Arkeobotanik kanıtlar Ürdün'ün kuzeydoğusunda 14.400 yıl önce ekmeğin kökenini ortaya koyuyor

Dünyada tüketilen en önemli gıda maddelerinden biri olmasına rağmen, ekmeğin kökenleri hala büyük ölçüde bilinmemektedir. Burada, Neolitik tarımsal yaşam biçiminin ortaya çıkmasından 4.000 yıl önce Natufian avcı-toplayıcıları tarafından ekmek benzeri ürünlerin hazırlandığına dair en eski deneysel kanıtları rapor ediyor.

Kömürleşmiş yiyecek kalıntılarının keşfi, ekmek benzeri ürünlerin erken dönem üretimine yönelik operasyon zincirinin yeniden yapılandırılmasına olanak sağlamıştır. Sonuçlar. yassı ekmek benzeri ürünler üretmek için evcilleştirilmiş tahılların yabani atalarının örneğin yabani buğday yumrularının kullanıldığını göstermektedir.

Ekmek gibi tahıl bazlı yemekler, neolitik çiftçiler geçimlerini sağlamak için evcilleştirilmiş tahıl türlerinin yetiştirilmesine güvenmeye başladıklarında muhtemelen temel gıda maddeleri haline gelmiştir.

Ekmeğin kökenleri uzun zamandır güneybatı Asya'da Neolitik dönemde tarımın ortaya çıkışı ve tahıl evcilleştirmesi ile ilişkilendirilmektedir. Bu çalışmada, Ürdün'ün kuzeydoğusunda yer alan ve avcı-toplayıcı yerleşimi olan Shubayqa kömürleşmiş yiyecek kalıntısını analiz edildi.

Bulgular, ekmek benzeri ürünlerin hazırlanması ve tüketiminin tarımın ortaya çıkışından en az 4.000 yıl öncesine dayandığını gösteren ampirik veriler sunmaktadır.

Disiplinler arası analizler, Güneybatı Asya tarımının bazı ürünlerin yassı ekmek benzeri ürünler üretmek için kullanıldığını göstermektedir.

Shubayqa Ürdün'ün kuzeydoğusunda, Kara Çöl olarak bilinen bölgede yer alan, erken ve geç Natufian döneminende bir avcı-toplayıcı yerleşmesidir.

Bu alan 1990'larda Allison Bets tarafından bulunmuş ve kısa bir süre kazılmıştır. Kopenhag Üniversitesi'nden arkeologlar, Ürdün Eski Eserler Dairesi'nin himayesi altında, 2012-2015 yılları arasında alanda dört kazı sezonu gerçekleştirmiştir. Shubayqa 1, el-Wad Terrace ile birlikte güneybatı Asya'da şimdiye kadar keşfedilen en eski Natufian sit alanlarından birini temsil etmektedir.

Alan, iyi korunmuş iki üst üste binmiş yapıdan oluşmaktadır; bunlardan ilki, yerel bazalt taşlardan özenle inşa edilmiş bir kaldırım taşı döşemesine sahip yarı yeraltı yapısı olan Yapıdır. Bu yapı, yontma taşlar, öğütülmüş taş aletler, hayvan kemikleri ve bitki kalıntılarından oluşan zengin bir buluntu topluluğu ile yalnızca Natufiyen çökeltilerinden oluşmaktadır.

Şubayka'daki arkeobotanik araştırmalar şimdiye kadar yapı merkezinde birbirini takip eden evrelerde inşa edilmiş iki şöminenin içeriğine odaklanmıştır. En eski şömine, yassı bazalt taşlardan yapılmış büyük (yaklaşık 1 m çapında) dairesel bir yapıdır. Şöminenin içeriği son kullanımından sonra olduğu gibi bırakılmış ve daha sonra yapıyı örten kalın bir dolgunun altına gömülmüştür. Alanın bir sonraki iskân evresinde, bölge sakinleri bir öncekinin üzerine hemen hemen aynı yerde, köşeli bazal kayalar kullanarak boyut ve şekil olarak çok benzer yeni bir şömine inşa etmişlerdir. Bu şöminenin içeriği de terk edildikten sonra yerinde incelemeye bırakılmıştır. 

Bu çalışmada, ekmek benzeri olarak kategorize edilen toplam 24 kalıntının sonuçları sunulmaktadır. Yapılan analizler, mikroskop kullanılarak kalıntıların genel tanımlamasını ve bitki parçacıklarının tanımlanması ve incelenmesini içermektedir.

Kaynak: pnas.org