Nijer, Mali ve Burkina Faso’dan AB’ye rest

Sahel Devletleri İttifakı (AES) üyesi ülkeler, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğundan (ECOWAS) ayrılma kararını teyit etti.

Mali, Burkina Faso ve Nijer, Eylül 2023'te AES'i kurmuştu.

Açıklamada, toplantıda 3 ülkenin ECOWAS'tan ayrılma kararının da teyit edildiği kaydedildi.

AES üyesi ülkeler, Burkina Faso'nun başkenti Vagadugu'da bakanlar düzeyinde düzenlenen toplantıda bir araya geldi.

Toplantıya ilişkin AES'ten yapılan yazılı açıklamada, 3 ülke liderinin 3 devletli konfederasyon kurma konusundaki kararlılığının devam ettiği belirtildi.

AES'e göre, anlaşmayı yapan ülkelerden birine yapılan saldırı, diğer tüm ülkelere de yapılmış kabul edilecek ve silahlı güç kullanımı da dahil tüm taraflar tek tek ya da toplu olarak karşılık verebilecek.

Öte yandan Burkina Faso ve Nijer, Kasım 2023'te G5 Sahel Görev Gücü'nden çekildiklerini açıklamıştı. Mali de G5 Sahel Görev Gücü'nden Mayıs 2022'de ayrılmıştı.

Bu 3 ülke, 28 Ocak'ta yayımladıkları ortak bildiride ECOWAS'tan çekileceklerini duyurmuştu.

Nijer, Mali ve Burkina Faso'nun paylaştığı ortak sınır bölgesi, Liptako-Gourma ismiyle biliniyor. Almanya'nın yüz ölçümünden büyük olan Liptako-Gourma'da yaklaşık 7 milyon kişi yaşıyor.

Bölge, 2015'ten bu yana El Kaide ve DEAŞ bağlantılı terörist grupların saldırısına uğruyor.

ECOWAS NEDİR? İPLERİ KİMİN ELİNDE

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Nijer'de geçtiğimiz ay gerçekleşen askeri darbe sonrası cunta yönetimini ikna etmeye çalıştı.

Demokratik bir seçimle iktidara gelen Nijer cumhurbaşkanının yönetimi yeniden devralmasını isteyen ECOWAS, ülkeye askeri müdahale yapmaya çalıştı.

AFRİKA ÜLKELERİ KONTROL AYGITI

ECOWAS'ın ilk askeri müdahalesi 1990'da, iç savaşın sürdüğü Liberya'ya oldu. O yıllarda ECOWAS İzleme Grubu (ECOMOG) olarak bilinen oluşum, bu müdahalesi sırasında 12 bin asker göndererek ciddi bir bölgesel kriz çıkarmıştı.

Nijerya'nın liderliğindeki ECOMOG, 1998'de de Sierra Leone'deki iç savaşa müdahale ederek askeri cuntayı ve isyancı müttefiklerini başkent Freetown'dan çıkarmıştı. Bir yıl öncesinde cuntanın devirdiği Cumhurbaşkanı Ahmad Tejan Kabbah da yeniden göreve getirilmişti.

NİJER'E YÖNELİK YAPTIRIMLAR NELER?

Bir grup asker, Nijer'in seçilmiş cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum'u 26 Temmuz günü gözaltına almış, hükümeti devirdiklerini ilan açıklamışlardı. Nijer'de cunta yönetimine karşı bir ihtiyat kuvvetinin acilen oluşturulması ve harekete geçirilmesi çağrısında bulunan bölgesel bloğun liderleri, ECOWAS'ın barış ve demokrasi protokolünün çiğnendiği uyarısında bulundu.

Hızla Nijer'e yönelik yaptırımları uygulamaya koyan ECOWAS, Cumhurbaşkanı Bazoum'un yeniden görevine getirilmesini talep etti, aksi halde askeri müdahalede bulunacağı tehdidinde bulundu. ECOWAS ve Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik ve Parasal Birliği (UEMOA) Nijer'e yönelik ekonomik ve finansal ablukayı devreye soktu. Sınırlar kapatılarak gıda dahil bazı temel malların Nijer'e girmesi engellendi. Nijerya ise, Nijer'e verdiği elektriği kesti. Nijer, elektriğinin yüzde 70'ini daha büyük bir ülke olan komşusu Nijerya'dan sağlıyordu. Bunun sonucunda başkent Niamey ve pek çok büyük şehir karanlığa gömülürken, işyerleri ve haneler de etkilendi.