Borsaya dair bilinmesi gerekenler

BORSA NEDİR?

Borsa, bireylerin şirketlere ortak olabilmesini ve bu şirketlerin kazançları oranında kar elde edebilmesini sağlayan bireysel bir yatırım aracıdır. Hem Türkiye'nin hem de dünyanın büyük şirketlerine yatırım yapabilme imkanı sunan borsa yatırımı, her ne kadar riskli olarak gösterilse de, kurallara uygun işlem yapıldığında güvenli bir yatırım aracıdır. Borsada doğru işlemlerle yüksek kâr payları elde edilebilir. Ancak spekülasyonlara ve söylentilere kanmak borsada ciddi kayba da neden olabilir. Borsa'da kazancın elde edilmesi bazen uzun süreli yatırımlara bağlıdır. Bazen de yükseliş trendine geçen şirkete yatırım yapıldığında birkaç haftada önemli karlar elde edilebilir.

BORSA İSTANBUL NEDİR?

Borsalar pazar yerleridir. Klasik pazar yerlerinden farkı; alışverişe konu varlıkların şirketlerin hisse senedi, devlet tahvili gibi menkul kıymetler olmasıdır. Türkiye'nin organize pazar yeri ise Borsa İstanbul’dur.

Borsa İstanbul’da 4 ana piyasa vardır.

1- Hisse Senedi (Pay) Piyasası
2- Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası
3- Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası
4- Borçlanma Araçları Piyasası

BORSA'DA KAR PAYI (TEMETTÜ) NEDİR?

Borsada, şirketlerin her birinin toplam piyasa değeri bulunur. Bu değerler, her şirkette değişiklik gösterebilir. Şirket hisseleri genelde belirli bir seviyede payı ifade eder. Şirketlerden bazıları payları milyarlara bölebilir. Bölünen pay sayısı da değişiklik gösterir. Şirketler yılda bir ya da iki defa, bazen de üç ya da dört defa kâr payı yatırır. Eğer şirketler kâr payı dağıtma hakkı almışsa elde edilen gelir hissedârların yani borsa yatırımcılarının hesaplarına otomatik olarak aktarılır. Borsada hissedâr olduktan sonra bazı haklar elde edilir. Bu haklar; kâr payı dağıtım hakkı, sermaye artırımına katılma hakkı (bedelsiz ya da bedelli), genel kurulda oy kullanma hakkıdır. Hissedarlar, genel kurulda oy kullanarak şirketin alacağı önemli kararları, yönetim kurulu değişiklikleri gibi konuları belirler. Borsada yatırım yapmak isteyen yatırımcılar, birden fazla hisse satın alabilir ya da satın aldığı hisseleri satarak kâr payı elde edebilir.

BORSA NASIL İŞLER? AL SAT NASIL YAPILIR?

Alım – satım işlemleri arz – talep ilişkisine dayanır. Hisse senedi alabilmek isteyen yatırımcının karşısında, o hisse senedini satmak isteyen bir yatırımcı olmalıdır. Alım – satım işlemleri, genellikle hisse senetleri üzerinden yapılır. Değer kazanmadan önce satın alınan bir hisse senedinin, değer kazandığında satılması ve bu sayede kâr elde edilmesi, borsa platformunda yapılan standart bir işleme örnek olarak gösterilebilir.

İLK ETAPTA KAYIPLAR YAŞAMAMAK İÇİN NE YAPMALI

Borsada al-sat en önemli yatırım getirileri arasında yer alır. Hisselerden elde edilen kâr dışında gelir elde edilebilecek ikinci adım al-sat işlemleridir. Sahip olunan hisseleri satışa sunmak için öncelikle bu konuda deneyim kazanmak gerekir. İlk etapta kayıplar yaşamamak için küçük adımlar atılarak ilerlenebilir. Eğer risk konusunda çekinceler varsa sanal borsa araçları kullanılabilir ve bu araçlar sayesinde deneyim kazanılabilir. Al-sat işlemleri genellikle borsada aracı kuruluşlar aracılığıyla yapılır. Alım satım yapmak için ilk önce analiz yapmak gerekir.

BORSADA TEKNİK ANALİZ NASIL YAPILIR?

Teknik ve temel analizler yapılarak hissesi satın alınacak şirketin sermaye yapısı adı verilen özellikleri incelenebilir. Bu yapılırken de taban sermaye ve tavan sermaye fiyatlarına göz atılabilir. Al-sat yaparken ilk kural, aslı olmayan bilgilerle hareket etmemektir. İkinci kural ise herkes tarafından rağbet gören hisselere dikkatli yaklaşılmasıdır. Yatırım yapılacak her hisse, ciddi ve detaylı bir şekilde incelenmeli, gerekirse belirli bir süre boyunca takip edilmelidir.

BİLİNMESİ GEREKEN BORSA TERİMLERİ NELERDİR?

Dealer ve broker borsada en sık kullanılan terimlerdendir. Sıklıkla birbiriyle karıştırılan bu terimlerin anlamları, esasında birbirinden oldukça farklıdır. Dealer adı verilen kişiler, kendi adına kişisel olarak kâr elde etmek için alım-satım yapan kişilerdir. Bu kişilerin bir müşteri portföyü bulunur ve topladıkları hisseleri daha yüksek fiyatlara satarak kâr elde etme amacı güderler. Broker adı verilen kişiler ise müşterileriyle borsa arasında bağ kurarak verilen emirleri borsaya iletirler. Bunun sonucunda komisyon geliri elde ederler. Nitelikli yatırımcı ve genel yatırımcı terimleri de bilinmesi gereken terimler arasındadır. Nitelikli yatırımcılar, borsa alanında profesyonel olarak yüksek oranda yatırım yapan kişilerdir. Genel yatırımcılar ise katılım kuruluşları tarafından uygunluk testleri aracılığıyla tanınan ve yatırım konusunda bilinçli olup olmadıkları ölçülen müşterilerdir.

KATILIM ENDEKSİ NEDİR?

Katılım endeksi, katılım kuruluşlarının prensip ve yöntemlerine uygun olarak geliştirilen hisse senetlerinin oluşturduğu borsa endekslerine verilen isimdir. Tüm katılım kuruluşları, bu endekslerin sponsoru konumundadır. Çeşitli sayılarda hisse senetlerinden oluşan bu endeksler, belirli süre aralıklarıyla güncellenir.

BORSAYA GİRMEK İÇNİ NELER GEREKLİ?

Borsa İstanbul’da yatırımcı olmak, işlem yapabilmek için öncelikle bir aracı kurumda ya da bankada yatırım hesabı açmanız gerekiyor. Aynı zamanda 18 yaşını doldurmalısınız. 18 yaşından küçük çocuklar için vasi hesapla birikim yapılabiliyor. Hesap açılırken risk ve getiri tercihlerinizi içeren uygunluk ve yerindelik testleri yaparak yatırım risk iştahınızı doğru belirleyebilirsiniz. Bu testi kısa sürede ve internet üzerinden de kolaylıkla yapabilirsiniz. Birikimlerinizi sermaye piyasalarında değerlendirmek istiyorsanız mutlaka aracı kurum ve bankaların yatırım hesapları hakkında bilgi sahibi olarak işe başlayın.

BORSADA YATIRIM YAPARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Alım satım incelemeleri, analizler yapıldığı müddetçe, her birey borsada yatırım yapmakta özgürdür. Ancak yatırım yapmadan önce hisselerin çok iyi analiz edilmesi, gerekirse bir uzman desteği alınması gerekir. Küçük adımlarla hareket ederek ve ilk etapta uzun vadeli yatırımlar yapılarak daha güvenli yollar tercih edilebilir. Yatırım tercihlerinde kısa vade yerine daha orta ve uzun vadeli planlara göre hareket edilmelidir.

BORSA NASIL TAKİP EDİLİR?

Borsa’da işlem esnasında güvenli ve doğru bilgi akışı esastır. Borsada işlem gören şirketler hakkında tüm bilgilere rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Kamuyu Aydınlatma Platformu’ndan finansal raporlara ve şirket haberlerine erişebilir, şirketlerin resmi internet sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Fiyatlar ile ilgili olarak Borsa İstanbul web sitesi (www.borsaistanbul.com) üzerinden Günlük Bülten verilerinden faydalanabilirsiniz.