Güneş'teki kuvvetli patlamalar Dünya'da depremlere neden oluyor

Bilim insanları, on yıllar süren araştırmalar sayesinde büyük ve güçlü depremlerin rastgele bir şekilde değil de gruplar halinde meydana geldiğini öğrendi. Ama neden böyle olduğu şimdiye kadar bir gizem olarak kalmıştı.

Scientific Reports'ta yayımlanan yeni bir araştırma, Güneş'teki güçlü patlamaların Dünya'da gerçekleşen toplu deprem olaylarını tetikleyebildiğini gösteren ilk güçlü kanıtı -tartışmalı da olsa- öne sürdü.

Roma'daki Ulusal Jeofizik ve Volkanbilim Enstitüsü araştırma müdürü ve bu yeni araştırmanın yardımcı yazarı Giuseppe De Natale şöyle söylüyor:

- Dünyadaki büyük depremler dengeli bir şekilde dağılmış değil... Aralarında bir bağlantı var. Güneş'teki etkinliğin Dünya genelini etkileyebileceği hipotezini depremlerin gerçekleşmesi test ettik.

DEPREMLERİN GÜNEŞ KÖKENİ

Çıplak gözle bakınca Güneş nispeten uysal görünebilir. Fakat yıldızımız güneş rüzgarı formunda muazzam miktarlarda enerji ve tanecikle güneş sistemini sürekli olarak bombardıman etmektedir. Bu yeni araştırma, bu gibi güçlü patlamalardan kaynaklı oluşan taneciklerin özellikle pozitif yüklü iyonların güçlü deprem gruplarının tetiklenmesinden sorumlu olabileceğini öne sürüyor.

Depremler sıklıkla, Dünya'nın tektonik levhaları hareket ettikçe kayaçların birbirine sürtmesiyle oluşur. Levhaları kilitleyen yoğun sürtünme mağlup olduğunda, kayaçlar kırılır. Bu kırılma muazzam miktarda enerji açığa çıkararak yer sarsıntılarını meydana getirir.

Fakat bilim insanları, gezegenimizde gerçekleşen bazı büyük depremlerde bir düzen fark etti: Gruplar halinde olma eğilimindeler, rastgele değil. Bu, dünya çapında gerçekleşen deprem gruplarını tetikleyen bir küresel fenomenin olabileceğini öne sürüyor. Çoğu araştırmacı bunun altında yatan sebebi bulmak için istatistiksel çalışmalar yapmışsa da şimdiye kadar kesin bir şekilde kanıtlanmış güçlü bir teori bulunmamaktadır.

Bu son çalışmanın araştırmacıları, bu bitmek bilmeyen gizemi ele almak için son 20 yılda gerçekleşen deprem ve güneş etkinliklerine ait verileri taradılar ve olası bağlantıları aradılar. 

Dünya'nın 1.45 milyon km üzerinde olan SOHO, gözlerini hep Güneş'in üzerinde tutarak Güneş'ten kopup gelen parçacıkların  ne kadarının Dünya'mıza ulaştığını bildirmektedir. 

Bu sayede, ISC-GEM Küresel ve Araca Dayalı Deprem Kataloğundan elde edilen verileri SOHO verileriyle de karşılaştıran bilim insanları, Güneş'ten gelen protonların sayısı ve hızları arttığında daha fazla sayıda güçlü depremin meydana gelmiş olduğunu farketti. Özellikle Güneş'ten gelen protonlar zirveye ulaştığında, sonraki 24 saat içinde 5.6 büyüklüğün üzerindeki sarsıntılarda ani bir artış olduğu gözlemlendi.

De Natale şöyle diyor:

- Bu hipotezin istatistiksel testi hayli dikkate değer. Gözlemlediğimiz şeyin tesadüfen olma olasılığı 100.000'de birden çok, çok az.