Siyonizm nedir? Hıristiyan ve Yahudi Siyonizm'i arasındaki farklar nelerdir?

Siyonizm, tarihî İsrail Toprakları olarak tanımlanan topraklarda bir Yahudi devletinin asırlar sonra yeniden kurulmasını amaçlayan bir fikir iken milyonlarca üye sayısına nasıl ulaştı?

Mustafa Çakır Mustafa Çakır
Siyonizm nedir? Hıristiyan ve Yahudi Siyonizm'i arasındaki farklar nelerdir?

Siyonizm, tarihî İsrail Toprakları olarak tanımlanan topraklarda bir Yahudi devletinin asırlar sonra yeniden kurulmasını destekleyen, savunan ve Yahudi milliyetçiliğini temel alan ideolojik bir fikir hareketidir. Siyonizm kelimesi, Kudüs’ün eski adı olan Siyon’dan türetilmiştir. Siyonizmi benimseyen ve bu kapsamda çalışmalar yapan kişilere ise Siyonist denilmektedir.

SİYONİZM NEDİR?

Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Avrupa’da artan antisemitizme karşı bir tepki olarak doğmuş ve Yahudilerin kendi devletlerini kurma hakkını savunmuştur. Modern siyonizmin kurucusu Theodor Herzl, 1896 yılında yazdığı Der Judenstaat (Yahudi Devleti) adlı kitapta, Yahudilerin Filistin’de bağımsız bir devlet kurmaları gerektiğini öne sürmüştür. Siyonist hareket, Osmanlı İmparatorluğu’nun kontrolündeki Filistin topraklarında Yahudi yerleşimlerini artırmak için çeşitli girişimlerde bulunmuştur.

Siyonizm nedir? Hıristiyan ve Yahudi Siyonizm'i arasındaki farklar nelerdir? - Resim : 2

Siyonizm, 1948 yılında İsrail Devleti’nin kurulmasıyla büyük bir başarı elde etmiştir. İsrail Devleti, Yahudilerin diasporada yaşadıkları zulümden kurtulup kendi kaderlerini tayin etmelerini sağlamıştır. Siyonizm, aynı zamanda İsrail’in varlığını ve güvenliğini korumak için uluslararası alanda savunuculuk yapmayı amaçlamıştır.

Siyonizm, farklı akımlara ve görüşlere sahip bir harekettir. Bazı siyonistler, dini motiflere dayanarak Yahudilerin İsrail’e geri dönmesini savunurken, bazıları kültürel veya politik nedenlerle bu fikri desteklemektedir. Siyonizm, aynı zamanda Filistinlilerle olan ilişkilerde de farklı tutumlar sergilemektedir. Bazı siyonistler, Filistinlilerle barışçıl bir çözüm ararken, bazıları ise daha sert ve saldırgan bir yaklaşım benimsemektedir

HIRİSTİYAN VE YAHUDİ SİYONİZMİ NEDİR?

Hıristiyanlık ve Yahudi siyonizmi, iki farklı ama birbiriyle bağlantılı kavramlardır. Hıristiyanlık, Nasıralı İsa’nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hıristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1’ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Hıristiyanlar, İsa’nın Tanrı’nın Oğlu, Tanrı’nın enkarnasyonu ve Eski Ahit’te geleceği haber verilen Mesih olduğuna inanırlar.

Siyonizm nedir? Hıristiyan ve Yahudi Siyonizm'i arasındaki farklar nelerdir? - Resim : 3

Yahudi siyonizmi ise, tarihî İsrail Toprakları olarak tanımlanan topraklarda bir Yahudi devletinin asırlar sonra yeniden kurulmasını destekleyen, savunan ve Yahudi milliyetçiliğini temel alan ideolojik fikir hareketidir. Modern siyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Orta ve Doğu Avrupa’da ulusal bir canlanma hareketi olarak hem şiddetlenen antisemitizm dalgalarına tepki olarak hem de Yahudi Aydınlanması olarak da bilinen Haskala’ya bir cevap olarak ortaya çıktı2 Siyonistlerin öncelikli hedefleri, İsrail topraklarında Yahudi egemenliğinin yeniden kurulması ve Yahudilerin diasporada yaşadıkları antisemitik ayrımcılıktan ve zulümden kurtarmaktır.

Hıristiyan siyonizmi ise, yeryüzünde Tanrının krallığını kurmak için Hz. İsa’nın tekrar geri geleceğine (parousia/ric’at) inanan ve bunun için Yahudilerin Filistin topraklarında yerleşmesini (Restorasyon), gerçekleşmesi gereken ön şart olarak gören bir akımdır3 Hıristiyan siyonistler, inanç olarak Hıristiyan doktrinlerini benimseyen ve Yahudiler için atalarının topraklarında bir Yahudi devletinin kurulması gerektiği fikrini taşıyan insanlardır. Hıristiyan siyonizmi, 19. yüzyılın sonunda İngiltere’de başlayan ve daha sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygınlaşan bir harekettir.

HIRİSTİYAN VE YAHUDİ SİYONİZMİNİN FARKI NEDİR?

Hıristiyanlık ve Yahudi siyonizmi arasındaki farklar, temelde Tanrı, İsa, Mesih ve kutsal kitaplar konularında ortaya çıkmaktadır. Hıristiyanlık, İsa’nın Tanrı’nın Oğlu, Tanrı’nın enkarnasyonu ve Eski Ahit’te geleceği haber verilen Mesih olduğuna inanır. Hıristiyanlar, Tanrı’nın üç kişilikli olduğunu (Baba, Oğul ve Kutsal Ruh) ve İncil’in Tanrı sözü olduğunu kabul ederler. Yahudi siyonizmi ise, İsa’yı sadece bir peygamber olarak görür ve onun Mesih olmadığını savunur. Yahudi siyonistler, Tanrı’nın tektanrılı olduğunu ve Tevrat’ın Tanrı sözü olduğunu kabul ederler. Yahudi siyonizmi, ayrıca tarihî İsrail Toprakları’nda bir Yahudi devletinin kurulmasını destekleyen bir milliyetçi harekettir.

Siyonizm nedir? Hıristiyan ve Yahudi Siyonizm'i arasındaki farklar nelerdir? - Resim : 4

Hıristiyanlık ve Yahudi Siyonizmi arasındaki farklar, aynı zamanda tarihsel, kültürel ve siyasi etkileşimleri de yansıtmaktadır. Hıristiyanlık, Roma İmparatorluğu’nun resmi dini haline geldikten sonra Yahudilerle çatışmaya girmiş ve onlara karşı zulüm ve ayrımcılık uygulamıştır. Yahudi Siyonizmi ise, 19. yüzyılın sonunda Avrupa’da artan antisemitizme karşı bir tepki olarak doğmuş ve Yahudilerin kendi devletlerini kurma hakkını savunmuştur. Hıristiyanlık ve Yahudi Siyonizmi arasındaki ilişki, 20. yüzyılın ikinci yarısında İsrail Devleti’nin kurulmasıyla daha da karmaşıklaşmıştır. Bazı Hıristiyanlar, İsrail’in kuruluşunu kutsal kehanetlerin gerçekleşmesi olarak görmüş ve onu desteklemişlerdir. Bazı Hıristiyanlar ise, İsrail’in Filistinlilere karşı yaptığı insan hakları ihlallerini eleştirmiş ve ona karşı çıkmışlardır.

Siyonizm Yahudilik Hıristiyan