeni formül

Emeklilikte yaşa takılanlar yasasından primi yetmeyip yararlanamayanlar için başka seçenekler de bulunuyor. Önümüzdeki günlerde emeklilik yaşının özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre esnetilmesi, esnafın emekliliği için gerekli prim gün sayısının düşürülmesi gibi yeni adımlar devreye girecek.

Sabah'tan Hazal Ateş'in haberine göre; İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre EYT kapsamında olup da primi yetmeyenler kısmi emeklilik hakkından yararlanabilir.

• Kısmi emeklilikte 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor.

• Bunun için yaş şartı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşını buluyor.

• Aylık tutarı sigorta başlangıcının 2000'den önce ve sonra olmasına göre değişiyor.

• Kısmi emeklilik hakkı kazananlar için de kök aylıkları ne olursa olsun alacakları aylık 7.500 lira olacak. 

İşte EYT'yi az farkla kaçıranların erken emeklilik konusunda merak edilenlerin yanıtları...

Nisan 1997'de ilk primi ödemiş ve Ocak 2010'da 3.600'ü doldurmuş kadın çalışan ne zaman kısmi emekli olabilir?

• 9 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlangıç sigortası olan kadınlar; 15 yıl, 3600 prim günü ve 50 yaşını tamamlamak suretiyle emekli olabilir. 

• 3.600 gün prim ödeme sayısını 24 Mayıs 2008-23 Mayıs 2011 tarihleri arasında doldurduğu için 15 yıllık sigorta süresi ve yaş şartını 25 Mayıs 20211 tarihinden sonra yerine getireceği için kısmi olarak 58 yaşında emekliliğe hak kazanır.

• Sigortalıların kısmi yaşlılık aylağına hak kazanacağı kademeli yaş haddi,( kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş, 15 yıl çalışma süresi 3.600 prim gün sayısı) hangisi en son sağlandıysa bunun sağlandığı tarihe göre emeklilik hesabı yapılıyor.

Hangi sigortalılar daha kolay şartlar ile yaşlılık aylığına hak kazanır?

• Çalışmaya başladığı tarihten önce malul olanlar, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar,

• çalışma gücü kaybı olanlar,

• maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanlar,

• erken yaşlandığı tespit edilenler,

• özel olarak korunmakta ve bu sigortalıların daha kolay şartlarda emekli olabilmelerine imkân tanınıyor.

Emekliyim, çalışmaya başladım. Ayrıldığımda aylığım nasıl bağlanır?

Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur.

Yaşlılık toptan ödemesinin koşulları nelerdir?

• Sosyal güvenlik sistemine ödenen primler emekli olmaya, aylık bağlanmasına yeterli değilse yaşlılık toptan ödemesi ile primler iade alınabiliyor.

• Bu ödemeden yararlanabilmek için kadınların 58, erkeklerin de 60 yaşını doldurması gerekiyor.

Kısmi emekli (yaşlı) aylığına hak kazanma şartları nelerdir?
• Kısmi emeklilik, belli bir yaşa geldiği halde primini tamamlayamayan sigortalılara yaştan emeklilik hakkı tanınıyor.

• Yaş haddi işe başlama tarihi, çalışılan statüye göre değişiyor.

• Buna göre, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar 15 yıl, 3.600 günü dolduğunda 50-60 arası değişen yaşı doldurduğunda emekli olabilir. Bu tarihten sonra çalışmaya başlayanların 4.500 günü tamamlaması gerekiyor.

• İlk defa çalışmaya Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında başlayan SSK'lılar 25 yıl sigortalılık 4.500 prim günü doldurduğunda kadın 58 erkek de 60 yaşında emekli aylığı alabilir.

• Mayıs 2008'den sonra sigortalı olanların primini 1 Ocak 2036'ya kadar 5.400 güne tamamlaması koşuluyla 63 yaşında emekli aylığına hak kazanabiliyor.

Kimler 3.600 prim günüyle emekli olabilir, aylıklar normal emeklilerden çok mu düşük?
• İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre 8 Eylül 1981'den önce işe başlayan kadınlarla 8 Eylül 1976'dan önce işe başlayan erkekler 15 yıl sigorta süresi, 3.600 günü tamamlayarak emekli olabilir.

• Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre 23 Mayıs 2002'de 15 yılkı sigortalılık süresini dolduran kadınlar 50, erkekler de 55 yaşını doldurduysa 3.600 gün malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları primi ödemiş olanlar istediklerinde emekli olabilir.

• Normal şartlarda emekli olup elde edilecek aylıktan yüzde 25-30 daha düşük oluyor. En düşük emekli aylıkları 7.500 lira yükseldiği için bağlanan aylık düşük de olsa bu tutarda bir gelir söz konusu olacak.