Binanız depreme dayanıklı mı? Binanızın depreme dayanıklı olduğu nasıl anlaşılır?

Depremlerin meydana gelmesini engellemek kesinlikle mümkün değildir, ancak gerekli önlemleri alarak depremin neden olabileceği maddi ve manevi kayıpları, hasarları en aza indirmek mümkündür. Başka bir deyişle, deprem öncesinde, sırasında ve sonrasında yapmanız gerekenleri uygulamak hayati bir öneme sahip olabilir. İşte tam bu noktada, yaşadığınız binanın depreme karşı dayanıklı olup olmadığını anlamanın ve deprem dayanıklılığı testi yaptırmanın önemini vurgulamak isteriz. Peki, bir evin depreme karşı dayanıklılığı nasıl belirlenir ve deprem dayanıklılık testi nasıl gerçekleştirilir?

EVİNİZ DEPREME DAYANIKLI MI?

Doğal afetler karşısında doğaya müdahale edemeyeceğimizi kabul ediyoruz. Ancak, bu afetlerin etkilerini hafifletmek için alabileceğimiz önlemler bulunmaktadır. Deprem de bu tür afetlerden biridir ve depreme karşı alınabilecek önlemleri düşünürken hepimizin aklına "Evim depreme dayanıklı mı?" sorusu gelir. Çünkü bir binanın depreme dayanıklı olması, depremi minimum hasarla atlatmanın temel faktörlerinden biridir. Binanızın depreme dayanıklı olup olmadığını belirlemek için uzman bir ekip tarafından binanın duvarları, kolonları ve hatta zemini gibi bileşenleri incelenmelidir.

Birçok durumda, oturduğunuz binanın deprem risk raporu daha önceden hazırlanmış olabilir. İkamet ettiğiniz ilçenin belediyesine başvurarak bu bilgiyi öğrenebilirsiniz. Eğer binanızın deprem risk raporu mevcut değilse, binanızın depreme dayanıklılığını belirlemek için deprem testi yaptırmanız gerekebilir.

EVİNİZİN DEPREME DAYANIKLILIĞINI ANLAMAK İÇİN NELERE BAKILMALI?

Binanın yaşı: Yapının hangi deprem yönetmeliğine uygun şekilde yapıldığı konusundaki bilgiyi binanın yaşı verir. 1999 depremi sonrası değişen yönetmelikle binaların daha sağlam ve depreme dayanıklı şekilde yapılması zorunlu tutulmuştu. Bu nedenle bir binanın depreme dayanıklılığını anlayabilmek için bina yaşına dikkat edilmelidir.

Zemin durumu: Dere yatağı ya da dolgu alanlar doğal afetlere karşı daha savunmasız, sert zeminlerdeki yapılar ise daha dayanıklı kabul edilebilir. Ayrıca binanın temelinde yer altı suyu olup olmadığı da önemlidir. Bu sular motopomplarla temelden çekilip dışarı atılsalar da zeminde yeniden su birikmesi ve bu durumun temele zarar vermesi göz önünde bulundurulduğunda zemin durumunun önemi bir kez daha anlaşılır. Tabii bu noktada, yapıda kullanılan malzemelerin kalitesinin de önemli olduğunu hatırlatmakta fayda var. Beton kalitesi gibi kriterler ancak inşaat mühendisleri gibi uzmanlar tarafından incelenip değerlendirilebilir.

Onaylanan projeye uygunluk: Yapılar, onaylanan proje doğrultusunda inşa edilmeli ve inşa sonrasında da bu projeye sadık kalınmalıdır. Binaya sonradan kaçak kat çıkılması, asansör yapılması, tadilat sırasında kolonların kesilmesi gibi projede yer almayan uygulamaların hayata geçirilmesi ne yazık ki güvenlik sorunları doğurabilir. Eğer binanızda böyle bir durum söz konusuysa kesinlikle bir uzmana danışmanızı öneririz.

Kiriş ve kolon durumu: Kolon ve kirişlerdeki çatlaklar binanın dayanıklılığı hakkında bilgi verebilir. Fakat kiriş ya da kolonlarda herhangi bir çatlak yoksa bu da bina dayanıklılığının yüksek olduğu anlamına gelmeyebilir. En doğru sonucu deprem dayanıklılık testi ile öğrenilebileceğini bir kez daha hatırlatmak isteriz.

Binadaki rutubet durumu: Rutubet, binanın su yalıtımının iyi yapılmadığı anlamına gelebilir. Özellikle bodrum kattaki rutubet zamanla binanın taşıyıcı sistemlerine zarar verebilir.

DEPREME KARŞI DAYANIKLILIK TESTİ NASIL YAPILIR?

Bahsettiğimiz gibi gözle görebileceğiniz bazı unsurlar bir binanın dayanıklılığı konusunda size fikir verebilir. Fakat bazen gözle göremeyeceğiniz ve uzman incelemesine ihtiyaç duyulan bazı özellikler binanın güvenilirliği konusunda bilgi verir. Yani evet, binanın depreme karşı dayanıklılığını ölçmek için analiz yaptırmak gerekir. Peki, depreme dayanıklılık testini kim yapar?

Binanın depreme karşı dayanıklılık analizi; belediyeler, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri, kaymakamlıklar ya da özel şirketler tarafından yapılabilir. Eğer özel bir şirketten hizmet almayı planlıyorsanız bu şirketin portfolyosunu incelemek, şirket güvenilirliği hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlayabilir. Bu arada deprem dayanıklılık testi fiyatlarının da analiz merkezine göre değişiklik gösterebileceğini belirtelim.

Peki, dayanıklılık testi nasıl yapılır? Bunun için görevlendirilen uzmanlar ön gözlem sonrasında binanın zemininde ve taşıyıcı sistemlerinde detaylı incelemeler yapar. Binanın zemin durumunu, fay hattına uzaklığını, geçirmiş olduğu depremleri incelerler. Asıl sonuç ise binadan karot alımı (yapıdan örnek alma) ve bu örneğin incelemesi sonrasında oluşturulacak raporla kesinlik kazanır.

Kaynak: https://www.mapfre.com.tr/blog/yasa/binanin-depreme-dayanikli-oldugu-nasil-anlasilir/#:~:text=Oturdu%C4%9Funuz%20bina%20i%C3%A7in%20%C3%B6nceden%20uzmanlar,%C3%B6%C4%9Frenmek%20i%C3%A7in%20deprem%20testi%20yapt%C4%B1rmal%C4%B1s%C4%B1n%C4%B1z.