İrlanda tarihinin en büyük yardımını neden Türkiye'ye yaptı? İşte cevabı

Kahramanmaraş'ta meydana gelen 7.7 ve 7.6'lık, asrın felaketi olarak nitelendirilen büyük depremler hem Türkiye'de hem de Suriye'de büyük yıkıma yol açtı. Milyonlar insanın etkilendiği afetin ardından, dünyanın hemen hemen her bölgesinde büyük bir yardım seferberliği başlatıldı.

İRLANDA CUMHURİYETİ'NDEN TARİHİNİN EN BÜYÜK YARDIMI

İrlanda Cumhuriyeti de bu süreçte Türkiye'nin yardım çağrısına yanıt veren ülkeler arasında yer aldı. İrlanda, tarihinin en büyük yardım sevkiyatını gerçekleştirdi. Tam 110 ton acil durum malzemesi Türkiye'ye gönderilmek üzere hazırlandı.

İrlanda Dışişleri Bakanı Michael Martin içinde 700 çadır, 900 termal battaniye, 3 bin lamba, 3 bin hijyen kiti, 3 bin mutfak seti ve 3 bidonun bulunduğu yardımlarla en az 42 bin kişinin ihtiyaçlarının giderileceğini söyledi. Yapılan yardımlar Adana'ya yönlendirildi. İrlanda ayrıca Suriye için de ek bir acil yardım planı hazırladı.

Peki İrlanda neden tarihinin en büyük yardım sevkiyatını Türkiye'ye gerçekleştirdi? İşte İrlanda'nın bugünkü vefasının kaynağı olan, Osmanlı'nın, İrlanda'nın tam 173 yıl önce yaşadığı tarihinin en büyük felaketindeki yardımının öyküsü...

BÜYÜK KITLIKTA OSMANLI YARDIM ELİNİ UZATMIŞTI

İrlanda'da bundan tam 173 yıl önce, ağıtlara ve kitaplara konu olan patateslerin bir mantar nedeniyle tarlada çürümesiyle başlayan bir kıtlık meydana geldi.

19. yüzyılda "Büyük Kıtlık" veya "Patates Kıtlığı" olarak bilinen 7 yıl süren açlık, o dönem İngiliz yönetimi altında olan İrlanda'da bir milyondan fazla kişinin ölümüne yol açtı ve halkın belleğinde derin izler bıraktı.

Kıtlığın en şiddetli yaşandığı yıl ise mahsulde herhangi bir iyileşmenin görülmediği 1847 yılı olmuştu. Tarih kitaplarına "Kara 47" olarak geçen o yıl yardım çok uzaklardan, umulmadık bir yerden, Osmanlı'dan gelmişti.

SULTAN ABDÜLMECİD YAPTIĞI YARDIMLA TARİHE GEÇTİ

O dönem İstanbul'da Sultan Abdülmecid, İrlanda'dan gelen diş hekiminin anlatımıyla, ülkede yaşanan büyük kıtlık durumdan haberdar oldu. Sultan Abdülmecid, rlandalılara yardım etmek için acilen 10 bin sterlin (şu anki değeriyle yaklaşık 8 milyon lira) yardım teklifinde bulundu. Ancak o dönem İngiltere Kraliçesi Victoria, 2 bin sterlin yardım yapmıştı ve İngiltere, Kraliçe'nin yardımını aşan bir miktarı kabul etmek istemedi. Bunun üzerine Sultan Abdülmecid, istemeyerek yardımı azalttı ve İrlanda'ya bin sterlin gönderdi. Bunun yeterli olmadığını bilen Sultan, daha fazla yardım için çare aradı.

Sultan Abdülmecid, üç gemiyle İrlanda'ya yiyecek, ilaç ve diğer acil ihtiyaçların götürülmesini emretti. Bu tarihi yardım operasyonu gizli şekilde yapıldı. İngiliz donanmasının herhangi bir yabancı geminin başkent Dublin veya Cork kenti limanlarına yanaşmasına izin vermeyeceğinin bilinmesinden dolayı Osmanlı gemileri, yardımı daha kuzeydeki Drogheda limanına götürmek zorunda kaldı.

Aradan geçen 173 yıla rağmen İrlandalılar tarafından hatırlanmaya devam Osmanlı İmparatorluğu'nun cömertliği, bazı anıt ve görsellerle ölümsüzleştirilmiştir.

1995'te dönemin Drogheda Belediye Başkanı Frank Godfrey ve dönemin Türkiye'nin Dublin Büyükelçisi Taner Baytok tarafından belediye binası duvarına "1847 Büyük İrlanda Kıtlığı, Türkiye halkının İrlanda halkına karşı cömertliğinin tanınması ve anısına" yazılı bir plaket çakıldı.

DROGHEDA KASABASININ ARMASINDAKİ AY-YILDIZ

Drogheda kasabasının armasına da o dönem ay yıldız eklendi. Nitekim 2010'da dönemin İrlanda Cumhurbaşkanı Mary McAleese, Ankara'ya yaptığı bir ziyaret sırasında "İrlanda halkı bu eşine az rastlanır cömertliği asla unutmadı. Drogheda halkı armalarına sizin güzel amblemlerinizi, güzel ay ve yıldızı eklediler." diyerek şükranlarını dile getirdi.

Ancak yardımın ve İrlandalıların minnettarlığının en önemli kanıtını, Drogheda yetkilileri tarafından imzalanan bir mektup oluşturuyor. mektupta, "Zat-ı Şahaneleri Osmanlı Mülkünün Sultanı Abdülmecid Han'a, aşağıda imzası bulunan biz İrlanda eşrafı, siz zat-ı devletlerinin mağdur ve perişan İrlandalılara karşı gösterdiğiniz alaka ve geniş kereminiz dolayısıyla minnet ve en derin şükranlarımızı arz için müsaade istirham ediyoruz." ifadeleri kullanılmıştı. İrlandalıların kendilerini ve ailelerini açlıktan kurtarmak için kendilerinden "daha az belaya uğrayan diğer ülkelerin kerem ve ihsanına el açmaktan başka çaresi kalmadığı" kaydedilen mektupta, "Siz zat-ı alileri yapılan bu çağrıya cevap verdiniz. Onlarca soydaşımızı yok olmaktan kurtaran bu vakitlice ve cömert yardımınız için İrlanda ahalisi adına zat-ı şahanelerine minnet ve şükranlarımızı arza müsaade rica ediyoruz." ifadesine yer verilmişti.

O dönem dini bir dergide "Bir Hayırsever Sultan" başlıklı yazıda Osmanlı Padişahı'nın cömertliği övüldü. Yazıda, "İlk defa çok kalabalık bir İslam nüfusunu temsil eden bir Müslüman hükümdar, Hristiyan bir ulusa kendiliğinden sıcak bir şefkat gösterirdi. Böyle bir şefkat, insanlığın tüm ortak hayır kurumlarında görülsün ve bundan böyle hilal ve haçın takipçileri arasında sürdürülsün." ifadesi kullanıldı.

İrlanda milliyetçisi bir dergide de Sultan'dan "iyi, müşfik ve cömert bir adam" şeklinde bahsedilerek, İslam'a inanan birinin, İsevilere yönelik bu tavrının kendileri için bir örnek oluşturduğu ortaya kondu.

İrlandalı romancı James Joyce da Abdülmecid'in yardımından edebiyat tarihinden önemli yere sahip olan Ulysses adlı romanında bahsetti. Romanda, karakterlerden birine, açlık zamanında İngilizlerin tavrını eleştirirken "Büyük Türk bile kuruşlarını gönderdi." dedirtildi.