Mars'taki oluklar suyun habercisi olabilir!

29 Haziran 2023'te, Brown Üniversitesi'nden araştırmacıların liderliğindeki bir bilim insanı ekibi, durumun gerçekten de böyle olabileceğini duyurdu . Yüzeyin altındaki buzdan gelen sıvı eriyik suyunun açma-kapama dönemlerinin olukları oluşturmuş olabileceğini söylediler.

Araştırmacılar, hakemli bulgularını 29 Haziran 2023'te Science dergisinde yayınladılar.

MARS'TAKİ OLUKLARI SU MU YARATTI?

Bazı bilim adamları, oluklara buharlaşan karbondioksit donunun neden olduğunu teorileştirdiler. Ancak diğer bilim adamları farklı düşündüler. Olukların yamaçlardan aşağı kat ettiği mesafenin ve olukların ne kadar aşınmış göründüğünün suyla daha tutarlı göründüğünü söylediler. Kağıdın dediği gibi :

Mars'taki bazı dik yamaçlarda, bir sıvı tarafından oluşturulduğunu düşündüren morfolojilere sahip oluklar vardır. Bununla birlikte, gezegenin şu anki iklimi bu yerlerdeki su buzunun erimesine elverişli değil ve karbondioksit buzunu içeren mekanizmalar olukların dağılımını açıklamıyor.

Eskiden Brown Üniversitesi'nde ve şimdi Caltech'te olan baş yazar Jay Dickson şunları açıkladı :

- Çalışmamız, olukların küresel dağılımının son bir milyon yılda sıvı su ile daha iyi açıklandığını gösteriyor. Su, olukların yükseklik dağılımını CO2'nin yapamayacağı şekillerde açıklar. Bu, Mars'ın son bir milyon yıl içinde kanalları aşındırmaya yetecek miktarda sıvı su üretebildiği anlamına gelir ki bu, Mars jeolojik tarihi ölçeğinde çok yenidir.

ISLAK GÖRÜNÜMLÜ OLUKLAR

Olukların tekrarlayan eğim çizgilerinden farklı olduğuna dikkat edin. Bunlar, yokuşlardan aşağı inen ve sonra kaybolan koyu "ıslak görünümlü" çizgilerdir. Araziye oyulmuş olukların aksine, sadece yüzeydeler.

SIVI SU İÇİN TATLI NOKTA

Mars bugün çok soğuk ve atmosfer sıvı suyun yüzeyde kalması için çok ince. Ancak araştırmacılar, Mars'ta sıvı su için ara sıra "tatlı nokta" olduğunu söyledi. Bu, gezegenin ekseni 35 dereceye eğildiğinde olur. Bu zamanlarda atmosfer, kısa süreli yeraltı buzunun erimesine izin verecek kadar yoğun hale gelir. Terra Sirenum bölgesi gibi bazı bölgelerdeki eriyik suyu daha sonra krater kenarları gibi yüksek noktalardan yokuş aşağı akar.

Araştırmacılar, bu erime olaylarının muhtemelen son birkaç milyon yılda birçok kez meydana geldiğini söylüyor. En yenisi yaklaşık 630.000 yıl önce olabilir. O zamanlarda, sıcaklıklar 273 derece Kelvin'in veya yaklaşık 32 derece Fahrenheit'in (0 C) üzerine çıktı.

Brown Üniversitesi'nden ortak yazar Jim Head şunları söyledi:

- Araştırmalarımızın çoğundan ve diğer insanların araştırmalarından, Mars tarihinin ilk zamanlarında, yüzeyde vadi ağları ve göllerle akan su olduğunu biliyoruz. Ancak yaklaşık üç milyar yıl önce, bu sıvı suyun tamamı kayboldu ve Mars, hiper-kurak veya kutup çölü dediğimiz şeye dönüştü. Burada bundan sonra bile ve yakın geçmişte, Mars'ın ekseni 35 dereceye eğildiğinde, kar ve buzu eritecek kadar ısındığını, sıcaklık düşene ve tekrar donana kadar sıvı suyu geri getirdiğini gösteriyoruz.

Kağıt şunları belirtmişti:

- Bu koşullar altında, oluklardaki atmosferik basınç, suyun üçlü noktasının üzerinde olacak ve böylece bir sıvı oluşturmak üzere eriyebilecektir.

MARS'TA HEM SU HEM KARBONDİOKSİT

Araştırmacılar ayrıca hem su buzu hem de karbondioksit buzunun dahil olabileceğini öne sürüyorlar. Makalenin açıkladığı gibi:

- Aynı eğimlerde hem H2O hem de CO2 içeren oluk oluşumu ve evrimi için aşağıdaki senaryoyu öneriyoruz. İlk olarak, Amazon dönemi boyunca yüksek eğim dönemlerinde oluşan oluklar. Bu koşullar, son birkaç milyon yılda, en son ~ 630.000 yıl önce birkaç kez meydana geldi. ~4.500 metreye kadar yükseklikleri içeren sıvı H2O koşullarına ulaşılan yerlerde oluk oluşumu meydana geldi. İkinci olarak, Mars daha düşük eğikliğe (25°) geri döndü. H2O buzunun erimesi Mars'ta durdu ve süblimasyon hakim oldu, geride oluk kanallarında toplanan ve kolayca hareket ettirilebilen gevşek malzeme kaldı. Son olarak, girintiler ve kanallar artık hem H2O hem de CO2 mevsimsel don ve buzlanma için soğuk tuzak görevi görüyor. Hem CO2 hem de H2O, Mars'ın yılı boyunca sıcaklıklar değiştikçe faz değişikliklerine uğrar ve bugün gözlemlendiği gibi oluklarda ara sıra ve yerel değişiklikler üretir.

ANTARKTİKA'DAKİLERE BENZER MARS'TAKİ OLUKLAR

Su hipotezi, basit bir şekilde olukların görünümüyle de desteklenir. Antarktika'nın McMurdo Kuru Vadilerindeki oluklara çok benziyorlar. Soğuğa rağmen, güneş buzu ancak erimiş suyun oluşmasına ve zeminde oluklar açmasına yetecek kadar ısıtır.

Mars oluklarının benzerliği, onları da suyun oluşturduğunu kanıtlamaz. Ancak çalışmanın diğer tüm sonuçlarıyla birlikte, kesinlikle hipoteze katkıda bulunuyor ve onu destekliyor.

MARSLI YAŞAMLAR

Tabii ki, küçük miktarlarda da olsa sıvı su varsa, o zaman bu yaşam sorusunu gündeme getirir. Eriyik suyun bu periyodik akışları mikropları desteklemek için yeterli olabilir mi? Belki mikroplar uzun süre uykuda kalabilir ve ardından eksen tekrar eğildiğinde ve kısa süreliğine de olsa sıvı su mevcut olduğunda yeniden canlanabilir. Baş şunları söylemişti:

- Erken ılık ve ıslak Mars ile bugün sıvı su açısından gördüğümüz Mars arasında bir köprü olabilir mi? Herkes hayatın sadece oluşumuna değil, korunmasına ve devamına da elverişli ortamlar arıyor. Erken Mars'ta evrimleşmiş olabilecek herhangi bir mikroorganizma, buzda rahat edebilecekleri ve ardından sıvı suda da rahat veya başarılı olabilecekleri yerlerde olacak. Örneğin, soğuk Antarktika ortamında, var olan birkaç organizma, genellikle su beklerken durağan halde bulunur.

Bu ilgi çekici bir olasılık ve belki de gelecekteki bir görev bu oluklardan bazılarını yerinde inceleyebilir. Bunu su varken yapabilmek elbette daha da iyi olurdu. Bilim adamları, Mars'ın ekseninin sonunda tekrar 35 dereceye kadar eğileceğini söylüyor. Ama bizim hayatımızda değil.